Зырянов И. С.

Жаңартылды 12.06.2023 16:04

Зырянов Илья Сергеевич (1913-2007) – Жоғарғы-Ертіс кеме шаруашылығы бастығының орынбасары, журналист-өлкетанушы

1913 жылы 13 қыркүйекте Шығыс Қазақстан облысы, Предгорное ауылында дүниеге келген. Оның бүкіл өмірі Ертісте өзен қайықтарының қалыптасу тарихымен байланысты.

И. С. Зырянов – Семей қаласындағы алғашқы «Верхне-Иртышский водник»көп тиражды газетінің редакторы (13 жыл бойы). Жоғарғы Ертіс (1945-1952) және Батыс Сібір кеме шаруашылығы бастығының кадрлар жөніндегі орынбасары (1952-1959), Колпашев өзен портының бастығы (1959-1975) болған.

Кеме шаруашылығы бастығының орынбасары лауазымында ол бірнеше рет Қара Ертіс бойынша ерекше мақсаттағы шетелдік тасымалдарды басқарған. 1951 жылы ол гидрографиялық экспедицияның жұмысын басқарды, оның материалдары бойынша Қара Ертістің пилоттық картасы, оның ішінде шетелдік (Қытай) бөлігі құрастырылды.

1940 жылдардың аяғында И. С. Зырянов болашақ кітапқа материалдар жинай бастады, мұрағаттарда жұмыс істеді.

1991 жылы ол өзінің көптен бергі арманын жүзеге асырды: «Қазақстан» баспасында «Верхний Иртыш» кітабы басылды. 2003 жылы Жоғарғы-Ертіс кеме шаруашылығы тарихының түсініксіз беттерін ашатын екінші кеңейтілген басылым шықты. Автор Ертістің қазақстандық бөлігін көлік артериясы ретінде баяндайды, салынған гидроқұрылыстардың салдарын талдайды. Кітап тарауларының бірі Қазақстанның Батыс Қытаймен сыртқы сауда байланыстарының пайда болуына арналған.

1975 жылы И. С. Зырянов құрметті зейнетке шығады. Сіңірген еңбегі үшін Еңбек Қызыл Ту ордендерімен, Құрмет белгісімен, медальдармен марапатталған. Бірнеше рет Минречфлоттың, Жоғарғы Ертіс және Батыс Сібір кеме шаруашылығының құрмет грамоталарымен марапатталды.

И. С. Зыряновтың шығармалары

Произведения Зырянова И. С.

Зырянов, И. С. Верхний Иртыш [Текст] / И. С. Зырянов. - Новосибирск : Б. и., 2003. - 214 с.

И. С. Зырянов туралы әдебиет

Литература о Зырянове И. С.

Мақалалар - Статьи

Рифель, Л. Лоцман Верхнего Иртыша [Текст] / Рифель Л. // Рудный Алтай. - 2004. - 17 апр. - С. 8.

Жизнь, отданная речному пароходству [Текст] : [некролог] // Рудный Алтай. - 2007. - 18 авг. - С. 5.