Қарамендин С.И.

Жаңартылды 25.02.2022 16:59

Қарамендин Сейтқали Ыдырысұлы (1913-1997) – ауыз әдебиетін зерттеуші,  Абай мұрасын зерттеуші әрі насихаттаушы.

Сейтқали Қарамендин 1913 жылы қазіргі Шығыс Қазақстан облысы Абай ауданы Әйтей ауылында туған. 1928 жылы Семей малдәрігерлік техникумында оқыған. Жас кезінен ауыз әдебиеті мұраларын, Абай шығармаларын, ол туралы аңыздар мен әңгімелерді жинаған. Ақын Көкбай Жанатайұлы туралы ел аузында жүрген шығармаларды алғаш жүйелеп топтастырушы.

С. Қармендин Көкбай ақынның «Сабалақ», «Төрт төре»,  «Наурызбай- Фатима» дастандарын «Абылай»  (1993)  деген атпен жеке кітап етіп бастырып шығарған.  Қарамендин жинаған шешендік сөздер

Мен халық ақындарының өлеңдері, билер айтысы, т.б. ауыз әдебиетінің үлгілері Әдебиет және өнер институтының Қолжазба және тестология бөлімінде сақталған.

С. Қарамендин шығармалары 

Произведения С. Карамендина

Кітаптар – Книги

Қарамендин С. Жаhангер.- Алматы: Жазушы, 1989.- 46бет

С. Қарамендиннің мерзімді басылымдардағы мақалалар

Статьи С. Карамендина в периодических изданиях

Қарамендин С. Ақындар өлкесi // Орталық Қазақстан.- 1977.-23 сент.

Қарамендин С. Абай: Өлең // Жұлдыз.- 1978.-N 10.-124 б.

Қарамендин С. Бөгембай батыр: [Қазақ халқының айбынды батыры Қазақстанның Россияға қосылуына ат салысқан мемлекет қайраткерi Бөгембай батыр туралы] // Жұлдыз.- 1982.- N 8.- 205-207 б.

Қарамендин С. Абай мен Байкөкше ақын // Жұлдыз.- 1984.-N 3

Қарамендин С. Байкөкше ақын // Жұлдыз.- 1985.-N 6

Қарамендин С. Көбей бидiң сөздерi: [1710-1785 ж. аралығында өмiр сүрген белгiлi шешен] // Жұлдыз.- 1987.- N 2.- 202-203 б.

Қарамендин С. Ақиықтың бiрi едi: [А.Байтұрсынов өмiрi туралы көз көрген жайлар, естiгендерiмнен] // Лениншiл жас.- 1989.- 20 дек.

Қарамендин С. Әз ағаны көрген ем: [Ж.Аймауытов туралы естелiктерден] // Алматы ақшамы.- 1989.- 3 май.

Қарамендин С. Ұлы адам шәкiрттерiн ұмытпайық: [Көкбай] // Қазақ әдебиетi.- 1990.-23 наурыз.

Қарамендин С. Мiржақып пен Көкбай: [М.Дулатов пен К.Жанатаевтың хат арқылы жазысқан өлеңдерi] // Лениншiл жас.- 1991.- 9 қаңтар.

Қарамендин С. Бекежан да бiр арыс: "Қыз Жiбек" хиссасының Сегiзсерi шығарған алғашқы нұсқасы туралы // Қазақ әдебиетi.- 1991.- 19 шiлде.- 12 б.

Қарамендин С. Батырдың аты өшпейдi: [Төрт Бөгенбай, үш Бөкенбай хақында] // Қазақ батырлары.- 1992.- ақпан.- N 4.- 11 б.

Қарамендин С.Тарихи жырлар хақында // Семей таңы.- 1991.- 12 қазан.

Қарамендин С. Ұлы ақынның әдiл билiгi: [Абайдың 150 жылдығы қарсаңында] // Өркен.- 1992.-7 наурыз.

Қарамендин С. "Әмiрхан" әнi жөнiне: [А.Затаеевичтiң "Қазақ халқының 1000 әнi" атты жинағына кiрген ән тарихынан] // Түркiстан.- 1996.-31 қаңтар

Қарамендин С. Сегiз Серiнiң Мұғал биге көңiл айтқаны: [Қазақ халқының ХIХ ғ. бiрiншi жартысында өмiр сүрген суырып салма әншi-ақыны Сегiз Серi Шақшақұлының Мұғал биге (1768-1852 ж.ж.) көңiл айтуы туралы] // Қазақ әдебиетi.- 1996 - 13 тамыз(N 33). - 14 б.

Қарамендин С. Бiрiншi Бөгенбай: [ХVII ғ. өмiр сүрген қазақ сардары, батыр Керей Майманұлы (1690-1775 ж.) туралы] // Жұлдыз.- 1996.- N 3.- 196 б.

Қарамендин С.Досым едi // Жалын.- 2010. - № 3. - 30-32 б.Ақын Қ.Аманжолов туралы естелiктен.

Қарамендин Сейтқали туралы туралы әдебиет

Литература о Карамендине С.

Сейдеханов К.Бал жинаған арадай: [Халық аузынан сөз жауhарын сүзген әдебиет саласындағы қайраткер С.Қарамендин туралы] // Егемен Қазақстан.- 1994. -10 маусым

Қарамендетегi Т."Мақпал Сегiз" халқымыздың ғашықтық дастаны // Қазақ әдебиетi.- 2012. - 25 - 31 қаңтар (№ 3/4). - 10 б. Сейiтқали Қараменденiң туғанына 100 жыл толуына орай.

Алпысбаева Қ.Халық әдебиетi және Қарамендин: Сейiтқали аға жинаған төрт томдық мұрада қандай шығармалар бар? // Түркiстан.- 2013. - 12 желтоқсан (№ 50). - 12 б.

Алпысбаева Қ. Сейiтқали Қаремендин - халық әдебиетi үлгiлерiн жинаушы // Керуен.- 2014.- № 1.- 52-58 б.