Akhmetov Z. A.

Details

Last Updated on Thursday, 07 December 2023 12:05

Akhmetov Zaki Akhmetovich (1928-2002) - Doctor of Philology, Academician of the Kazakh SSR, Honored Scientist of the Republic of Kazakhstan.

He was born in the town of Uzynbulak of the Ayyrtau administrative district of the Ulan district of East Kazakhstan region. Graduated from the Philological Faculty of the Kazakh State University. During his postgraduate studies at the Institute of Oriental Studies of the USSR Academy of Sciences (Leningrad), he publishes his first scientific and theoretical works. He defended his PhD thesis "Lermontov and Abai" (1951), then his doctoral thesis: "Kazakh versification" (1965). He was elected a deputy of the Supreme Soviet of the Kazakh SSR. 

Research interests: traditions and innovation, artistic skills of Kazakh poets, problems of poetics and the relationship of Kazakh literature with the literature of other peoples, theory of verse and poetics, research of creativity of Abai and M. Auezov. Akhmetov publishes the results of his research in scientific collections and republican journals: "Akikat", "Parasat", "Thought", etc. Author of 12 monographs and more than 300 scientific studies (in Russian and Kazakh), among them: "On the language of Kazakh poetry", "Olen sozdin theory" ("Theory of poetic Art"), "Modern development and traditions of Kazakh literature", "Poetics of the epic "The Way of Abai" in the light of the history of its creation", "The poetic world of Abai", "Poetry of shyny – danalyk" ("The peak of poetry is wisdom"). The versatile talent of the scientist was manifested in writing a multi-volume collective study "The History of Kazakh literature from ancient times to the present day", a three-volume "Kazakh Literature" in Russian, the 7th volume "World Literature"; in compiling a scientific commentary to four scientific editions of the "Complete Works of Abai".

A versatile scientist, Z. Akhmetov made a significant contribution to fundamental research, the significance of which goes beyond the Kazakh national literature, left behind more than one generation of literary scholars. The works of the Kazakh literary critic were published in Moscow, Leningrad, Yerevan, Baku, Kazan, Tashkent, China and Turkey.

He was awarded a Diploma of the Supreme Soviet of the Kazakh SSR, awarded the Valikhanov Prize for the monograph "Modern development and traditions of Kazakh literature". 

 

Scientific works of Akhmetov Z. A.

 

Ахметов, З. А. Өлең сөздiң теориясы [Мәтін] / З. А. Ахметов. - Алматы : Мектеп, 1973. - 212 б.

Ахметов, З. А. "Абай жолы" эпопеясының жазылу тарихына байланысты поэтикасы [Мәтін] / З. А. Ахметов. - Алматы : Ғылым, 1984. – 342 б.

Ахметов, З. А. Абайдың ақындық әлемi  [Мәтін] / З. А. Ахметов. - Алматы : Ана тiлi, 1995. - 272 б.

Ахметов, З. А. Поэзия шыңы - даналық [Мәтін] : зерттеу / З. А. Ахметов. - Алматы : Қазақ университеті, 2009. - 368 б.

***

Ахметов, З. А. Лермонтов и Абай [Текст] : о переводах Абая Кунанбаева из произведений М. Ю. Лермонтова / З. А. Ахметов. - Алма-Ата : Изд-во АН Казахской ССР, 1954. - 64 с.

Ахметов, З. А. Казахское стихосложение [Текст] : проблемы развития стиха в дореволюционной и современной поэзии / З. А. Ахметов. - Алма-Ата : Наука, 1964. - 460 с.

Ахметов, З. А. О языке казахской поэзии [Текст]  / З. А. Ахметов. - Алма-Ата : Мектеп, 1970. - 179 с.

Ахметов, З. А. Современное развитие и традиции казахской литературы[Текст] / З. А. Ахметов; отв. ред. Е.В. Лизунова.- Алма-Ата: Наука, 1978.- 328 с.

Ахметов, З. А. Поэтика эпопеи "Путь Абая" в свете истории ее создания [Текст] / З. А. Ахметов - Алма-Ата : Наука, 1984. - 256 с.

Ахметов, З. А. Роман-эпопея Мухтара Ауэзова [Текст] : учебное пособие / З. А. Ахметов. - Алматы : Санат, 1997. - 288 с.

Ахметов, З. А. Абай и Лермонтов [Текст] : эссе / З. А. Ахметов; отв. ред. М. Оразбек. - Алматы : Арда, 2008. - 158 с.

Ахметов, З. А.  Казахское стихосложение [Текст] : (проблемы развития стиха в дореволюционной и современной поэзии) / З. А. Ахметов; ред. М. Оразбек. - Алматы : Арда, 2012. - 480 с.

 

Publications published with the participation of Akhmetov Z. A.

 

Әдебиеттанудың өзектi мәселелерi : академик Серiк Қирабаевтың 75 жылдығына арналған жинақ / ред. алқасы: З. Ахметов, С. Қасқабасов, А. Iсiмақова ж. б. - Алматы : Комплекс баспасы, 2002.

Классические исследования [Текст]. Т. 18 : Художественное мастерство М. О. Ауэзова / З. А. Ахметов, Е. В. Лизунова. - Алматы : Әдебиет әлемі, 2013. - 424 с.

 

Publications of Z. A. Akhmetov in periodicals and collections

 

1956 - 1970

Ахметов, З. А. Мұхтар Әуезовтiң Абай туралы романдары [Мәтін] / З. А. Ахметов // Қазақстан коммунисi. - 1956. - № 11. - Б. 58 - 62.

