Самашев З.
- Жаңартылды 12.07.2023 09:54
Самашев Зейнолла (1947 ж.) - археолог, Берел қорғанын ашқан, Ә. Марғұлан атындағы ҚР БҒМ Археология институтының бас ғылыми қызметкері.
Шығыс Қазақстан облысы, Бестерек ауылында дүниеге келген. Өскемен педагогикалық институтының (қазіргі С. Аманжолов атын. ШҚМУ) тарих факультетін аяқтаған соң, оқытушылық қызметте болған. Кейін Ш. Уалиханов атындағы Тарих, археология және этнография институтында ғылыми жұмыспен айналысқан. Аталған институттың алғашқы археология бөлімін, кейінірек Ә. Марғұлан атындағы Археология институтының ежелгі өнер бөлімін басқарған.
Негізгі зерттеу бағыты: Қазақстан мен Орта Азияның ежелгі және орта ғасырлардағы археологиясы, тарихы, мәдениеті және өнері. Қазақстан, Ресей, ҚХР, Франция, АҚШ өңірлерінде жарық көрген 100-ден астам ғылыми жұмыстың авторы. Ғылыми еңбек жолын қарапайым лаборанттан бастаған. З. Самашевтің археологиялық бағыты Шығыс Қазақстанмен тығыз байланысты. 1980-1983 жж. Шүлбі экспедициясына қатысқан. 1997 жылдан бүгінгі күнге дейін Шығыс Қазақстан облысы, Катонқарағай ауданындағы Берел қорғанын зерттеумен шұғылданады.
Фараондардың отаны - Каир университетінде дәріс оқыған. Басты тақырыбы көшпенділер мәдениетінің нағыз қазынасы саналатын - Берел қорғаны. Берел қорғаны материалдарымен бүгінгі күні генетиктер, химиктер, физиктер, ботаниктер, ветеринарлар, топырақ зерттеушілері танысуда. Бұл Шығыс Қазақстандағы археологиялық жаңалықтар – қазақстандық ғылымның беделін арттыра түсті. Барлық қазылған қорғандар қалпына келтіріліп, орналасқан жеріне қазір Берел Мемлекеттік тарихи-мәдени мұражай-қорығы құрылуда. З. Самашевтің жетекшілігіндегі археологиялық экспедиция Атырау облысындағы Сарайшық қаласын зерттеумен шұғылдануда. Археолог алдағы уақытта Моңғолия аумағындағы көне түркі ескерткіштерін зерттеп, Өскемен қаласында Жас археологтар мектебін ашуды жоспарлауда.
З. Самашевтың ғылыми еңбектері
Научные труды З. Самашева
Кітаптар – Книги
Самашев, З.Древности Алматы. Курганы Боролдая[Текст] / З. Самашев [и др.]. - Алматы, 2006. - 216 с.
Самашев, З. Петроглифы Казахстана[Текст] / З. Самашев. - Алматы, 2006. - 200с.
Самашев, З. Древнетюркская графика [Текст] / З. Самашев. - Астана : Prosper
Print,2013. - 316 с.
Самашев, З. Казахское искусство[Текст]: в 5-ти томах / З. Самашев. -Алматы : Елнұр, 2013. - 240 с.
Авторларымен бірігіп шыққан кітаптар
Книги, вышедшие в соавторстве
Самашев, З. Қазақ петроглифтері [Мәтін] : көне тамыры мен сабақтастығы / З. Самашев, Ж. Жетібаев. - Алматы : Иль-Тех-Кітап, 2005. - 134 б.
Самашев, З. Қазақ Алтайының көне қазыналары [Мәтін] / З. Самашев, А. Ермолаева, Г. Кущ. - Алматы : Өнер, 2008. - 199 б.
Самашев, З. Берел = Berel [Мәтін] / З. Самашев; Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі, ғылым комитеті; Ә. Х. Марғұлан атындағы Археология институтының Астана қаласындағы филиалы. - Алматы : Таймас, 2011. - 236 б.
***
Самашев, 3.Археологические памятники и полепочвы Казахского Алтая [Текст] /3. Самашев, К.Фаизов, Г.Базарбаева. - Алматы, 2001. - 108 с.
