Әлімбеков И.

Жаңартылды 04.01.2018 11:51

Әлімбеков Имам (1883-1937) - «Алаш» партиясының қайраткері, ағартушы, публицист.

1885 жылы Семей губерниясы (қазір Шығыс Қазақстан облысы) Қарқаралы уезі Ақсары болысында дүниеге келген. Оның шын есімі Имаммағзұм. Ол Қарқаралыдағы орыс-қазақ училищесін, Семей мұғалімдер семинариясын бітірген. Қазан төңкерісіне дейін Семей мектептері мен гимназияларында мұғалім болды. 1917-1918 жж. Семей өңірінде «Алаш» партиясының облыстық және уездік ұйымдарын құруға белсене қатысты. Облыстық қазақ комитетінің мүшесі, «Алаштың» Семей обкомы төрағасының орынбасары, «Қазақ» газеті басқармасының қызметкері, «Сарыарқа» газетінің редакторы, Семей уездік Кеңесінің мүшесі болды. 1919 ж. көктемінде колчакшылардың абақтысында отырып шықты.

Ол халық ағарту ісіне үлкен үлес қосты. 1920 жылдан бастап Қарқаралы педтехникумында, Ақтоғай, Бесоба, Мибұлақ болысы мектептерінде, Қызылжар ауылшаруашылық техникумында оқытушы болды. 1933 ж. «Алаш ісі» бойынша Мағжан Жұмабаевпен бірге 10 жылға сотталып, 1935 жылы босап шығады. Қарқаралыға қайтып, бір кезде өзі ашқызған Бесоба мектебінде мұғалім болады. 1937 жылы қайта тұтқындалады. Семей облысы УНКВД үштігінің үкімімен 1937 ж. 17 қыркүйекте ату жазасына кесілді. 1990 жылы 15 наурызда ақталды.

И. Әлімбековтың өмірі және қайраткерлігі туралы әдебиеттер

Литература о жизни и деятельности Алимбекова И.

Қазақстан [Мәтін] : ұлттық энциклопедия / бас редактор Ә. Нысанбаев. – Алматы : Қазақ энциклопедиясы бас редакциясы, 1998. – Әлімбеков Имам.

«Алаш» қозғалысы [Мәтін]. - Алматы, 2008.

Бұхарбаева, Г. Имам Әлімбеков – қайта оралған есім [Мәтін] / Г. Бұхарбаева, Г.Сафарова. - Қарағанды, 2005.

Төлепберген, Б. Мәңгі жас-Алаш идеясы [Мәтін] / Б. Төлепберген. - Алматы : Алматы баспа үйі, 2008. - Имам Әлімбеков: б. 157-158.  

Алаш.Алашорда [Мәтін] : энциклопедия / құраст.: Ғ.Әнес, С.Смағұлова. – Алматы: «Арыс». - 2009. - Әлімбеков Имам: б.78.

Шығыс Қазақстан облысы [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы: «Қазақ энциклопедиясы». - 2014. - Әлімбеков Имам: б. 217.

Қызыл қырғын. 37-де опат болғандар Абақты [Мәтін] : [Әлімбеков Имам туралы] // Егемен Қазақстан. – 1993. - 14 тамыз.

***

Мартыненко, Н. Алаш-Орда[Текст]: сборник документов / Н. Мартыненко. - Алматы : Айкап, 1992. - 154с. - Есть информация об И. Алимбекове.

Газета «Казах»[Текст]. - Алматы, 1998. – Алимбеков Имам: с. 374, 395,475, 510.

Движение «Алаш» [Текст]. - Алматы, 2008. – Алимбеков Имам: с. 45-46.

Восточное отделение Правительства Алашорды [Текст] : сборник документов. - Семей, 2010. - Алимбеков Имам: с. 294,269,310.

История Казахстана [Текст] : энциклопедический словарь. - Алматы, 2010. – Алимбеков Имам: с. 40.

Бегалин, К. В составе империи [Текст]: детская энциклопедия Казахстана. - Алматы : Аруна, 2011. – Алимбеков Имам: с. 85.

Движение Алаш [Текст] : сборник материалов судебных процессов над алашевцами : трехтомный сборник документов и материалов. - Алматы : Ел-шежіре, 2011. - Алимбеков Имам: с. 45-46.

Кудышев, О. Трагедия редактора газеты «Сарыарка» [Текст] : [об Алимбекове И.] / О. Кудышев // Индустриальная Караганда. -1999. -29 мая. -С. 1, 15.

Абдина, А. Почему бабушка никогда не рассказывала про дедушку [Текст] / А. Абдина // Взгляд на события. - 2005. - 5 октября (№39). - С. 11.

Интенет-сілтемелер

Интернет-ссылки

Алимбеков Имам (1883-1937) ) [Электронный ресурс] : [биография] // Алаш Орда : сайт. – Режим доступа : http://alash.semeylib.kz/?page_id=233&lang=ru (08.02.2017)

Алимбеков Имам (1885-1937) ) [Электронный ресурс] : [биография] // Восточно-Казахстанская областная универсальная библиотека им. Абая : сайт. – Режим доступа : http://semeylib.kz/?page_id=2843&lang=ru (08.02.2017)

Алимбеков Имам [Электронный ресурс] : [биографическая справка] // Министерство внутренних дел Республики Казахстан : сайт. - Режим доступа : http://mvd.gov.kz/portal/page/portal/mvd/mvd_page/mvd_memorial/mObl10/mObl10_%D0%90/2421AB1EDAC02275E054002655122E6A (08.02.2017)

Алимбеков Имам (1885) [Электронный ресурс] : [биографическая справка] // Открытый список жертв политических репрессий в СССР : сайт. – Режим доступа : https://ru.openlist.wiki/%D0%90%D0%BB%D0%B8%D0%BC%D0%B1%D0%B5%D0%BA%D0%BE%D0%B2_%D0%98%D0%BC%D0%B0%D0%BC_(1885) (08.02.2017)

Имам Алимбеков [Электронный ресурс] : [биографическая справка] // nekropole.info : сайт. – Режим доступа : https://nekropole.info/ru/Imam-Alimbekov (08.02.2017)

Абдина, А. Почему бабушка никогда не рассказывала про дедушку [Электронный ресурс] : [об Алимбекове И.] / А. Абдина // Карагандинская областная универсальная научная библиотека им. Н. В. Гоголя : сайт. – Режим доступа : http://catalog.karlib.kz/irbis64r_01/Kraeved/Istoriya_Karkaraly/Pochemu_babushka_nikogda_ne_rasskazyvala.pdf (08.02.2017)

Кудышева, О. Трагедия редактора газеты «Сарыарка» [Электронный ресурс] : [об Алимбекове И.] / О. Кудышева // Карагандинская областная универсальная научная библиотека им. Н. В. Гоголя : сайт. – Режим доступа : http://catalog.karlib.kz/irbis64r_01/Kraeved/Polit_repressii/Tragediya_redaktora_gfzety_Sary_Arka.pdf (08.02.2017)