Ергалиева Р. А.

Жаңартылды 30.01.2019 17:01

Ерғалиева Райхан (1954 ж.) – өнертанушы, өнертану докторы, профессор, ҚР Суретшілер одағының мүшесі, Халықаралық көркемсурет сыншылары ассоциациясының мүшесі (AICA), Қазақстан бейнелеу өнері саласы бойынша алғашқы өнертану докторы.

1954 жылы 26 наурызда Шығыс Қазақстан облысы   Өскемен қаласында дүниеге келген. 1976 жылы Ленинград кескіндеме, мүсін және сәулет институтын (қазір И.Е.Репин атындағы мемлекеттік кескіндеме, мүсін және сәулет институты) бітірді. 1983 жылы М.Әуезов атындағы әдебиет және өнер институтының аспирантурасын аяқтаған. 1986 жылы Өнертану институтында (Ташкент) кандидаттық диссертация қорғады. 2001 жылы Өзбекстан көркемсурет академиясының өнертану ҒЗИ-де «Казахское изобразительное искусство XX века и традиционное мировоззрение. Живопись. Скульптура» тақырыбында докторлық диссертация қорғады. 1976 жылдан бастап М.Әуезов атындағы әдебиет және өнер институтында кіші ғылыми қызметкер, аға ғылыми қызметкер, бөлім меңгерушісі болып қызмет етті. 2000 жылдан бері фольклор бөлімінде ғылыми қызметкер болды.

Ерғалиева Р. А. – Қазақстан, Орта Азия, шетелдерде беделді ғалым ретінде танымал.

Қазақстан, Ресей, сонымен бірге, Франция, Жапония, Түркия, Болгария елдерінде 100 ден аса мақаласы жарияланып, 2 монографиясы жарық көрді. Р.А.Ерғалиева Қазақстанның ХХ ғасырдағы кескіндеме және мүсін өнерінің концепциясын әзірледі, онда қазақ халқының сан ғасырлық дүниетанымы мен ұлттық дәстүрі сабақтастық тапқан. Қазақ суретшілері Е.Төлепбай, А.Есенбаева, А.Баярлина, ұйғыр суретшілері А.Ахат, А.Құрбанов шығармашылығы, «Искусство», «Творчество», «Простор» журналдарында қазақ өнері жайында жариялаған мақалалары Қазақстан сурет өнерінің беделін көтерді. Р.А.Ерғалиева Халықаралық Конгрестерде (Ренн, Токио), «Түрік әлемі» Халықаралық симпозиумында баяндама жасады. Алматы, Мәскеу, Лондон, Бішкек, Ташкент, Бакуде өткен қазақ өнерінің 15-көрмесіне жетекшілік етті. ҚР Білім және ғылым министрлігінің Құрмет грамотасымен марапатталған. ҚР Білім және ғылым министрлігінің мемлекеттік ғылыми стипендиясының иегері.

Р. А. Ергалиеваның еңбектері

Труды Ергалиевой Р. А. 

Ергалиева, Р. А. Этнокультурные традиции в современном искусстве Казахстана [Текст] / Р. А. Ергалиева. – Алматы : Ғылым, 2002.

Ергалиева, Р. А. От поэзии сказаний к поэтике красок [Текст] / Р. А. Ергалиева. - Алматы, 2004.

Р. А. Ерғалиеваның қатысуымен шыққан кітаптар

Книги, вышедшие при участии Ергалиевой Р. А. 

 История казахского искусства [Текст] : в 3-х томах / Министерство образования и науки Республики Казахстан, Комитет науки, Институт литературы и искусства им. М. О. Ауэзова.

Т. 1 : Древний период / ред. Р. А. Ергалиева. - Алматы : Арда, 2007. - 416 с.

100 шедевров искусства Казахстана [Текст] / Р. А. Ергалиева [и др.] ; Министерство образования и науки РК, Институт литературы и искусства им. М. О. Ауэзова. - Алматы : Жибек жолы, 2009. - 262 с.

