Taishybayev M.

Details

Last Updated on Tuesday, 06 September 2022 22:46

Taishybayev Maksut (1904-1938) – poet, the first editor of the newspaper in the Kazakh language "Zhumyshy" (now "Didar").

He was born in 1904 in the village of Kurgaldzhyn, Yesil district, North Kazakhstan region. He was brought up in an orphanage. M. Taishybayev was the brother-in-law of Magzhan Zhumabayev. The eldest daughter of the famous bai of the city of Kyzylzhar Shokan Tastemirov Zeynep married Magzhan, and the youngest daughter Nagima married Maksut.

After graduating from the Akmola Soviet Party School in 1924, he worked as a deputy chairman in the Council of Land and Forest Workers of the province, in 1926-1928 in the Atbasar People's Court, in 1929-1931 chairman of the trade union bureau of the Atbasar district, assistant prosecutor of Akmola.

In 1931, the regional committee of the party invited to Alma-Ata (now Almaty) Maksuta Taishybayeva, who was previously engaged in translation work, wrote small articles, poems, kept in touch with publications, had creative ties with the chairman of the Semipalatinsk Association of Proletarian Writers Turlykhan Kasenov, was familiar with Saken Seifullin and Sabit Mukanov.

In Alma-Ata, Taishybayev was handed the order of F. Goloshchekina: "Appoint Comrade Taishybayev as the editor of the Kazakh newspaper in Ridder." On September 1, 1931, the future editor of the first regional Kazakh newspaper arrived in Ridder and, having done a lot of preparatory work, on October 24 of the same year he published the first issue of the newspaper "Zhumyshy".

"The newspaper was born as a loud voice of the creators of a new life, a new construction, a new way of life. Who has been writing news for her since the first days of the newspaper's existence? The workers themselves. Those who could read and write became journalists. The illiterate subscribed to newspapers and learned to read. Sometimes they themselves came to the editorial office and asked to write down what they said under dictation. After that, they began to write messages from mines, factories, factories, construction sites, red corners, canteens on their own. The editorial office was replenished with purposeful young employees. Our editor, talented journalist Taishybaev Maksut himself adapted the entire work of the newspaper to the preferences of the workers. Opinions, wishes, suggestions of conscious, advanced activists became the basis for the content of the newspaper," B. Isabekov recalls in one of his memoirs ("Communism of Tuy", 11/30/1971).

Later, some of them were sent to take short courses at the Institute of Communist Journalism. Since 1934, Taishybaev S. is a member of the Union of Writers of Proletarian Kazakhstan of the Semipalatinsk branch.

M. Taishybaev is the author of such works as "Altyndy Altai", "Kaspannyn kylygy", "Zhumyshy, kolyndy ber", etc. The first issue of the publication was published under the name "Zhumyshy", after it was called "Socialist Altai", "Altai Bolshevigi", "Communism tuy".

In August 1937 he was declared an "enemy of the people", and in March 1938 he was shot.

In September 1957, he was rehabilitated for lack of corpus delicti.

By the centenary of the poet in 2004 in Ridder, East Kazakhstan region, one of the streets was named after M. Taishybayev and a memorial plaque was installed.   

Literature about Taishybaev M.

Books

Қазақ жерінің зиялы азаматтары = Почитаемые люди земли Казахской [Мәтін]. Т. 11. – Алматы : Дәуір, 2005. - 608 б.

Қазақ жерінің зиялы азаматтары = Почитаемые люди земли Казахской [Мәтін]. Т. 13. – Алматы : Дәуір, 2006. - 736 с.

Қасымов, А. Қызыл қырғынның құрбаны [Мәтін] / А. Қасымов. - Алматы, 2004. - 91 б.

Қасымов, А. Тарихи жол [Мәтін] / А. Қасымов. - Өскемен, 2006. - 194 б.

Қасымов, А. Тарихи жол [Мәтін] : Шығыс Қазақстан облыстық "Дидар" газетінің даму жолдары / А. Қасымов. Өскемен : Шығыс Ақпарат, 2011. - 232 б.

Қасымов, А. Туған жер әуендері [Мәтін] : жинақ / А. Қасымов. – Өскемен : Шығыс Полиграф, 2015. - 268 с.

Шығыс Қазақстан облысы [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2014. – Тайшыбаев Мақсұт: б. 721.

Articles

Байбатыров, Ғ. Ізденіс жемісі [Мәтін] / Ғ. Байбатыров // Дидар. - 2004. - 29 маусым.- Б.3.

Басылым басшылары [Мәтін] // Дидар. - 2006. - 26 желтоқсан.- Б.1-4.

Мысқал, У. Тұңғыш редакторды еске алды [Мәтін] / У. Мысқал // Дидар. - 2004. - 5 маусым.- Б.1.

Қасымов, А. "Жұмысшы" қазақтың қуат алар, рухын көтерер байрағы болған еді [Мәтін] : [облыстық "Дидар" газетіне 80 жыл] / А. Қасымов // Дидар. - 2011. - 24 мамыр.- Б.5.

Қасымов, А. Қызыл қырғын құрбаны [Мәтін] : сталиндік репрессия құрбаны, 1930 ж. Шығыс Қазақстан облысынан шығып тұратын "Жұмысшы" газетінің редакторы Мақсұт Тайшыбаев туралы / А. Қасымов // Жұлдыз . - 2005. - № 3. - Б. 178-186.

Азмухамбетов, Ш. "Я помню, как пришли за отцом" [Текст] / Ш. Азмухамбетов // Рудный Алтай. - 2004. - 29 мая. - С. 2.

Қасымов, А. "Халық жауының" қызымен әңгіме : ["Жұмысшы" газетінің бас редакторы, саяси қуғын құрбаны М. Тайшыбаевтың қызымен сұхбат] / А. Қасымов. - Текст // Қазақ әдебиеті. - 2020. - 6 наурыз. - Б. 8-9.

Қасымов, А. Халық жауының қызы / А. Қасымов. - Текст // Дидар. - 2020. - 18 қаңтар. - Б. 4.Касымов, А. Голос народа, зеркало общества / А. Касымов; пер. Г. Естаевой // Рудный Алтай. -2021. – 14 окт. https://rudnyi-altai.kz/golos-naroda-zerkalo-obshhestva/

Online links

Мәңгіліктің бекетінде [Электрондық ресурс] : (сталиндік қуғын-сүргін құрбандарының рухына бағышталады) // Алтын қалам : сайт. – Пайдалану орны : http://www.akalam.kz/ru/lyrics/1307 (31.05.2018)

Тайшыбаев Максут [Электронный ресурс] // Открытый список : сайт. – Режим доступа : https://ru.openlist.wiki/Тайшибаев_Максут_(1904) (30.05.2018)