Ахметов, З. А. Мұхтар Әуезовтiң "Абай" эпопеясындағы әйел образы  [Мәтін] / З. А. Ахметов // Қазақтың тұңғыш эпопеясы. - Алматы, 1957. - Б. 95-112.

Ахметов, З. А. Екi тағдыр [Мәтін] : [М. Әуезовтiң "Еңлiк-Кебек" пьесасының қайта қойылуы] / З. А. Ахметов // Қазақ әдебиетi.- 1957.- 22 март. - Б. 8

Ахметов, З. А. А. С. Пушкин және қазақ әдебиетi [Мәтiн] / З. А. Ахметов // Қазақ әдебиетi. - 1957. - 8 февраль.

Ахметов, З. А. Шәңгерей Бөкеевтiң лирикасы [Мәтін] / З. А. Ахметов // Қазақ әдебиетi. - 1959. - 19 июнь.

Ахметов, З. А. Өнер [Мәтін] / З. А. Ахметов // Қазақстан мұғалiмi. - 1959. - 1 сентябрь.

Ахметов, З. А. Шәңгерей ақын [Мәтін]/ З. А. Ахметов // Қазақ ССР ғылым Акад. хабарлары. Филология және искуство зерттеу сериясы. - 1960. - Вып. 3. - Б. 15-29.

Ахметов, З. А. Ой иесi, өнер иесi [Мәтін] : [М. Ф. Ахундовтың туғанына 150 жыл толуына] / З. А. Ахметов // Қазақ әдебиетi. - 1962.- 12 октябрь.

Ахметов, З. А. Өр қиялдың, өшу-кектiң ақыны [Мәтін] / З. А. Ахметов // Қазақ әдебиетi. - 1964. - 4 сентябрь.

Ахметов, З. А. Ақындық өнер ерекшелiгi [Мәтін] / З. А. Ахметов // Социалистік  Қазақстан. - 1967. - 10 январь.

1971  – 1979

Ахметов, З. А. Өткiрдiң жүзi, кестенiң бiзi...[Мәтін] / З. А. Ахметов // Қазақ әдебиетi. - 1971. - 2 июнь.

Ахметов, З. А. Алғыр ой, сергек сезiм [Мәтін] : [Ғ. Мүсiреповтiң туғанына 70 жыл] / З. А. Ахметов // Қазақ әдебиетi. - 1972. - 17 март.

Ахметов, З. А. Пушкин және қазiргi дәуiр [Мәтiн] / З. А. Ахметов // Қазақстан Коммунисi. - 1974. - № 6. - Б. 78 - 83.

Ахметов, З. А. Түркологтардың келелі кеңесі [Мәтін] / З. А. Ахметов // Қазақ әдебиеті. - 1976. - 24 қыркүйек.

Ахметов, З. А. Көркем сөздiң зергерi  [Мәтін] : [жазушы Ғабит Мүсiреповтiң 75 жасқа толуына орай] / З. А. Ахметов // Октябрь туы. - 1977. - 26 наурыз.

Ахметов, З. А. Кемел суреткер [Мәтін] : [Ғ. Мүсiреповтiң творчествосына шолу] / З. А. Ахметов  // Жұлдыз. - 1977. - № 3. - Б. 191-196.

Ахметов, З. А. Қазақ әдебиетiнiң классигi [Мәтін] / З. А. Ахметов // Қызыл ту. - 1977. - 23 қыркүйек.

Ахметов, З. А. Заманымыздың ұлы суреткерi [Мәтін] / З. А. Ахметов // Еңбек туы. - 1977. - 23 қыркүйек.

Ахметов, З. А. Әдебиетiмiздiң асқар тауы [Мәтін] : [М. Әуезовтiң 80 жасқа толу қарсаңына творчествосына шолу] / З. А. Ахметов  // Жұлдыз. - 1977. - № 8. - Б. 203-209.

Ахметов, З. А. Ұлы мұраның зерттелуi  [Мәтін] / З. А. Ахметов // Жұлдыз. - 1979. - № 4. - Б. 193 - 197.

Ахметов, З. А. Жалынды күрескер ақын [Мәтін] : [М. Өтемiсұлының туғанына 175 жыл толуына орай] / З. А. Ахметов // Коммунистiк еңбек. - 1979. - 10 қазан.

1983 - 1985

Ахметов, З. А. Абайдың орыс досы [Мәтін] / З. А. Ахметов// Семей правдасы.- 1983.-12 қаңтар.

Ахметов, З. А. "Абай жолы" қалай туған? [Мәтін] : [М.Әуезовтiң қолжазбасы туралы ойлар мен толғаныстары туралы] / З. А. Ахметов // Қазақ әдебиетi.- 1984.-27 қаңтар.

Ахметов, З. А. Оқ бойы оза шапқан [Мәтін] : [Ғ. Мұстафиннiң творчествосындағы қазақ жұмысшы табының орны туралы] / З. А. Ахметов // Қазақ әдебиетi. - 1985. - 25 қантар.

Ахметов, З. А. Абай-ұлы ақын, ағартушы демократ  [Мәтін] / З. А. Ахметов // Қаз ССР ҒА хабарлары. Тiл, әдебиет сериясы. - 1985. - № 4. - Б. 14

Ахметов, З. А. Мұхиттан тамшы [Мәтін] : [М. Әуезовтiң "Поэтика эпопей", "Путь Абая" в свете истории ее создания" атты кiтабын жазудағы iзденiсi] / З. А. Ахметов  // Бiлiм және еңбек. - 1985. - № 6. - Б. 17.

