Меркулов М. К.

Жаңартылды 09.04.2022 15:47

Меркулов Матвей Кузьмич (1918-2000) – Кеңес Одағының Батыры

1918 жылы 15 тамызда Семей облысында (қазіргі Шығыс Қазақстан облысы) дүниеге келген.

1938 жылдары Кеңес Әскерінде болған. 1941 жылы НКВД Харьков кавлерия шекара училищесін бітірген.

Ұлы Отан соғысы майданында 1942 жылдың ақпан айынан бастап болған. 676-атқыштар полкі батальонының командирі (15-атқыштар дивизиясы, 65–армия. 2-Белорус майданы) майор Меркулов 14 қаңтар 1945 жылы Пультуск қаласынан (Польша) оңтүстікке қарай 5 км жерде жаудың траншеяларына шабуыл жасап, шекарада бекітілді. 1945 жылдың 27 қаңтарына қараған түні өзінің батальонымен марш жасап, вистуланы бірден басып озды және Гросс-Вестпален (Польша) елді мекенінің маңында плацдармды игерді.

Кеңес Одағының Батыры атағы 1945 жылы 29 маусымда берілген. Ленин, Октябрь Революциясы ордендерімен, 3 Қызыл Ту орденімен, III дәрежелі Суворов, 3 дәрежелі Кутузов, Александр Невский, I дәрежелі Отан соғысы, 2 Қызыл Жұлдыз ордендерімен марапатталған.

Соғыстан кейін шекара әскерінде қызметін жалғастырады. 1951 жылы КСРО ІІМ Әскери институтын бітірген. 1986 жылдан – отставкада. Соңғы күндерге дейін ол шекара әскерлерімен тығыз байланыста болып, бөлімдер мен құрамаларға барып, жас шекарашылармен өзінің үлкен тәжірибесі мен білімімен бөлісіп отырған. 2000 жылы 2 сәуірде қайтыс болып, Алматы қаласында (Қазақстан) жерленді.

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2000 жылғы 5 қыркүйектегі № 1343 қаулысымен Шонжы шекара отрядының «Есекартқан» шекара заставасына Кеңес Одағының Батыры, генерал-лейтенант М.К. Меркуловтың есімі берілді, Алматы қаласында, Зенков көшесінде, Кеңес Одағының Батыры отставкадағы генерал-лейтенант М. К. Меркулов тұрған үйде мемориалдық тақта орнатылды. 2006 жылы Алматы қаласында Әскери институт аумағында Кеңес Одағының Батыры, генерал-лейтенант М. К. Меркуловтың бюсті ашылды.

М. К. Меркулов туралы әдебиет

Литература о М. К. Меркулове

Меркулов, М.К. // Герои Советского Союза. Т. 1. - М., 1987. - С. 74

Чумичкин, В. От рядового до генерала [Текст] : [о Герое Советского Союза М. К. Меркулове] / В. Чумичкин // Казахстанская правда. - 2007. - 21 апр. - С. 7

Иванова, П. О новошульбинском герое [Текст] : [о Герое Советского Союза М. К. Меркулове] / П. Иванова // Пульс района. - 2008. - 5 сент. - С. 2.

Подсухина, Г. В честь новошульбинского героя [Текст] : [о Герое Советского Союза М. К. Меркулове] / Г. Подсухина // Рудный Алтай. - 2008. - 16 сент. - С. 4.

Подсухина, Г. Гордимся его именем [Текст] : к 90-летию со дня рождения Героя Советского Союза Матвея Кузьмича Меркулова / Г. Подсухина // Пульс района. - 2008. - 8 авг. - С. 5.

Меркулов, М.К. // Родина награждает отважных. Восточноказахстанцы - Герои Советского Союза. - Усть-Каменогорск, 2010. - С. 169 - 170