Есімдер
Звание
"Герой Советского Союза"
Герой Советского Союза - высшая степень отличия СССР. Звание, которого удостаивали за личные или коллективные заслуги перед Советским государством и обществом, связанные с совершением геройского подвига или выдающихся заслуг во время боевых действий, а также, в виде исключения, и в мирное время.
Звание впервые установлено Постановлением ЦИК СССР от 16 апреля 1934 года, дополнительный знак отличия для Героя Советского Союза - медаль "Золотая Звезда" - учреждена Указом Президиума Верховного Совета СССР
от 1 августа 1939 года.
Белібаев З.
- Жаңартылды 06.04.2022 15:31
Белібаев Закария (1917-1982) – Кеңес Одағының Батыры.
Орталық майдан 60-Армия, 3-понтон-көпір бригадасы, 18-жеке понтон-көпір батальоны көпір салғышы, қызыләскер.
1917 жылы 9 мамырда Шығыс Қазақстан облысы Абай ауданы Арқат ауылында туған. Аяқталмаған орта білімді. Совхозда жұмыс істеп, 1939 жылы қызыл Армия қатарына шақырылған. Майдан даласында 1941 жылдың маусым айынан.
Зәкәрия Белібаев 1943 жылы қыркүйек айының аяқ кезінде Днепр өзенінен (Украина астанасы Киев қаласының солтүтігі) өту кезінде ерекше көзге түскен.
Қызыләскер Белібаев қызмет ететін батальон Қызыл Армияны өзеннен өткізетін өткелмен қамтамасыз ету туралы бұйрық алады. 1943 жылдың 24 қыркүйегі күні түнде жауынгерлер мен техниканы тиеген өткел жау жағына қарай жылжиды. Өткелді байқап қалған немістер қырған атысты бастайды. Понтонерлер бірінен соң бірі ажал құшады. Бөлімше командирі ауыр жараланады. Қызыләскер З. Белібаев басшылықты өз қолына алып, адамдар мен техниканы құтқару үшін барлық жағдай жасауға тырысады. Асқан сабырлық пен ержүректіліктің арқасында понтонның тесілген жерін өңдеп өткелді іске қосады. Нәтижесінде ержүрек понтонер арғы жағаға алғашқылардың бірі болып десант өткізеді. Қарша бораған оқ астында батыр жерлесіміз бірнеше тәулік бойы жауынгерлер мен техниканың өткелден үздіксіз өтуін қамтамасыз еткен. Бүлінген өткелді қолма-қол жөндеп іске қосып отырған.
1943 жылғы 17 қазандағы КСРО Жоғарғы Кеңесі Президиумының Жарлығымен неміс басқыншыларына қарсы күресте көрсеткен ерлігі мен батылдығы үшін қызыләскер Белібаев Закарияға Кеңес Одағының Батыры атағы беріліп, Ленин ордені мен «Алтын Жұлдыз» (№ 1765) медалі қоса тапсырылды. Соғыстан кейін ержүрек жауынгер өз ауылына оралып, «Арқат» совхозында жұмыс істеген. 1982 жылы 5 маусымда қайтыс болды. Ленин, 2-дәрежелі Отан соғысы ордендерімен, медальдармен марапатталған.
З. Белібаев туралы әдебиеттер
Литература о Белибаеве З.
Герои Советского Союза: историко-статистический очерк / Д. Н. Артамонов и др.; ред. И. Н. Шкадов. - М. : Воениздат, 1984. - С. 140.
Герои Советского Союза - казахстанцы: В 2 т. - Алма-Ата : Казахстан, 1968. – С. 117.
Герои Советского Союза – семипалатинцы / Сост. Перебеева М.И. – Семипалатинск: Семей - печать, 2004.- С. 10
Отан батырларын мадақтайды : Шығысқазақстандықтар - Кеңес Одағының Батырлары : фотоальбом / Шығыс Қазақстан облысының әкімдігі, Шығыс Қазақстан облыстық сәулет-этнографиялық және табиғи ландшафтық мұражай-қорығы = Родина награждает отважных : Восточноказахстанцы - Герои Советского Союза : фотоальбом / Акимат Восточно-Казахстанской области, Восточно-Казахстанский областной архитектурно-этнографический и природно-ландшафтный музей-заповедник ; сост. Н. В. Крутова. - Өскемен : Медиа-Альянс, 2010. - 290 с.
Семипалатинску 285 лет / Сост. К.А.Байгужинов, М.А.Галиев.- Семипалатинск, 2003.- С.53.
Мусин М. Ш. Две войны за спиной, и ни одной царапины: [о Герое Советского Союза из Абайского р-на Закарии Белибаеве] // Рудный Алтай. - 2010. - 10 авг. - С. 5.
Шарипханулы Е. Если не мы, то кто же? : [о Герое Советского Союза из Абайского р-на Закарии Белибаеве] // Спектр. - 2014. - 22 окт.
Интернет ресурстар
Интернет-ресурсы
Герои страны http://www.warheroes.ru/hero/hero.asp?Hero_id=5838