Ахметов, З. А. Ойшыл, суреткер ақын [Мәтін] : [Абай Құнанбаев] / З. А. Ахметов // Абай тағылымы : әдеби-сын зерттеулер мен мақалалар / құраст. Н. Ғабдуллин. - Алматы, 1986. - Б. 43-58.

1992 - 1999

Ахметов, З. А. "Бөтен сөзбен былғанса сөз арасы..." [Мәтін] : [Абай шығармаларының орысша аудармасы хақында] / З. А. Ахметов // Қазақ әдебиетi. - 1992. - 29 мамыр. - Б. 10; 5 маусым. - Б. 15.

Ахметов, З. А. Суреткердiң биiк нысанасы [Мәтін] : [М. Әуезовтiң туғанына 95 жыл толуына орай] / З. А. Ахметов // Қазақ әдебиетi. - 1992. - 23 қазан.

Ахметов, З. А. Абай дәстүрі ХХ ғасыр басындағы әдебиетте [Мәтін] / З. А. Ахметов // Ақиқат. - 1993. - № 2. - Б. 69 - 74.

Ахметов, З. А. Абай - мысалшыл ақын  [Мәтін] / З. А. Ахметов // Алматы ақшамы. - 1993. - 31 мамыр.

Ахметов, З. А. Лирикалық кейіпкер [Мәтін] : [Абай поэзиясы туралы] / З. А. Ахметов // Жалын . - 1993. - № 6. -  Б. 6 - 7.

Ахметов, З. А. Жасынан түсiн билеп, сыр бермеген [Мәтін] : [Абай өлеңi туралы] / З. А. Ахметов // Жалын. - 1993. - № 6. - Б. 46.

Ахметов, З. А. Абай сөзiне үңiлсек [Мәтін] : [Абайдың туғанына 150 жыл толуына орай] / З. А. Ахметов  // Қазақ әдебиетi. - 1993. - 6 тамыз.

Ахметов, З. А. Бейнелi ойдың ұстасы [Мәтін] : [Абай Құнанбаевтың шығармашылығы туралы] / З. А. Ахметов // Халық кеңесi. - 1993. - 10 тамыз.

Ахметов, З. А. "Қақтаған ақ күмiстей кең маңдайлы". Екi өлең бе? [Мәтін] : [Абай шығармаларының 1977 ж. "Ғылым"баспасында жарық көрген жинағында "Қақтаған ақ күмiстей кең маңдайлы"екi бөлiнiп, екi өлең болып басылғаны туралы] / З. А. Ахметов // Қазақ әдебиетi. - 1993. - 27 тамыз. - Б. 7.

Ахметов, З. А. Білімдіден шыққан сөз [Мәтін] / З. А. Ахметов // Егемен Қазақстан. - 1994. -  22 қаңтар. - Б. 10.

Ахметов, З. А. Қазақ поэзиясындағы алып тұлға [Мәтін] / З. А. Ахметов // Дидар. - 1994. - 25 қаңтар.

Ахметов, З. А. Жүйелi сөз жүйесiн табар [Мәтін] : [Абайдың туғанына 150 толуына орай, оның шығармалары жайлы] / З. А. Ахметов // Қазақстан мектебi. - 1994. - № 2. - Б. 5 - 11.

Ахметов, З. А. Ұлы ақынның өлең өрнектерi [Мәтін] : [Абай Құнанбаевтың поэзиясы жайлы] / З. А. Ахметов // Дидар. - 1994. - 12 сәуiр.

Ахметов, З. А. Абайдың ашылмаған қыры [Мәтін] : "Масғұт" поэмасының сюжеті қайдан алынған] / З. А. Ахметов // Ақиқат. - 1994. - № 5. - Б. 59 - 62.

Ахметов, З. А. "Өлмейтұғын артына сөз қалдырған"[Мәтін] :[Абайдың 150 жылдық мерейтойына қарсы оның аудармашылығы жайлы ] / З. А. Ахметов   // Дидар. - 1994. - 7 маусым.

Ахметов, З. А. Өлеңнiң өрен жүйрiк құлагерi [Мәтін] : [I. Жансүгiровтың шығармашылығы туралы] / З. А. Ахметов // Қазақ әдебиетi. - 1994. - 17 маусым. - Б. 4.

Ахметов, З. А. Сыпайы мiнез, сырлы сөз [Мәтін] : [ақын, ғалым, публицист Қ.Сыдықов - 60 жаста] / З. А. Ахметов // Азия. - 1994. - 1 шiлде. - Б. 3.

Ахметов, З. А. "Алаш туын қолға алған" [Мәтін] : [Ә. Бөкейхановтың шығармалары жайында] / З. А. Ахметов // Қазақ әдебиеті. - 1995. - 13 қаңтар. - Б. 13.

Ахметов, З. А. "Махаббат - өмiр көркi рас" [Мәтін] : [Абай поэзиясындағы махаббат тақырыбы] / З. А. Ахметов // Қазақстан әйелдерi. - 1995. - № 1. - Б. 6-7.

Ахметов, З. А. Өзiне өзi сыншы [Мәтін] : [Абайдың шығармашылығы және аудармашылығы туралы] / З. А. Ахметов // Қазақ әдебиетi. - 1995. - 21 ақпан. - Б. 10 - 11.

