Ахметов Е.
- Жаңартылды 30.10.2024 14:48
Ахметов Ержан (1879-1967) – ақын, жыршы.
1879 жылы Шығыс Қазақстан облысы Тарбағатай ауданы Шілікті ауылында дүниеге келген. Атақты ақын, әнші Әсет Найманбайұлынан көп тәлім алып, өз жанынан өлең, ән шығарған, айтыстарға қатысқан. 1920-1956 жылы Қытайдың Тарбағатай өңірінде болып, туған жеріне оралған соң жыршылық өнерін жалғастырып, ел аузындағы жыр, дастандар мен қиссаларды, аңыз, әңгімелерді жинаумен айналысты. Әсет, Жанұзақ ақындардың шығармаларын насихаттады. Өзінің тақпақ сөздері мен қысқа өлең-жырларына қоса “Мырзаш батыр” атты елінің бостандығы үшін күрескен қаһарман туралы көлемді дастан жазды. Бұл дастан Шығыс Қазақстан өңіріне кеңінен тараған. Ақын Әзмұхамбет Терлікбаевпен айтысы “Айтыс” жинағының 3-томында (1966) жарияланған. Ақын батырлар жыры мен ақындар айтысын жинап, қазіргі ұрпаққа жеткізуде көп еңбек сіңірді. Ол жырлаған “Арқалық батыр”, “Бердіқожа батыр”, “Қабанбай батыр”, “Бозжігіт”, “Бақтияр” және т. б. көлемді жырлар мен дастандар көптеген жинақтарға енген. Ақын тапсырған ауыз әдебиеті үлгілері Қазақстан Ғылым министрлігі Ғылым Академиясының М. Әуезов атындағы Әдебиет және өнер институтының қолжазба және текстология орталығында сақталған.
1967 жылы қайтыс болды.
Е. Ахметов шығармалары
Произведения Ахметова Е.
Мырзаш батырдың қиссасы [Мәтін] : Ержан Ахметов нұсқасы // Тарихи жырлар / ред. Ұ. С. Тілегенова. - Астана : Фолиант, 2010. - 456 б. - (Бабалар сөзі : жүз томдық ; т. 63).
Е. Ахметов туралы әдебиеттер
Литература об Ахметове Е.
Шығыс Қазақстанның мәдени мұралары (тарих, мәдениет, білім) [Мәтін]. - Өскемен : ШҚМУ, 2006. - 432 б. - Ержан Ахметов: с. 316-317.
Сказителя пленительная речь [Электронный ресурс] // Казахстанская правда: сайт. - Режим доступа:http://www.m.kazpravda.kz/fresh/view/skazitelya-plenitelnaya-rech/ (дата обращения 29.06.2016) - О Нурпеисе Байганине - представителе народного эпоса, чьи произведения записал и исполнил Ержан Ахметов.
Ахметов Ержан [Текст] // Литература Казахстана: знциклопедический справочник. - [Б. м.] : Аруна ; Алматы : Қазығұрт, 2010. - 528 с. - С. 85.