100 шедевров искусства Казахстана [Текст] / Ергалиева Р. А. [и др.] ; Министерство образования и науки РК, Институт литературы и искусства им. М. О. Ауэзова. - Алматы : Жибек жолы, 2013.

 Мақалалар – Статьи

Мастера изобразительного искусства Казахстана [Текст] : [сборник] / Г. Сарыкулова [и др.] ; Академия наук Казахской ССР, Институт литературы и искусства им. М. О. Ауэзова. - Алма-Ата : Наука Казахской ССР, 1984. - 168 с.

Ергалиева, Р. А. Современная живопись Казахстана [Текст] / Р. А. Ергалиева // Искусство. – 1989. - № 12.

Ергалиева, Р. А. Экстаз и медитация в казахской скульптуре [Текст] / Р. А. Ергалиева // Искусство. – 1990. - № 9.

Ергалиева, Р. А. Зыблемость и незыблемость мира в трансформациях картины [Текст] / Р. А. Ергалиева // Актуально об актуальном. - Сорос-Казахстан, 1999.

Каскабасов, С. "Люблю его за солнце..." [Текст] / С. Каскабасов, Р. Ергалиева // Казахстанская правда. - 2004. - 10 апр. - С. 4.

Ергалиева, Р. Живопись Ерболата Тулепбая - прикосновение к человеческой душе [Текст] / Р. Ергалиева // ҚР ҰҒАкад. хабарлары. Тіл, әдебиет сериясы=Известия НАН РК. - 2007. - № 1 (161). - С. 63-66.

Изобразительное искусство Казахстана. Период независимости [Текст] / Министерство образования и науки РК, Институт литературы и искусства им. М. О. Ауэзова. - Алматы : Арда, 2009. - 344 с.

Мастера изобразительного искусства Казахстана [Текст] : сборник научных статей. Вып. 4 / Министерство образования и науки РК, Комитет науки, Институт литературы и искусства им. М. О. Ауэзова. - Алматы : Жибек жолы, 2009. - 198 с.

Ергалиева, Р. Легкое дыхание [Текст] : [о живописи Нуржана Саутбекова] / Р. Ергалиева // Простор. - 2011. - № 4. - С. 177-179.

Ергалиева, Р. Лучший мир - не сегодня? [Текст] : прогноз и ностальгия в живописи Казахстана / Р. Ергалиева // Простор. - 2011. - № 1. - С. 168-172.

Шашкова, Л. Искусно об искусстве [Текст] / Л. Шашкова // Казахстанская правда. - 2012. - 27 марта. - С. 10. - О книге Р. Ергалиевой "Этническое и эпическое в искусстве Казахстана".

Ергалиева, Р. Верность идеям Великой степи [Текст] / Р. Ергалиева // Простор. - 2013. - № 1. - С. 188-190.

Ергалиева, Р. Сохраняя память [Текст] / Р. Ергалиева // Казахстанская правда. - 2014. - 13 июня. - С. 24.

Ергалиева, Р. Руслан Юсупов – экспрессионист и романтик [Текст] / Р. Ергалиева // Простор. – 2015. – № 3. – С. 186-192.

Ергалиева, Р. Казахстан в живописи Смагулова [Текст] : в мире прекрасного // Мысль. - 2017. - № 12. - С. 85-87. 

Р. А. Ерғалиева туралы әдебиет

Литература о Ергалиевой Р. А. 

Шығыс жұлдыздары [Мәтін] : энциклопедиялық анықтамалық. Т. 1. - Астана : Фолиант, 2011. – Ерғалиева Райхан : б. 216.

Шығыс Қазақстан облысы [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2014. – Ерғалиева Райхан: б. 328.

Интернет-сілтемелер

Интернет-ссылки  

Ергалиева Райхан [Электронный ресурс] : [биография] //el.kz – сайт. – Режим доступа :   http://el.kz/ru/news/archive/content-21225 (16.05.2018)