Ахметов, З. А. Ақындардың алыбы,ойшылдардың озығы  [Мәтін] / З. А. Ахметов // Парасат. - 1995. - № 8. - Б. 13.

Ахметов, З. А. Қазақтың бас ақыны [Мәтін] : [ұлы ақын Абайдың шығармалары туралы] / З. А. Ахметов // Егемен Қазақстан. - 1995. - 9 тамыз.

Ахметов, З. А. Даналық шыңы [Мәтін] : [ғұлама ғалым, ұлы жазушы М. Әуезов туралы және Ғылым академиясына - 50 жыл толуына байланысты] / З. А. Ахметов // Егемен Қазақстан. - 1996. - 22 наурыз.

Ахметов, З. А. Абай және Әуезов  [Мәтін] / З. А. Ахметов; құраст. Ш. Ыбыраев, С. Қорабаев // Қазақ тiлi мен әдебиетi. - 1995. - № 4. - Б. 3 - 17.

Ахметов, З. А. "Жетi түрлi бiлiм бiл" [Мәтін] : [ғылым Академиясының 50 ж. орай Тiл және әдебиет институтының жұмыстары жайлы] / З. А. Ахметов // Қазақ әдебиетi. - 1996. - 11 маусым. - Б. 11.

Ахметов, З. А. Ой түйiндерiнде - жазушы шығармашылығы  [Мәтін] : [М. Әуезовтiң суреткерлiгi, жазу үлгiсi туралы] / З. А. Ахметов // Алматы ақшамы. - 1997. - 16 маусым.

Ахметов, З. А. Жамбылдың ақындық шеберлiгi [Мәтін] / З. А. Ахметов // Қазақ әдебиетi. - 1996. - 20 тамыз. - Б. 2 - 3.

Ахметов, З. А. Тiл тиексiз, ой түпсiз [Мәтін] : [әдебиеттану терминдерiн жетiлдiрудiң зәрулiгi жайлы] / З. А. Ахметов // Қазақ әдебиетi. - 1996. - 29 қазан. - Б. 6-7.

Ахметов, З. А. Жамбылдың ақындық шеберлiгi [Мәтін] / З. А. Ахметов // Қазақ тiлi мен әдебиетi. - 1996. - № 11-12. - Б. 33-41.

Ахметов, З. А. Кемеңгер [Мәтін] : [М. Әуезовтiң 100 жасқа толуына орай] / З. А. Ахметов // Заман Қазақстан. - 1997. - 10 қаңтар. - Б. 4.

Ахметов, З. А. "Аламан артындағы бiреуi мен" [Мәтін]  : [ақын Шәңгерей Сейткерейұлы  Бөкеев (1847-1920) шығармашылығ туралы] / З. А. Ахметов // Абай. - 1997. - № 1. - Б. 50-53.

Ахметов, З. А. Даналық тағылымы [Мәтін] : [М. Әуезовтiң әдебиеттану ғылымын дамытудағы еңбектерi жайлы]  / З. А. Ахметов // Абай. - 1997. - № 2 -3. - Б. 63-68.

Ахметов, З. А. Даналық тағылымы [Мәтін] : [ғұлама ғалым М. Әуезов жайында] / З. А. Ахметов // Абай. - 1997. - № 2-3. - Б. 63 - 68.

Ахметов, З. А. Ағыбай батыр бейнесi әдебиетте  [Мәтін] / З. А. Ахметов // Қазақстан Респ. ҒМ-ҒА хабарлары. Тiл, әдебиет сериясы. - 1997. - № 2. - Б. 31-37.

Ахметов, З. А. "Абай жолы" - тарихи шындық пен көркемдiк шындық [Мәтін]  / З. А. Ахметов  // Заман - Қазақстан. - 1997. - 1 тамыз. - Б. 12-13.

Ахметов, З. А. Мұхтар Әуезов-қазақ әдебиетiнiң классигi [Мәтін] / З. А. Ахметов // М. Әуезов - ХХ ғасырдың ұлы жазушысы және гуманисi. - Алматы : Ғылым, 1997. - Б. 28-35.

Ахметов, З. А. Мұхтар Әуезов және әлем әдебиетi  [Мәтін] / З. А. Ахметов // Егемен Қазақстан. - 1997. - 27 қыркүйек.

Ахметов, З. А. Дарын мен парасат [Мәтін] : [жазушы Зейнолла Қабдоловтың шығармашылығы туралы] / З. А. Ахметов // Егемен Қазақстан.- 1997. - 12 желтоқсан.

Ахметов, З. А. Даналық парасаты [Мәтін] / З. Ахметов // М. Әуезовтiң қазақ тiлiн дамытудағы ролi : Респ. ғыл.-теор. конф. материалдары (Қостанай, тамыз 1997 ж.) / құраст. М. Нұртазин, Б. Сабырұлы, Т. Алпысбаев. - Алматы : Қағанат-ҚС. - 1997. - Б. 22-34.

Ахметов, З. А. Көркем туынды саяси идеямен шектелмейдi [Мәтін] : [филология ғыл. докторымен әдебиеттану ғыл. жай-күйi туралы сұхбат] / З. А. Ахметов; әңг. С. Төлеумағанбет// Заман-Қазақстан. - 1998. - 1 мамыр. - Б. 15.

Ахметов, З. А. Бүкіл қазақ "Ахаң" деген [Мәтін] : [А. Байтұрсыновтың туғанына 125 жыл толуына орай] / З. А. Ахметов // Абай. - 1998. - № 3. - Б. 1-4.

