Құлжанов Н.

Жаңартылды 04.01.2018 16:27

Құлжанов Нұрғали (1869-1919) – мәдениет қайраткері.

1896 жылы Торғай уезінде дүниеге келген. Орынбор мұғалімдер семинариясын бітірген. 1905 ж. Семей қ. Мұғалімдер семинариясында сабақ беріп, соңынан жоғары бастауыш колледжде қазақ тілін оқытты. 1906 жылы 1 қаңтарда 3-дәрежелі Қасиетті Станислав орденімен марапатталды. 1908 жылы Батыс Сібір Географиялық қоғамының Семей бөлімшесіне мүше болып қабылданды. Бөлімшенің тексеру комиссиясы құрамында болып, аймақ тарихы мұражайы бөліміне көне тарих, музыка, фольклорлық мұра туралы материал жинауды тапсырды. 1914 жылы Абайдың қайтыс болғанына 10 - жыл толуына Нәзипа Құлжановамен бірге әдеби кеш өткізуге қатысты. Облыстық қазақ сиезінде 1917 ж. Семей облыстық қазақ комитетінің мүшесі болып сайланған. Қазақ комитетінде жүріп, ұлт-азаттық қозғалыстың өрістеуіне үлес қосқан. Жазған мақалалары «Қазақ», «Бірлік туы», «Үш жүз» газеттерінде жарияланды. 1919 жылы Колчак жендеттерінің қолынан қаза тапты.

  Н. Құлжанов туралы әдебиет

Литература о Кулжанове Н.

Тұңғыштар [Мәтін]. - Алматы : Алматыкiтап, 2007. - 295 б.

Хакімжанова, М. Үш томдық шығармалар жинағы [Мәтін] : естеліктер, мақалалар. Т. 3. - 2006. - 368 б.

Алаш. Алашорда [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы : Арыс, 2009. - 544 б. – Құлжанов Нұрғали: б. 231.

Тұңғыштар [Мәтін]. - Алматы : Алматыкiтап, 2012. - 295 б.

Шығыс Қазақстан облысы [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2014. - Құлжанов Нұрғали: б. 481.

Белгібаев, М. Семей Орыс Географиялық бөлімінің XX ғасырда атқарған жұмысы [Мәтін] / М. Белгібаев, Ж. Әділбекқызы // География және табиғат. - 2004. - № 3. - Б. 5-15; № 4. - Б. 3-10; № 5. - Б. 10.

Жәрімбетова, Н. Екеуі де еліне еңбек етіп еді, алайда қостанайлықтар Құлжановтар атын елемей отыр [Мәтін] / Н. Жәрімбетова // Егемен Қазақстан. - 2008. - 13 мамыр. - Б. 6.

Сәрпеков, Р. Қазақтың мақтанышына айналған ғұламалар Құлжановтардың шәкірті болған. [Мәтін] : [Семей қаласында алаш ардагерлері Нәзипа мен Нұрғали Құлжановтарғв арналып ас берілді] / Р. Сәрпеков // Дидар. - 4 қаңтар. - Б. 20-21.

Сейсенұлы, Д. Депутат сыйы [Мәтін] : Семейдегі М. Әуезов атындағы педагогикалық колледждің құрылғанына - 110 жыл / Д. Сейсенұлы // Егемен Қазақстан. - 2013. - 7 маусым. - Б. 7.

Жанаева, Ш. Киелі білім ордасындағы отыз екі кабинетке атақты түлектері мен оқытушыларының есімі берілген [Мәтін] : [Семей қаласы М. Әуезов атындағы колледж туралы] / Ш. Жанаева // Дидар. - 2013. - 26 қыркүйек. – Б. 12.

Теміров, Б. Алғашқы сахналық қойылым [Мәтін] : [XX ғасырдың басында Семей қаласында өткен алғашқы әдеби кеш туралы] / Б. Теміров // Ертіс өңірі. - 2015. - 11 наурыз; 18 наурыз. - Б. 8.

Абдуллина, А. Қос қарлығаш [Мәтін] : Нәзипа мен Нұрғали Құлжановтар туралы / А. Абдуллина // Абай. - №1. - 2016.

Балтабаева, З. Қ. Ыбырай Алтынсариннің шәкірттері мен ізбасарлары [Мәтін] : Ы. Алтынсаринның 175 жылдық мерейтойына орай / З. Қ. Балтабаева // Білім. - 2016. - № 3. - Б. 69-82.

 ***

Из хроники Семипалатинской области [Текст] : [значится в списках как Кульджанов Нургалий] // Восточное отделение правительства Алашорды : сборник документов / сост.: Е. Б. Сыдыков. - Семей : 2010. - С. 7.

Интернет-сілтемелер

Интернет-ссылки

Нұрғали Құлжанов – үлгілі ұстаз әрі қоғам қайраткері [Электронды ресурс] : [өмірбаян] // Ақиқат журналы : сайт. – Режим доступа : http://akikat.kazgazeta.kz/?p=547 (02.02.2017)

Нұрғали құлжанов – үлгілі ұстаз әрі қоғам қәйрәткері [Электронды ресурс] : [өмірбаян] // Ел-арна информация орталығы : сайт. - Режим доступа : http://www.elarna.com/koru_kk.php?tur=12&id=800 (02.02.2017)

Құлжанов Нұрғали [Электронды ресурс] : [өмірбаян] // Уикипедия — ашық энциклопедиясы : сайт. Режим доступа : https://kk.wikipedia.org/wiki/%D2%9A%D2%B1%D0%BB%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2_%D0%9D%D2%B1%D1%80%D2%93%D0%B0%D0%BB%D0%B8 (02.02.2017)