Оразалинов С. Ш.

Жаңартылды 26.02.2024 16:12

Оразалинов Сұлтан Шәріпұлы (1941 - 2021 жж.) – жазушы, сыншы, әдебиеттанушы, аудармашы, теледраматург, КазССР-дың еңбек сіңірген мәдениет қызметкері.

Семей облысы (қазіргі Шығыс Қазақстан), Аягөз қаласында дүниеге келген. Еңбек жолын 1958 ж. Абай аудандық газетінде әдеби қызметкер болудан бастаған. С. М.Киров атындағы ҚазМУ-дың филология факультетін аяқтаған соң, редактор, Қазақ радио және телеарнасында аға редактор, Қазақ телеарнасының күнделікті әдеби-драмалық бағдарламалар редакциясының бас редакторы, «Өнер» баспасының директоры (Алматы қ.) қызметтерін атқарған.    

«Шындық және көркемдік шешім» монографиясы, «Отырар ойраны», «Үйлену», «Ақынның өлімі», «Қашқын» т. б. телеарналық пьесалардың, қазақ зиялылары, соның ішінде қоғам қайраткері әрі сенатор Ә. Кекілбаев туралы деректі фильмдер циклінің авторы (2007).  

В. Еременконың «Дождаться утра» повестер жинағын, А. Хакимовтың «Куш теряк», «Лихие времена» шығармаларын қазақ тіліне аударған.

2021 жылы 22 тамызда дүниеден өтті.  

С. Оразалинов (С. Оразалы) шығармалары

Произведения С. Оразалинова

Кітаптар - Книги

Оразалинов, С. Шындық және көркемдiк шешiм [Мәтін] / С.Оразалинов.- Алматы: Жазушы, 1977. - 200 б.

Оразалинов, С.  Абай елі=На земле Абая=On the Land of Abaі [Мәтін] : альбом-шежіре / С.Оразалинов. - Алматы : Өнер, 1994. - 277 б.

Оразалинов, С. Тіл тағдыры-ел тағдыры=Без языка нет народа [Мәтін] / С.Оразалинов. - Алматы : Қаржы-Қаражат, 1997. - 272 с.

Оразалинов, С. Авторды қорғау - руханиятты қолдау=Право на право [Мәтін] / С.Оразалинов. - Алматы: Жетi жарғы, 2000. - 160 б.

Оразалинов, С. Жүректiң көзi ашылса [Мәтін] :  монография  / С.Оразалинов. - Алматы: Өнер, 2001.- 784 б.

Оразалинов, С.Тұлға[Мәтін] : ой-толғамдар / С.Оразалы.- Алматы, 2004.- 410 б.

Оразалинов, С. Жүректiң көзi ашылса [Мәтін] : Ғ.Мұстафин туралы естелiктер.- Алматы : Бiлiм, 2007. - 179 б.

Оразалы, С. Шығармалар жинағы [Мәтін] : үш томдық. Т. 1 : Тас бұлақтың суындай : әдебиет туралы ойлар, монография, мақалалар  / С.Оразалы . - Алматы : Таймас, 2011. -  400 б.

Оразалы, С. Шығармалар жинағы [Мәтін] : үш томдық. Т. 2 : Өркениет мәйегі : тіл туралы толғаныстар / С.Оразалы. - Алматы : Таймас, 2011. - 400 б.

Оразалы, С. Шығармалары [Мәтін]. Т. 3 : Өмір айнасы : телевизия туралы толғаныстар / С.Оразалы. - Астана : Фолиант, 2011. - 560 б.

С. Оразалиновтың мерзімді басылымдар мен жинақтардағы жарияланымдары

Публикации С. Оразалинова в периодических изданиях и сборниках

Оразалинов, С."Асау арна" романындағы сюжет пен характер[Мәтін] : Ғ.Слановтың "Асау арна" романы туралы / С. Оразалинов // Семей таңы.- 1970. - 20 нояб.

Оразалинов, С. Қаламгер жолы [Мәтін] : Ғ.Слановтың туғанына 60 жыл / С. Оразалинов // Соц. Қазақстан.- 1971. - 26 дек. - Б.3.

Оразалинов, С. Телепьесаның кейбiр ерекшелiктерi [Мәтін] / С. Оразалинов // Қазақ әдебиетi.- 1971. - 29 янв.

Оразалинов, С. Кең тынысты, кесек туынды қаламгер [Мәтін]  : [Ғ. Мүсiреповтың "Жат қолында" романы туралы]  / С. Оразалинов // Уақыт және қаламгер. - Алматы, 1986. - Б. 40-49.