Ахметов, З. А. Тасқынды дария едi [Мәтін] : [ақын-жазушы Әбдiлда Тәжiбаевтың қазасына көңiл бiлдiру] / З. А. Ахметов // Егемен Қазақстан. - 1998. - 25 қыркүйек.

Ахметов, З. А. Пушкин және Абай [Мәтiн] // ҚР ҰҒА хабарлары. Тiл, әдебиет сериясы.- 1999.- № 3.- Б. 3-9.

2000 - 2009

Ахметов, З. А. Еңбегiмен танылған ер тұлғасы [Мәтін] : [ғалым, сыншы Р. Нұрғалиев туралы] / З. А. Ахметов // Егемен Қазақстан. - 2000. - 2 маусым.

Ахметов, З. А. С. Мұқанов және тарихи таным [Мәтін] / З. А. Ахметов // Егемен Қазақстан. - 2000. -  9 маусым.

Ахметов, З. А. Ғалым мен азаматтық жолын тең ұстаған [Мәтін] / З. А. Ахметов // Егемен Қазақстан. - 2000. - 5 желтоқсан. - Б. 4

Ахметов, З. А. Үш таған [Мәтін] : [ақын, сыншы, ғалым А. Егеубаевтың шығармалары туралы] / З. А. Ахметов // Ана тiлi. - 2000. - 7 желтоқсан. - Б. 4

Ахметов, З. А. Иса Байзақов - суырып салма ақындық өнердiң классигi [Мәтін] / З. А. Ахметов // Қайнар" университетiнiң хабаршысы = Вестник университета "Кайнар". - 2001. - № 4. - Б. 11-16.

Ахметов, З. А. Iзгiлiк iздерi [Мәтін] : [тарих ғылымдарының докторы Өмiрзақ Озғанбаев туралы] / З. А. Ахметов // Қазақстан мұғалiмi. - 2001. - 30 мамыр. - Б. 3.

Ахметов, З. А. Астана - бiрлiк пен берекенiң төрi [Мәтін] : [академиктiң Астана туралы айтқандары] / З. А. Ахметов // Астана ақшамы. - 2001. - 4 тамыз. - Б. 1.

Ахметов, З. А. Мәселе қай жағынан қарауда ғой [Мәтін] : [академик З. Ахметовке ашық хат деген сын-мақаласына жауап] / З. А. Ахметов // Түркiстан. - 2001. - 18 тамыз. - Б. 5.

Ахметов, З. А. Сахананың сарбазы [Мәтін] : [Т. Жаманқұлов туралы] / З. А. Ахметов // Астана ақшамы. - 2001. - 18 тамыз. - Б. 6.

Ахметов, З. А. Елдiктiң жыршысы, еркiндiктiң жоқшысы [Мәтін] : [ақын Д. Бабатайұлының туғанына 200 жыл] / З. А. Ахметов  // Қазақ әдебиетi. - 2002. - 19 шiлде. - Б. 14.

Ахметов, З. А. Терең таным, биiк талғам : ["Абай жолын" ең алғаш, ең әдiл, ең биiк бағалаған Ғабит Мүсiрепов болатын] / З. А. Ахметов // Егемен Қазақстан. - 2002. - 2 наурыз. - Б. 3.

Ахметов, З. А. Шәкәрiм - қазақ әдебиетiнiң классигi [Мәтін] / З. А. Ахметов  // "Шәкәрiм дәрiстерi" = "Шакаримские чтения" : 3-шi респ. ғыл.-тәжiрибелiк конф. материалдары, 20-21 желтоқсан 2002 ж. = Материалы 3-й респ. науч.-практ. конф., 20-21 дек. 2002 г. Т. 2. - Семей, 2002. - Б. 31-40.

Ахметов, З. А. Иса Байзақов - суырып салма ақындық өнердiң классигi [Мәтін] / З. А. Ахметов // Әдебиеттанудың өзектi мәселелерi : академик Серiк Қирабаевтың 75 жылдығына арналған жинақ / ред. алқасы: З. Ахметов, С. Қасқабасов, А. Iсiмақова ж. б. - Алматы : Комплекс баспасы, 2002. - Б. 77-85.

Ахметов, З. А. Ғабит Мүсiрепов тұлғасы - терең таным, биiк талғам  [Мәтін] / З. А. Ахметов // Ғабит Мүсрепов және әлемдiк әдеби процесс = Габит Мусрепов и мировой художественный поцесс. - Алматы : Ғылым, 2003. - Б. 8-14.

Ахметов, З. А. Жанр поэтикасы және сөз бейнелiлiгi [Мәтін] / З. А. Ахметов // Жанр және поэтика мәселелерi / жауапты ред. А. С. Iсiмақова. - Алматы, 2004. - Б. 100-125.

Ахметов, З. А. Пушкин және Абай. Жанрдың мәдени - эстетикалық арнасы [Мәтін] / З. А. Ахметов // Жанр және поэтика мәселелерi / жауапты ред. А. С. Iсiмақова. - Алматы, 2004. - Б. 6-15.

Ахметов, З. А. Қазақ комедиясы теориясының негiзiн қалаушы [Мәтін] / З. А. Ахметов // Сыр бойы.- 2006. - 1 желтоқсан. - Б. 4.

Ахметов, З. А. Зейнолла Қабдолов : дарындылық пен парасаттылық [Мәтін] / З. А. Ахметов // Қабдолов тағылымы. - Алматы : Қазақ ун-тi, 2007. - Б. 257-263.