Самашев, З.Деревообработка у древних скотоводов Казахского Алтая[Текст] : материалы комплексного анализа деревянных предметов из кургана 11 могильникаБерел / З. Самашев, В. Мыльников. - Алматы: ОФ Берел, 2004. - 312 с.
Самашев, З.Консервация и реставрация деградированной древесины Берельского кургана № 11[Текст] / З. Самашев, Р.Ахметкалиев, К.Алтынбеков. - Алматы, 2004. - 96с.
Самашев, З.Керамика Сарайчика[Текст] / З.Самашев, О. Кузнецова, В. Плахов. - Алматы, 2008. - 264 с.
Самашев, З.Древнетюркские тамги [Текст] / З. Самашев, Н.Базылхан, С. Самашев. - Алматы: АО АБДИ Компани, 2010. - 168 с.
З. Самашевтің қатысуымен шыққан кітаптар
Книги, вышедшие при участии З. Самашева
Қазақстан Республикасының тарихи-мәдени ескерткіштерінің жинағы. Маңғыстау облысы [Мәтін] / ред. З. Самашев. - Өскемен : АsT prime, 2012. - 600 б.
***
Berel-Берел [Текст] : альбом / З. Самашев, Г. Базарбаева, Г.Джумабекова, С.Сунгатай. - Алматы, 2000. - 50 с.
Тасмагамбетов, И. Сарайшық = Saraіchіk = Сарайчик[Мәтін] / И. Тасмагамбетов, З. Самашев. - Алматы : ОФ Берел. - 2001. - 320 с.
Горбунов, А.Сокровищамерзлых курганов Казахского Алтая [Текст] : по материалам могильника Берель / А. Горбунов, З. Самашев, Э.Северский. - Алматы:ТОО Иль-Тех-Кітап, 2005. - 114 с.
Кашкинбаев, К. Лошади древних кочевников Казахского Алтая [Текст] / К. Кашкинбаев, З. Самашев. - Алматы, 2005. - 129 с.
Монеты Сарайчика[Текст] / З.Самашев, Р. Бурнаешва, Н.Базылхан, В. Плахов. - Алматы, 2005. - 184 с.
Древнее золото Казахстана[Текст] / 3. Самашев, Г.Джумабекова, Г.Базарбаева, А. Онгар. - Алматы, 2007. - 160 с.
Сокровища Устюрта и Манкыстау [Текст] / З. Самашев, К. Кушербаев, Е. Аманшаев, А. Астафьев. - Алматы, 2007. - 400 с.
Памятники монументального искусства Восточного Казахстана [Текст] : древность и средневековье / З.Самашев, О.Сапашев, Е.Оралбай, Е.Төлегенов, А.Исин, Е.Сайлаубай. - Алматы: ТОО Археология, 2010. - 216 с.
Зайберт, В. Ботай дала өркениетінің бастауында [Мәтін] / В. Зайберт; ред. З. Самашев. - Алматы : Балауса, 2011. - 480 б.
Наскальное искусство Казахстана[Текст] / З.Самашев, Чжан Со Хо, Н.Боковенко, С.Мургабаев. - Сеул,2011. - 462 с. (на корейском и русском языках).
Храм-святилище -Кызылуийк[Текст] / З.Самашев, А.Онгар, Е.Оралбай, Г.Киясбек. - Астана: Издательская группа ТОО Археология, 2011. - 200 с.
Мерзімді басылымдар мен жинақтардағы жарияланымдары
Публикации в периодических изданиях и сборниках
Самашев , З. Алтайдағы Берел обалары [Мәтін] / З. Самашев // Абай. - 2000. - №1.- Б.6-10.
Самашев, З. Ордабалық жауһарлары [Мәтін] / З. Самашев // Мәдени мұра = Культурное наследие. - 2008. - № 1. - Б. 51-55.
Самашев, З. Өскемен қаласының өз ішінде де көне қалалардың іздері табылып жатыр [Мәтін] / З. Самашев; әңгімелескен Д. Анаш // Дидар. - 2010. - 13 наурыз. - Б. 5.
Самашев, З. Берелден табылған бұйымдарды бабаларымызға ешкім жасап берген жоқ [Мәтін] / З. Самашев // Дидар. - 2011. - 8 қараша. - Б. 5.
