Куркебай батыр

Details

Last Updated on Wednesday, 29 May 2024 16:00

Байдосулы Куркебай (Куркебай батыр) (1830-1916) - батыр, защитник казахского народа.
Куркебай Байдосулы из рода сарыжомарт родился в селе Кенсу (ныне Маралды) Курчумского района Восточно-Казахстанской области.
С юных лет Куркебай прослыл непревзойденным мергеном – метким стрелком. Звание батыра получил за бесстрашие и мастерство, с которыми он защищал от врагов родную землю, проведя большую часть жизни в седле.
Независимый, мятежный характер батыра сделал его опальным для властей – его арестовали. Однако восхищенный меткостью стрельбы и смелостью речей Куркебай батыра царский генерал-губернатор отпустил его на свободу.
Куркебай батыр ушел из жизни в 1916 году. Его могила находится в селе Маралды. Потомки батыра, жители села, собрав средства, построили на его могиле кумбез и мечеть в центре села.

Күркебай батыр туралы әдебиеттер
Кітаптар-книги

Қалиғожин, Советхан. Биік тұлға. - Өскемен : Шыгыс Полиграф, 2013. - 139 б.
Қалиғожин, Советхан. Нар Найман саңылақтары. - Өскемен : Шығыс Полиграф, 2015. - 304 б.
Қайсенов З.Ә. Найман шежіресі. - Өскемен : "Рудный Алтай" газетінің баспаханасы, 2001 - . 2-ші кітап. - 272 б.
Қалиғожин, Советхан. Күңгейлі Күршімім, көшбасшы ұланым : дастан, шежіре. - Алматы : Арда, 2008. - 144 б. п. - 272 б.
Тұрар, Қабдолда. Күркебай батыр : хикаят, өлеңдер. - Семей : ТAN баспа үйі, 2023. - 128 б. 

Мақалалар – Статьи

Нұрғазин, Сейілхан. Күркебай Базардың жыры : [Әйгілі Күркебай батырдың баласы Базар туралы.] // Дидар. - 1991. - 30 қараша. - Б. 4.
Тұрар, Қ. Күркебай биігі : [Күршім ауд. "Маралды"кеңшарында (1830-1916 ж.ж) туған Байдосұлы Күркебай жайлы қысқаша дерек] // Дидар. - 1994. - 2 шілде.
Саликова Р. Р. Күркебай батыр // Рауан.- 2003.- № 45. - Б. 3.
Зәкәрия Х. Баба даңқын жаңғыртуда // Дидар.- 2005. – 2 тамыз. - Б. 4
Қалиғожин С. Күркебай мерген: дастан / С. Қалиғожин // Рауан.- 2008. - 7 шілде. - Б. 2.
Қабылқайырова, К. Күркебай батыр : шығыс Қазақстан облысы Күршім ауданының Маралды елінен шыққан Күркебай батыр туралы тарихи-таным // Қазақстан тарихы: әдістемелік журнал. - 2019. - №2. - Б. 22-26.
Сейілханова, Әйгерім. Құралайды көзге атқан Күркебай мерген. // Дидар. - 2019. - 5 қыркүйек. - Б. 21.
Қабылқайырова, К. Қазақстан Республикасында өлкетануды дамытудың тұжырымдамалық негіздері. // Қазақстан тарихы: әдістемелік журнал. - 2020. - №1. - Б. 5-13.
Бұрқанбаева, Кенжегүл. Күркебай батыр кітабының тұсаукесері өтті [Күршім ауданының құрметті азаматы, Мәдениет қайраткері, Үздік мәдениет қызметкері Қ Тұраровтың кітабына арналған мәдени шара] // Рауан -Заря. - 2023. - 15 қыркүйек. - Б. 12
Ғали-Асқар, А. Күркебай батыр жарық көрді. // Дидар. - 2023. - 26 қыркүйек. - Б. 4.
Есімханов, Әділхан. Халқы әспеттеген хас батыр : пушкин кітапханасында"Күркебай батыр" кітабының тұсауы кесілді. // Менің өлкем. - 2023. - 12 қазан. - Б. 4