Оразалинов, С.Сарабдал жазушы [Мәтін] : [жазушы Ғ.Мұстафин туралы] / С. Оразалинов // Қазақ әдебиетi. - 1992. - 16 қазан. - Б. 4-5.

Оразалинов, С, Тілімнің тауқыметі тоғыз батпан [Мәтін] : [тіл саясаты туралы] / С. Оразалинов // Саясат (Политика). - 1996. - №6.- Б.23-34.

Оразалинов, С. Халық тiлi оның жан-дүниесiнiң айнасы [Мәтін] : [тiл жағдайы туралы сұхбат; әңгімелескен  Е.Бекболатова] /С.Оразалинов  // Егемен Қазақстан.- 1996. - 19 қараша. - Б. 3.

Оразалинов, С. "Қазақ тiлiн меңгеру-қазақстандық патриотизмнiң құрамдас бөлiгi" [Мәтін] : мемлекеттiк тiл мәртебесiн көтеру жайлы / С. Оразалинов // Қазақ әдебиетi. - 1997. - 12 тамыз. - Б. 4-5.  

Оразалинов, С. Автор құқы аяққа тапталмайды [Мәтін] / С.Оразалинов // Қазақ әдебиеті. - 1999. – 4 маусым. - Б.10.

Оразалинов, С. Жақсылықты жақсылық табар iздеп... [Мәтін] :  [автордың "Тiл тағдыры - ел тағдыры" кiтабы туралы] / С. Оразалинов // Түркiстан.- 1999. - 3 ақпан. - Б. 3.

Оразалинов, С. Алыптар тобының соңғы сардары  [Мәтін] :[жазушы Ғ.Мүсiреповтiң туғанына 100 жыл толуына орай] / С. Оразалинов // Егемен Қазақстан. - 2002.- 15 наурыз. - Б. 3-4.

Оразалинов, С. Берекелi болса ел [Мәтін] : [Қазақстанды жайлаған бөгде дiндердiң агрессиялық әрекеттерi жайында] / С. Оразалинов // Егемен Қазақстан. - 2002. - 19 қараша. - Б. 2.

Оразалинов, С. Телеэкран - тiршiлiк айнасы [Мәтін] / С. Оразалинов // Егемен Қазақстан. - 2002. - 15 ақпан. - Б. 8.

Оразалинов, С.Телеэкран және саясат [Мәтін] // С.Оразалинов// Егемен Қазақстан.- 2002.- 20 наурыз. -Б. 4.

Оразалинов, С. Ақпарат айдынындағы құқықтық тәрбиенiң ықпалы неге әлсiз? [Мәтін]  / С. Оразалинов // Заң газетi.- 2003.- 30 шiлде. - Б. 1-2.

Оразалинов,  С. Құқықтық мәдениеттi қалыптастыру [Мәтін] / С. Оразалинов // Заң. - 2003. - N 5. - Б. 28-34.

Оразалинов, С. "Тiл туралы" заңды қолдан тұншықтырып алмайық [Мәтін]  / С. Оразалинов // Заң газетi.- 2003. - 22 қазан. - Б.1-2.

Оразалинов,С. Тіл туралы заңды қолдан тұншықтырмайық [Мәтін] / С.Оразалинов // Ана тілі. - 2003. -  4 желтоқсан. - Б.6.

Оразалинов, С. Қазiргi кезеңдегi тiл саясаты және мемлекеттiк тiлдi мемлекеттiк органдарға енгiзу проблемалары  [Мәтін] / С. Оразалинов // Тiл және қоғам. - 2004 - №1. - Б.16-29.

Оразалинов, С. Құқықтық насихатқа құлшыныс – қажеттiлiк [Мәтін] / С. Оразалинов // Егемен Қазақстан. - 2005. - 7 қаңтар. - Б. 5.

Оразалинов, С. Толағай [Мәтін] / С. Оразалинов // Егемен Қазақстан. - 2005. -  28 желтоқсан.- Б.9.

Оразалинов, С. "Бабалар кең даланы әдет - ғұрып заңдарымен ұстаған..." [Мәтін] / С. Оразалинов // Тағдыр - таразы. - 2010. - № 5. - Б. 8-11.

Оразалинов, С. Қап тауынан босқандар... [Мәтін] / С.Оразалинов // Түркістан . - 2012. - 29 наурыз. -Б.7.