Ахметов, З. А. Адамзаттың Әуезовi [Мәтін] / З. А. Ахметов // Әдебиет айдыны. - 2007. - 27 қыркүйек.

Ахметов, З. А. Шәкерім - қазақ әдебиетінің классигі [Мәтін] / З. А. Ахметов // Абай. - 2007. - № 4. - Б. 7-12.

Ахметов, З. А.  Ғұлама ғалым [Мәтін] / З. А. Ахметова // Ұлан таңы. - 2008. -  23 ақпан. - Б. 5.

Ахметов З. А. Байжанбаевтың Бiжiбаевы  [Мәтін] / З. А. Ахметов // Жетiсу. - 2008. - 29 мамыр. - Б. 2.

Ахметов, З. А. Мақал-мәтел[Мәтін] / З. А. Ахметов // Қазақ әдебиетiнiң тарихы : 10 томдық / ред. С.Қасқабасов.- Алматы:Қазақпарат, 2008. -Б. 100.

Ахметов, З. А. Сыпайы мiнез, сырлы сөз // Асыл сөздiң жоқшысы : профессор Қабиболла Сыдиықұлын еске алу кiтабы. - Алматы : Арыс, 2009. - Б. 9-17.

***

1950 - 1968

Ахметов, З. А. Новое о переводах Абая и Лермонтова [Текст] / З. А. Ахметов// Вестн. АН Каз.ССР.- 1949.- № 10.- С. 76-90.

Ахметов, З. А. Лермонтов и Абай [Текст] / З. А. Ахметов // Казахстан. - 1951. - Кн. 5. - С. 105-113.

Ахметов, З. А. О строе казахского стиха [Текст] / З. А. Ахметов // Вестн. АН КазССР.- 1955.- № 4.- С.48-55

Ахметов, З. А. Ритмика казахского стиха[Текст] / З. А. Ахметов // Ученые записки: Алма-Ата.жен. пед. ин.-та/ АН КазССР.- 1956.- Вып. 1.- С.64-79.

Ахметов, З. А. Романы Мухтара Ауэзова об Абае // Коммунист Казахстана.- 1956.- № 11.- С.58- 62.

Ахметов, З.А. Выдающийся писатель [Текст] : [к 60- летию со дня рождения М. О. Ауэзова] / З. А. Ахметов // Учен. записки (Каз. жен. пед. ин-т).- 1958.- Вып.2.- С. 87 - 95.

Ахметов, З. А. Сакен Сейфуллин и проблема новаторства в казахском стихосложении [Текст] / З. А. Ахметов // Изв. АН КазССР. Серия филологии и искусствоведения.- 1960.- Вып.2.- С.3-23.

Ахметов, З. А. Ритмическое строение казахских пословиц, загадок и афоризмов [Текст] / З. А. Ахметов // Уч. зап. (Казах. женский пед. ин-т).- 1960. - Вып. 3.- С. 229 - 239.

Ахметов, З. А. Рифма в казахской поэзии [Текст] / З. А. Ахметов // Изв. АН КазССР. Серия филологии и искусствоведения.- 1961.- № 1.- С. 3-19.

Ахметов, З. А. Сокровища эпического творчества [Текст] / З. А. Ахметов// Вопросы литературы.- 1964.- № 11.- С. 210-213.

Ахметов, З. А. Стихотворное новаторство Абая [Текст] : [о стихосложении "Восьмистишья" Абая [Текст] : [наблюдения над формой стиха] / З. А. Ахметов // Вопросы казахской филологии. - Алма-Ата, 1964. - С.109 - 127.

Ахметов, З. А. Ученый и педагог [Текст] : [к 60-летию акад., докт. филол. наук Х. Ж. Жумалиева [Текст] / З. А. Ахметов // Учитель Казахстана.- 1968. - 12 июня.

Ахметов, З. А. Талант, одухотворенный революцией [Текст] : [к 70-летию со дня рождения Б.Майлина] / З. А. Ахметов // Ленинская смена.- 1965.- 8 июля.

Ахметов, З. А. "Восточная легенда" Тургенева и "Масгут" Абая Кунанбаева [Текст] : [общность сюжетов двух произведений] / З. А. Ахметов // Тургеневский сборник.Т.III.- Л., 1967. - С. 163 - 165.

Ахметов, З. А. 60-летие академика АН КазССР К.Д.Джумалиева[Текст] / З. А. Ахметов // Вестн. АН КазССР. - 1968. - № 7. - С. 54 - 55.

1970 -1979

Ахметов, З. А. Великий казахский поэт и просветитель [Текст] : [к 125-летию со дня рождения Абая Кунанбаева] / З. А. Ахметов // Русский язык в казахской школе. - 1970. - № 8.- С.19 - 31.

Ахметов, З. А. Пропагандист русской культуры[Текст]: к 125-летию со дня рождения Абая Кунанбаева / З. А. Ахметов // Огни Алатау.- 1970.- 11 август.

Ахметов, З.А. К вопросу изучения теории тюркского стиха [Текст] : [на материале казахской поэзии] / З. А. Ахметов // Сов. тюркология.- 1972. - № 2. - С. 80 - 87.

Ахметов, З. А. Казахская поэзия [Текст] / З. А. Ахметов // История советской многонациональной литературы. Т. 4./ отв. ред. З. С. Кедрина. - М., 1972. - С.502 - 509.

Ахметов, З. А. Лермонтов и казахская литература  [Текст] : [о переводах Абаем произведений М. Лермонтова] / З. А. Ахметов // Лермонтов и литература народов Советского Союза.- Ереван,1974.- С.365-372.

