Атаханов Н.М.

Жаңартылды 12.11.2024 11:34

Атаханов Нұритдин Мұхаметқалиұлы (1905-1974) - актер, режиссер, Қазақ КСР еңбек сіңірген әртісі (1947), Қазақ КСР Халық әртісі (1958), Ұлы Отан соғысының қатысушысы.

1905 жылы Өскемен қаласында туған. Шығармашылық жолы 1922 жылы Өскемен қаласындағы қазақ-татар труппасының спектакльдеріне қатысудан басталды. 1930-40 жылдары Алматы, Қарқаралы, Қарағанды, Семей, Павлодар қазақ театрларында жұмыс істеді. Атаханов сахнада сомдаған образдар ұлттық жарықтығымен, табиғилығымен және шынайылығымен ерекшеленеді.
Екінші дүниежүзілік соғысқа қатысқан. 1924-34 жылы әртүрлі жердерде қызмет атқарған. Сахналық жолын 1922 жылы Өскемен қаласындағы қазақ-татар труппасының спектакльдеріне қатысудан бастады. 1930-40 жылдары Алматы, Қарқаралы, Қарағанды, Семей, Павлодардағы қазақ театрларында жұмыс істеген.
Атаханов сомдаған бейнелер ұлттық бояуының айқындылығымен, табиғи шынайылығымен ерекшеленеді. Абай (М.Әуезовтің «Абай» трагедиясында), Кебек («Еңлік-Кебекте»), Казанцев («Түнгі сарында»), Құнанбай («Абай» бойынша), Амангелді, Қодар, Қарабай, Науан, («Қозы Көрпеш - Баян сұлу», «Ақан сері – Ақтоқты» (Ғ. Мүсірепов), Олжабай (Қ. Мұхамеджанов «Комиссар Ғаббасов») және т.б. рөлдерді сомдады.
Режиссер ретінде Атаханов М.Әуезовтің «Айман-Шолпан» (1936), Ғ. Мүсіреповтің «Амангелді», Ф. Шиллердің «Сатқындық пен махаббат» (1946), Е. Брусиловскийдің «Қыз Жібек пен Ер Тарғын» операларын сахналады. 1959 жылы Мәскеудегі Қазақ әдебиеті мен өнерінің онкүндігіне қатысты. Н. М. Атаханов «Құрмет Белгісі» орденімен және медальдармен марапатталған.

Н. М. Атаханов туралы әдебиет
Литература о Атаханове Н. М.

Культура Казахстана: энциклопедический справочник. – Алматы, 2010. – С. 82.