***

Оразалинов, С. Этично и корректно устранять перекосы в языковой политике [Текст] : На перекрестке мнений / С.Оразалинов // Советы Казахстана. - 1994. -  30 авг.

Оразалинов, С. В духовном единстве и братстве [Текст] : о некоторых итогах Дней славянской письменности и культуры на земле Казахстана / С.Оразалинов // Казахстанская правда. - 1995. -  6 июня. -  С.6.

Оразалинов, С. Дело благородное и всеобщее [Текст] : [о главных направлениях единой государственной языковой политки] / С.Оразалинов // Мысль. - 1995. - №5. -  С. 50-53.

Оразалинов С. Язык народа - зеркало его души [Текст] / С.Оразалинов // Казахстанская правда. - 1996. - 19нояб. -  С. 2.

Оразалинов, С. Возродить государственный язык, не ущемляя никакой другой [Текст] : Европейская общественность одобряет проводимую в Казахстане единую государственную национальную и языковую политику / С.Оразалинов // Казахстанская правда. - 1997. - 21янв. -  С.2.

Оразалинов, С. Язык-духовная сила и богатство народа [Текст] / С.Оразалинов // Казахстанская правда. - 1997. - 23 август.

С. Оразалиновтың өмірі мен шығармашылығы туралы әдебиеттер

Литература о жизни и творчестве С. Оразалинова

Қазақстан жазушылары  [Мәтін] : анықтамалық. - Алматы: Ан Арыс, 2009. -  Оразалинов Сұлтан:  б.311.

Қазақ әдебиеті  [Мәтін] : энциклопедиялық анықтамалық. - Алматы, 2005.- Оразалинов Сұлтан Шәріпұлы: б. 416.

Писатели Семипалатинского региона [Текст] : био-библиографический указатель / Семипалатинская универсальная научная библиотека им. Абая. - Семипалатинск : Талант,  2006. -  Султан Оразалинов: с. 58.

Шығыс Қазақстан облысы [Мәтін] :  энциклопедия. - Алматы: «Қазақ энциклопедиясы». - 2014. - Оразалинов Сұлтан: б. 594. 

***

Тілегенов, Б. Ақын елі, ақын жері [Мәтін] :   С.Оразалиновтың «Абай елі» атты кітабы жайлы / Б.Тілегенов // Халық Кеңесі. - 1995. - 1 наурыз. - Б.2.

Владимиров, В. Замандас туралы сөз // Жұлдыз. - 2001. - №5. - Б. 143-147.

Қирабаев, С. Телесынның Сұлтаны [Мәтін] / С.Қирабаев // Қазақ әдебиеті. - 2001. -  27 сәуір. - Б.7-8.

Нұрғали, Р. Қос қасиет [Мәтін] / Р. Нұрғали // Егемен Қазақстан. - 2001. -  28 сәуір. - Б.6.

Досжан, Д. Дос [Мәтін] / Д. Досжан // Егемен Қазақстан. - 2005. -  27 шілде. - Б.10.

Нұрпейісов, М. Отан үшін от кешкен аягөздіктер [Мәтін] / М. Нұрпейісов // Аягөз жаңалықтары. - 2009. - 2 мамыр. - Б. 4.

Байсалбай, Т.  Бағаланбаған ерлік [Мәтін] : [Матросовтың ерлігін қайталаған жерлесіміз С. Оразалинов жайлы] / С. Байсалбай // Аягөз жаңалықтары. - 2010. - 15 мамыр. - Б.1, 3.

Алпысбаев, Қ. Көп қырлы талант : жазушы Сұлтан Оразалин шығармашылығы / Қ. Алпысбаев. - Мәтін // Ертіс өңірі. - 2021. - 25 тамыз. - Б. 3.

Қазанама : жазушы Сұлтан Шәріпұлы Оразалының қайтыс болуына байланысты қазанама. - Мәтін // Ертіс өңірі. - 2021. - 25 тамыз. - Б. 3.

***

Кембаева, А. Юбилей корифея журналистики [Текст] / А.Кембаева // Казахстанская правда. - 2011. - 26 апреля. -  С. 4.

Жагипаров, С. Закрыл грудью амбразуру дзота [Текст] / С.Жагипаров // Казахстанская правда. - 2013. - 5 апреля. - С.2.

Иржанов, М. Аудитория имени тележурналиста [Текст] / М.Иржанов // Казахстанская правда. - 2015. - 29 декабря. -  С. 8

Жолдыбай, К. Личность и время [Текст] / К.Жолдыбай // Казахстанская правда. - 2016. - 28 апреля. -  С. 10.