Звание
"Герой Советского Союза"
Герой Советского Союза - высшая степень отличия СССР. Звание, которого удостаивали за личные или коллективные заслуги перед Советским государством и обществом, связанные с совершением геройского подвига или выдающихся заслуг во время боевых действий, а также, в виде исключения, и в мирное время.
Звание впервые установлено Постановлением ЦИК СССР от 16 апреля 1934 года, дополнительный знак отличия для Героя Советского Союза - медаль "Золотая Звезда" - учреждена Указом Президиума Верховного Совета СССР
от 1 августа 1939 года.
Топорков Иван Васильевич (1916-1966) -Кеңес Одағының Батыры.
2- гвардиялық жеке моторлы понтон-көпір батальонының понтон -көпір салушы жауынгері (4-понтон-көпір бригадасы, 8-гвардиялық армия, 3-Украина майданы), гвардия старшинасы.
1916 жылы 20 қазанда Шығыс Қазақстан облысы Катон-Қарағай ауданы Чернова селосында шаруа отбасында дүниеге келген. Орыс. 8 сыныпты бітірген. Тұтыну кооперациясында жұмысшы болып істеген. 1939 жылы Катон-Қарағай әскери комиссариаты әскерге шақырған. 1939 жылы Кеңес жауынгерлерінің Батыс Украина мен Батыс Белоруссияға жорығына қатысқан. 1941 жылдың маусымынан Ұлы Отан соғысының әрекеттегі армиясы қатарында болды. Оңтүстік-Батыс, Сталинград, Донской, қайта Оңтүстік-Батыс, 3-Украина және 2- Белоруссия майдандарына қатысқан. Төрт рет жараланған.
1942 жылдың шілдесінен бастап соғыстың аяғына дейін понтон көпір салушы болып қызмет етті, соңынан 37- жеке понтон-көпір батальонының командирі болды, ол 1943 жылы 16 наурызда 133-жеке понтон-көпір батальоны, ал, 1943 жылы 1 сәуірден – 2- гвардиялық жеке моторлы понтон-көпір батальоны болып өзгерді. 1943 жылдың 1 наурызынан батальон қайта құрылған 4-понтон-көпір бригадасы құрамына кірді. Запорожье қаласының Днепрогэс плотинасы жанында Днепрден өтуде ерекше көзге түсті (Нижнеднепровск стратегиялық операциясы. 1943 ж.)
1943 жылдың 25,26,27 қазаны күндері – үш түн бойы жау оғының астында жауынгерлер мен әскери техниканы өткізу үшін пароммен 16 рейс жасады, сонысымен жау шебін басып алуға және плацдармды қорғап қалуға ықпалын тигізді. 26 қазан күні екінші рейс барысында паром суға батты, ол жағаға жетіп, басқа пароммен тағы екі рет рейс жасады.
1944 жылы 22 ақпанда КСРО Жоғарғы Кеңесінің Жарлығымен Днепрден өтуде көрсеткен ерлігі мен батырлығы үшін Топорков Иван Васильевичке Кеңес Одағының Батыры атағы беріліп, Ленин ордені және «Алтын Жұлдыз» медалімен марапатталды.
1945 жылы 24 маусымда Мәскеуде Қызыл алаңда өткен Жеңіс Парадына қатысты.
1946 жылы қаңтар айында Батыс Украинада бандера бандаларын жою кезінде қатты жарақат алып, бір қолын жоғалтты. Әскерден Қазақстанға оралып, Алматы қаласында тұрды. 1966 жылы 7 желтоқсанда қайтыс болды. Катон-Қарағай селосының бір көшесі батыр есімімен аталады.
Ленин (22.02.1944), 2-дәрежелі Отан соғысы (13.05.1945), Қызыл Жұлдыз (22.06.1944), медальдармен марапатталған.
И. В. Топорков туралы әдебиеттер
Литература о Топоркове И. В.
Герои Советского Союза казахстанцы : Сборник документов и материалов: В 1 т. - Алма-Ата : КазОгиз, 1945. – с. 303-304.Назмутдинов В. Грозные ночи: [о Герое Советского Союза Топоркове И. В.] / В. Назмутдинов // Знамя труда. - 1965. - 8 мая ; Рудный Алтай. - 1968. - 25 янв.
Вагайцев, И. В. Герои Великой Отечественной войны - катонкарагайцы: [о Шуваеве В. и Топоркове И. В.] / И. В. Вагайцев // Луч. - 1976. - 3 авг.
И. В. Топорков: [Герой Советского Союза, участник ВОВ, житель с. Катон-Карагай] // Луч. - 1976. - 3 авг.
Герои Советского Союза: историко-статистический очерк / Д. Н. Артамонов [и др.] ; ред. И. Н. Шкадов. - М. : Воениздат, 1984. - с.595 –
Кеңес Одағының батырлары - шығысқазақстандықтар = Герои Советского Союза - восточноказахстанцы [Мәтін] :Мағлұматнама. - Өскемен : ШҚМУ, 2005. – с.112.
Черных, С. Путь к победе: [о Герое Советского Союза И. В. Топоркове из Катон-Карагая] / С. Черных // Рудный Алтай. - 1985. - 20 апр.
Отанбатырларынмадақтайды.: Шығысқазақстандықтар - Кеңес Одағының Батырлары : фотоальбом / ШығысҚазақстаноблысыныңәкімдігі, Шығыс Қазақстан облыстық сәулет-этнографиялық және табиғи ландшафтық мұражай-қорығы = Родина награждает отважных : Восточноказахстанцы - Герои Советского Союза : фотоальбом / Акимат Восточно-Казахстанской области, Восточно-Казахстанский областной архитектурно-этнографический и природно-ландшафтный музей-заповедник ; сост. Н. В. Крутова. - Өскемен : Медиа-Альянс, 2010. - 290 с.
Интернет ресурстар
Интернет-ресурсы
Топорков Иван Васильевич [Электронный ресурс] : [биография] : сайт.- Режим доступа : http://www.warheroes.ru/hero/hero.asp?Hero_id=15114
Ветераны Восточно-Казахстанской области [Электронный ресурс] : сайт. - Режим доступа : http://veteran-vko.kz/ru/heroes.htm