Нұғманов М.

Жаңартылды 28.11.2024 09:40

Нұғманов Манас (1920 – қайтыс болған жылы белгісіз) - партизан, Қарсыласу қозғалысына қатысушы (Франция).

1920 ж. Шығыс Қазақстан облысы Зайсан ауданында дүниеге келген.

1940 ж. мамырда ШҚО Зайсан аудандық әскери комитетімен Қызыл Армия қатарына шақырылған.

1941 ж. лейтенант М. Нұғманов взвод командирі болып, артиллерияда әскери қызметін өтейді.

1941 ж. қазан айында М. Нұғманов Смоленск облысының Вязьма қ. ауданында қоршауға түсіп, тұтқындалады.

Ол екі жыл бойы әскери тұтқындар лагерінде болды.

1943 ж. «Түркістан легионы» қатарына кіреді.

1943 ж. қарашада М. Нұғманов «Түркістан легионы» құрамында Францияға келіп, онда қорғаныс құрылымдары құрлысы және француз партизандарымен бірге күреске қатысады.

1944 ж. француз партизандарын қалыптастыруға қосылды.

М. Нұғмановқа Француз Қарсыласу қозғалысы қатарындағы ерлігі үшін офицер атағы беріліп, Тулуз қаласын азат ету парадында Ту алып жүру мәртебесіне ие болады.

1945 ж. Нұғыманов СССР-ге оралады.

1946 ж. 31 қазанда Түркістан әскери округының әскери трибуналы М. Нұғмановты Отанға сатқындық жасағаны үшін УК РСФСР-дің 58-1 «б» бабымен «лейтенант» әскери атағын жойып, 10 жылға бас бостандығынан айырды.

Манас Нұғманов ҚР КНБ (ҰҚК) берген қайта қарау туралы өтініші бойынша 1996 ж. желтоқсанда, қайтыс болғаннан кейін ақталды.

А. Бектаевтың «Под небом Франции» кітабындағы О. Аманиязованың очеркінде М. Нұғмановтың 1980 ж. дейін өмір сүргені айтылған. Ол Курган қ. тұрған. Қайтыс болған жылы белгісіз.

Деректер

Источники

Бектаев, А. Франция аспаны астында [Мәтін] / А. Бектаев ; құраст. Оспанкүл қажы Бектаева. – Алматы : Арман-ПВ, 2012. - Аманниязова О. О чем молчат макизары…: с. 189-192.

Садыкова, Б. И. История Туркестанского легиона в документах [Текст] / Б. И. Садыкова. - Алматы : Кайнар, 2002. - 248 с.

Нугманов Манас (1920) [Электронный ресурс] // Открытый список : сайт. - Режим доступа: https://ru.openlist.wiki/%D0%9D%D1%83%D0%B3%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2_%D0%9C%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%81_%281920%29 (10.04.2017)