Самашев, З. Біз үшін қазақ жерінің қай тұсының да жаттығы жоқ [Мәтін] / З. Самашев // Жұлдыздар отбасы. - 2015. - № 11. - Б. 26-32.
***
Самашев, З. Палаты каменные и юрты бронзовые [Текст] : заметки археолога / З. Самашев // Байтерек. - 2006. - №1. - С. 46-51.
Самашев, З. Загадка древней линзы мерзлоты [Текст] : [интервью с профессором] / З. Самашев; беседу вела Н. Оркушпаева // Рудный Алтай. - 2011. - 7 сентября. - С. 2.
Самашев, З. Начало работ на древнетюркском культово-поминальном комплексе Шивээт Улаан в Монголии [Текст] / З. Самашев // Мәдени мұра = Культурное наследие. - 2015. - С. 96-105.
Самашев, З.Петроглифы урочища Шимайлы на Тарбагатае [Текст] / З. Самашев // Мәдени мұра = Культурное наследие. - 2015. - №3. - С. 101-105.
Авторларымен бірігіп шыққан мақалалар
Статьи, вышедшие в соавторстве
Самашев, З. Қазақ Алтайының скиф-сақ дәуіріндегі мәдениеті [Мәтін] : Берел қорымындағы тың зерттеулер / З. Самашев, Ғ. Базарбаева // Отан тарихы = Отечественная история. - 1999. - № 4. - Б. 60-70.
Самашев, З. Алтайдағы тағы бір алтын адам және әшекейлі ат [Мәтін] / З. Самашев, Ғ. Базарбаева, А. Исин // Абай. - 2002. - № 4. - Б. 76-78.
***
Самашев, З.Берел - выдающийся памятник истории и культуры древних кочевников Казахстана [Текст] /З.Самашев, Г.Жумабекова, Г. Базарбаева// История Казахстана в школе и вузах. - 2002. - №9. - С. 17-24.
Өмірі мен ғылыми шығармашылығы туралы әдебиеттер
Литература о жизни и деятельности
Шығыс Қазақстанның мәдени мұралары (тарих, мәдениет, білім) [Мәтін]. - Өскемен : ШҚМУ баспасы, 2006. - Самашев Зайнолла: б. 427.
Шығыс Қазақстан облысы [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы. - 2014. - Самашев Зейнолла: б. 654.
Ахметов, Ә. Түбі түркі өркениет [Мәтін] : Зайнолла Самашев туралы / Ә. Ахметов; Қазақстан Республикасы және ғылым министрлігі ғылым комитеті, А. Байтұрсынов атындағы тіл білімі институты. - Алматы : Арыс, 2009. - 344 б.
***
Шимырбаева, Г. Золото Береля: мифы, легенды и реальность [Текст] / Г.Шимырбаева // Казахстанская правда. - 2007. - 20 декабря. - С. 8.
Азмухамбетов, Ш. Звездный час Зайноллы Самашева [Текст] / Ш.Азмухамбетов // Рудный Алтай. - 2008. - 15 января. - С. 2.
Багаутдинов, Ш. Берельская "Долина царей": от раскопок до музея [Текст] / Ш.Багаутдинов // Рудный Алтай. - 2008. - 26 июня. - С. 8.
Азмухамбетов, Ш. Берел во всей красе [Текст] : [об открытии выставки в областном историко-краеведческом музее] / Ш. Азмухамбетов // Рудный Алтай. - 2009. - 15 декабря. - С. 1, 6.
Азмухамбетов, Ш. Тайны курганных "дворцов" [Текст] : [о раскопках в Аксуатской долине] / Ш. Азмухамбетов // Рудный Алтай. - 2010. - 16 февраля. - С. 5.
Зайберт, В. Прометеи среди нас [Текст] / В.Зайберт// Казахстанская правда. - 2012. - 17 ноября. - С. 10.
Осипова, И. Тайна берельских курганов [Текст] : [об археологических находках в Катон-Карагайском районе] / И. Осипова // Рудный Алтай. - 2014. - 15 сентября. - С. 8.
Осипова, И. Берельский феномен в формате 3D [Текст] / И. Осипова // Рудный Алтай. - 2015. - 12 февраля. - С. 11.
Рыльская, Е. Своя история [Текст] / Е. Рыльская // Устинка плюс. - 2016. - 11 августа. - С. 22.
Сілтемелер – Ссылки