Ахметов, З. А. Пушкин и Казахстан [Текст] : [о переводах Абаем произведений А. Пушкина, в частности "Евгения Онегина"] // Пушкин и литература народов Советского Союза.- Ереван,1975.- С.440-447.

Ахметов, З. А. Принцип партийности и современный литературный процесс [Текст]  / З. А. Ахметов // Партийная жизнь Казахстана.- 1975.- № 11.- С.84-88.

Ахметов, З. А. Талант и взыскательность: [о творчестве Г. Мусрепова] [Текст]  / З. А. Ахметов  // Изв. АН КазССР. Серия филологическая.- 1977.- № 1.- С. 8-14.

Ахметов, З. А. Трудовой подвиг писателя [Текст] / З. А. Ахметов  // Ленинский путь.- 1977.- 23 сентябрь.

Ахметов, З. А. Проблемы изучения творчества Мухтара Ауэзова[Текст]: 80-летие со дня рождения М.О.Ауэзова: [доклад на науч.конф."Мухтар Ауэзов и его творческое наследие" 28 сент.1977] / З. А. Ахметов  // Вестн. АН Каз.ССР.- 1977.- № 10.- С.14-22.

Ахметов, З. А. Проблемы изучения творчества Мухтара Ауэзова[Текст] : доклад на Всесоюз.науч.-теор.конф."Мухтар Ауэзов и его творческое наследие", Алма-Ата,28 сент.1977г. / З. А. Ахметов // Мухтар Ауэзов - классик советской литературы.- Алма-Ата,1980.- С.88-100.

Ахметов, З. А. Выдающийся деятель казахской литературы [Текст] : [к 75-летию со дня рождения Г. Мусрепова] / З. А. Ахметов // Ленинский путь.- 1977.- 25 марта.

Ахметов, З. А. Классик казахской советской литературы [Текст] : [к 80-летию М.Ауэзова] / З. А. Ахметов // Казахстанская  правда.- 1977. - 23 сентябрь.

Ахметов, З. А. Актуальные проблемы казахского литературоведения [Текст] : докл. на Всесоюз. тюрколог. конф. (Сент., 1976г.) / З. А. Ахметов // Вестник АН КазССР. - 1977. - № 3. - С.33 - 40.

Ахметов, З. А. Рецензия на кн. Л. М. Ауэзовой "Проблемы истории Казахстана в творчестве М. О. Ауэзова"  [Текст] / З. А. Ахметов // Сов. тюркология. - 1979. - № 3.- С.75 - 77.

1990 -1998

Ахметов, З. А. О своеобразии казахского литературного процесса начала ХХ века [Текст] : [анализ творчества Ш. Кудайбердиева, А. Байтурсынова, М. Дулатова, М. Жумабаева] / З. А. Ахметов // Изв. АН КазССР. Серия филологическая. - 1990. - № 2. - C. 30-41.

Ахметов, З. А. Великий поэт и мыслитель [Текст] : [Абай Кунанбаев] / З. А. Ахметов // Мысль. - 1995. - № 3. - С. 78 - 82.

Ахметов, З. А. "Татьяна, русская душою" [Текст] : [о переводах Абаем А. Пушкина] / З. А. Ахметов // Казахстанская правда. - 1995. - 8 август.

Ахметов, З. А. Великан народной поэзии [Текст] : [к 150-летию Джамбула] / З. А. Ахметов // Мысль. - 1996. - № 4. - С. 47-51.

Ахметов, З. А. Великий писатель-гуманист [Текст] : [о жизни и творчестве М. О. Ауэзова. К 100-летию со дня рождения] / З. А. Ахметов // Мысль. - 1997. - № 4. - С.70 - 74.

Ахметов, З. А. Летопись народа [Текст] : [о романе-эпопее "Путь Абая". К 100-летию со дня рождения М. Ауэзова] / З. А. Ахметов // Рудный Алтай.- 1997.- 23 сентябрь.

Ахметов, З. А. Правда жизни [Текст] : [из творческой истории романа-эпопеи М. Ауэзова "Путь Абая"] / З. А. Ахметов // Казахстанская правда. - 1997. - 25 сентябрь.

Ахметов, З. А. О литератураведческой терминологии [Текст] : [статья видного каз. ученого - лит. теоретика лит., акад., которому в мае 1998 г. исполнилось 70 лет] / З. А. Ахметов // Наука Казахстана. - 1998. - № 11. - С. 7.

2000 – 2006

Ахметов, З. А. Старейшина рода фольклористов [Текст]: [исполнилось 60 лет С. Каскабасову - декану фак-та востоковедения Евраз. ун-та им. Л. Н. Гумилева]/ З. А. Ахметов // Казахстанская правда. - 2000. - 7 октябрь.

Ахметов, З. А. Способность радоваться жизни[Текст]: к 80-летию поэта Ж. Омирбекова / З. А. Ахметов// Казахстанская правда.- 2000.- 30 декабрь.

Ахметов, З. А. Казахский романический эпос[Текст] : об эпосах "Козы - Корпеш и Баян-сулу" и "Кыз Жибек"/ З. А. Ахметов // Козы-Корпеш и Баян-сулу. Кыз Жибек / отв. ред.: С. С. Кирабаев, Е. А. Поцелуевский.- М. : Вост. лит., 2003.- С.351- 390.

Ахметов, З. А. Поэтический язык Махамбета [Текст] / З. А. Ахметов  // Вестн. КазГНУ. Серия филологическая.- 2003.- № 6.- С.5-7.

Ахметов, З. А. Некоторые аспекты социально-экономического развития сельских населенных пунктов [Текст] / З. А. Ахметов // Агро Информ.- 2006.- № 4.- С.8-10.

 

Literature about the life and work of Akhmetov Z. A.

 

Қирабаев, С. Көп томдық шығармалар жинағы [Мәтін]. Т. 7 / С. Қирабаев. - Алматы : Қазығұрт, 2007. - Зәки туралы сөз: б. 481-485.

Құнанбаев, А. Шығармаларының екі томдық толық жинағы [Мәтін]. Т. 1 : Өлеңдер мен аудармалар / А. Құнанбайұлы. - Алматы : Жазушы, 1995. - Ахметов Зәки Ахметұлы: с. 8 - 33.

Ысқақұлы, Д. Әдебиет айдынында [Мәтін] / Д. Ысқақұлы. - Алматы : Арыс, 2009. - Азамат: б. 226-232; Нағыз ғалым: б. 226-267.

Қасқабасов, С. Алтын жылға [Мәтін] : зерттеулер мен мақалалар / С. Қасқабасов; Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі  ғылым комитеті, М. О. Әуезов атындағы Әдебиет және өнер институты. - Алматы : Жібек жолы, 2010. - Академик Ахметов: б. 389-398.

Елеукенов, Ш. Әдебиет - тәуелсіздік қаруы. Бүгінгі сөз өнері : өрісі мен өресі [Мәтін] / Ш. Елеукенов. - Алматы : Баспалар Үйі, 2009. - Ұлт мақтанышы : Зәки Ахметовтың туғанына 80 жыл толуына орай: б. 418-428.

Даланың дархан дүлдүлі Астана [Мәтін]. - ш. о. ж., 2012. - Ахметов Зәки. Өлеңнің өрен жүйрік құлагері: б. 332-337.

Қасқабасов, С. Алтын жылға [Мәтін] : зерттеулер мен мақалалар / С. Қасқабасов; Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі  ғылым комитеті, М. О. Әуезов атындағы Әдебиет және өнер институты. - Алматы : Жібек жолы, 2013. - Академик Ахметов: б. 389-398.

Сыдықов, М. Қыдырқанұлы. Терістаңбалы шежіресі [Мәтін] : тоғыз таңбалы найман / М. Қ. Сыдықов. - Павлодар : Сытин, 2013. - Академик Зәки Ахметов: б. 638-639.

Қабдолов, З. Шығармалары [Мәтін]. Т. 5 : Ғылыми зертеулер. Әдеби-көркем сын. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2013. - Зәки Ахметов туралы.

Ысқақұлы, Д. Қазақ әдебиеттанушылары [Мәтін] : энциклопедиялық анықтамалық / Д. Ысқақұлы. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2013. - Ахметов Зәки: б. 36-38.

Айтбайұлы, Ө. Тілғұмырлар [Мәтін] : қазақ лингвистері мен тіл жанашырлары. Т. 4 / Ө. Айтбайұлы. - Алматы : Абзал-Ай, 2014. - 400 б. -Зәки Ахметов туралы

Білімдіден шыққан сөз [Мәтін] : академик Зәки Ахметовтің ой-толғамдары /  Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі, С. Аманжолов атындағы Шығыс Қазақстан мемлекеттік университеті. - Өскемен : МеdiASoft, 2013. - 93 б. - Академик Зәки Ахметовтің өнегелі өмірі мен шығармашылығы туралы.

Қирабаев, С. Өмір тағылымдары [Мәтін] : естеліктер / С. Қирабаев. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2015. - Ахметов Зәки: б. 440-443.

Академик Зәки Ахметов және руханият мәселелері [Мәтін] : академик Зәки Ахметовтың 75 жылдығына арналған жинақ. - Алматы : Үш Қиян, 2003. - 640 б.

***

Корабай, С. Знаток жемчужного слова [Текст] : [к 80-летию З. Ахметова]/ С. Корабай // Рудный Алтай. - 2008. - 1 мая. - С. 4.

Кудайбергенов, К. Когда уставал, играл на скрипке [Текст] : [к 80-летию З. Ахметова] / К. Кудайбергенов // Рудный Алтай. - 2008. - 10 июня. - С. 4.

Ананьева, С. Теоретик и историк литературы [Текст] : [к 80-летию З. Ахметова] / С. Ананьева // Рудный Алтай. - 2008. - 1 мая. - С. 4.

Исмакова, А. С. Теория литературы периода независимости [Текст] / А. С. Исмакова // Простор. - 2012. - № 3. - С. 155 - 159

Нуруллин, Э. Вернуть былую славу "Спартака" [Текст] / Э. Нуруллин // Вести Семей. - 2013. - 25 янв. - С. 1.

Гуляева, Е. Братья Ахметовы [Текст] / Е. Гуляева // Спектр. - 2013. - 13 марта. - С. 8.

Кадыров, Б. Наследие ученого [Текст] / Б. Кадыров // Казахстанская правда. - 2013. - 15 мая. - С. 9.

Абылкасимова, А. Великий ученый [Текст] / А. Абылкасимова // Спектр. - 2013. - 29 мая. - С. 2.

Троценко, Л. Золотой выпускник [Текст] : [одной из школ г. Риддера присвоили имя Заки Ахметова] / Л. Троценко // Рудный Алтай. - 2013. - 4 октябрь. - С. 4.