Известные имена

Рәшев М.

Рәшев Мыңбай

Рәшев Мыңбай Ахметкәрімұлы (Тотыяйын Рамазанов) 1930 ж. – ақын, Қазақстанның еңбек сіңірген мәдениет қызметкері.

Семей облысы, Шұбартау ауданы, Баршатас ауылында дүниеге келген. Абай атындағы Қазақ мемлекеттік педагогикалық институтының филология факультетін аяқтайды. «Лениншіл жас» газеті әдебиет пен өнер бөлімінің қызметкері және меңгерушісі, «Ара» журналының фельетонисі, «Новый фильм» журналы бас редакторының орынбасары, Қазақ ССР Министрлер Кеңесінің кинематография жөніндегі мемлекеттік комитетінде, "Ғылым" баспасы бас редакторының орынбасары, "Қазақстан" баспасының бас редакторы болып істеген. Қазір Қазақстан Жазушылар одағында әдеби кеңесші, «Ара» журналында мәдениет бөлімінің меңгерушісі.

Алғашқы өлеңдер жинағы -  «Алғашқы боразда» (1955 ж.) деген атпен жарыққа шықты. "Терек пен тікенек", "Бетің қисық болса", "Қисық айна", "Суылдақ", "Бүйімбай" т.б. сатиралық жинақтары басылды. “Тоғыз жүз күн” жыр жинағы, “Ерлік ”поэмалар жинағы жарыққа шықты. Өткен ғасырдағы ұлы ғалым Шоқан Уәлиханов өмірінен жазған "Жұлдызды жиһанкез" дастаны да айтуға тұрарлық. Сықақтары мен мысалдары орыс тілінде "Крокодил", "Дружба народов" журналдарында жарық көрген және ТМД халықтары тіліне аударылған.

Ақын "Тың және тыңайған жерді игергені үшін" медалімен марапатталған. 

 

М. Рәшев (Рәш) шығармалары

Произведения Рашева М.

Кітаптар- Книги

Рәшев, М. Алғашқы борозда [Мәтін] : өлеңдер / М. Рәшев. – Алматы : Қазақтыңмемлекет Көркем әдебиет баспасы, 1955.

Рәшев, М. Терек пен тікенек [Мәтін] : сықақтар / М. Рәшев.  - Алматы : Қазақтыңмемлекет Көркем әдебиет баспасы, 1958.

Рәшев, М. Бетің қисық болса… [Мәтін] : фельетондар / М. Рәшев. – Алматы : Жазушы, 1969.

Рәшев, М. Тоғыз жүз күн [Мәтін] / М. Рәшев. - Алматы : Жазушы, 1971. - 64 б.
Рәшев, М. Бастау [Мәтін] : поэма / М. Рәшев. - Алматы : Жазушы, 1975.
Рәшев, М. Ғасыр жолы [Мәтін] : өлеңдер / М. Рәшев. - Алматы : Жазушы, 1983.
Рәшев, М. Дәуір – дастан [Мәтін] : поэма, балладалар / М. Рәшев. - Алматы : Жазушы, 1990. - 360 б.

Рәшев, М. Суылдақ [Мәтін] : сықақтар, әзіл-оспақтар / М. Рәшев. - Алматы : Қазақстан, 1990. - 360 б.

Рәшев, М. Тс-с … тісіңнен шығарма… [Мәтін] : сықақ әңгімелер мен әзіл-оспақтар / М. Рәшев. - Алматы : Қазақстан, 1996. - 256 б.

Рәш, М. Киелі домбыра [Мәтін] : толғаулар,  өлеңдер, балладалар / М. Рәш. - Астана : Елорда, 2001. - 256 б.

Рәш, М. Мен айтпай, сірә кім айтар... [Мәтін] / М. Рәш. - Астана : Елорда, 2005. - 248 б.

Рәш, М. Кері тартқанды бері тарт [Мәтін] : [үш томдық шығармалары]. Т. 1: сықақ әңгімелер, фельетондар, мысалдар, эпиграммалар, бірқақпайлар / М. Рәш. - Астана : Нұра-Астана, 2008. - 392 б.

Рәш, М. Шабыт шағаласы [Мәтін] : [үш томдық шығармалары]. Т. 2 : дастандар, толғаулар, балладалар. - Алматы : Баспалар Үйі, 2009. - 392 б.

Рәш, М. Жұлдыздар жаңғырығы [Мәтін] : [үш томдық шығармалары]. Т. 3 / М. Рәш. - Алматы : Баспалар Үйі, 2009. - 320 б.

Рәш, М. Ұмытылмас ұшырасулар [Мәтін] / М. Рәш. - Алматы : Қазығұрт, 2011. - 552 б.

Рәш, М. Топжарған елім [Мәтін] : өлеңдер / М. Рәш. - Алматы : Жазушы, 2015. - 384 б.

М. Рәшевтің (М. Рәш) мерзімді басылымдар мен жинақтардағы жарияланымдары

Публикации Рашева М. в периодических изданиях и сборниках

1990-1999

Рәштегi, М. (Рәш,  М.) Жүсекеңнiң сасқан жерi, Садықбектiң қашқан жерi : [сықақшы Ж. Алтайбаев туралы] / М. Рәштегi // Қазақ әдебиетi. - 1996. - 9 қаңтар. – Б. 6.

Рәш, М. Мұхтар-жалғыз, күн-жалғыз [Мәтін] : [М.Әуезовтың туғанының 100 жылдығына] / М. Рәш // Егемен Қазақстан. - 1997. - 14 мамыр.

Рәш,  М. Мұхтар рухы – Варшавада : [қазақ әдебиетi мен поляк әдебиетiнiң байланысы] // Қазақ әдебиетi. - 1997. - № 35. - Б. 10.

Рәш, М. Нутфолла ақынмен бес кездесу. [Мәтін] : ["Махаббат вальсі" авторы туралы сөз] / М. Рәш // Қазақ әдебиеті. - 1998. - 4 желтоқсан. - Б.13,16.

2001

Рәш, М. Таң азанда соғылған телефон [Мәтін] : [Ғ. Мүсірепов, Ғ. Мұстафин, М. Әуезов, С.Мұқановтар туралы естелік] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2001. - 24 тамыз.

2002

Рәш, М. Ғибраты мол Ғабең [Мәтін] : [Ғабит Мүсіреповтің туғанына 100 жыл толуына орай] / М. Рәш // Жұлдыз. - 2002. - № 4. - Б. 158-164.

Рәш, М. Есімде жүрген нұрлы елес [Мәтін] : [Ғ.Мүсіреповтің 100 жылдығына орай автор естелігі] / М. Рәш // Ақ желкен. - 2002. - № 7. - Б. 3.

Рәш, М. Жақсының шапағаты көпке тиер [Мәтін] : [Димаш Ахметұлы Қонаев туралы естелік] / М. Рәш // Қазақстан-Заман. - 2002. -  8 ақпан. - Б. 4.

Рәш, М. Сүйрік сөздің сұрмергені [Мәтін] : [сыншы Темірбек Қожакеұлы жөнінде] / М. Рәш // Қазақстан-Заман. - 2002. -  29 наурыз. - Б. 4.

2003

Рәш, М. Жұмекең - жастық шағымыз [Мәтін] : [ақын Жұмағали Саин жайлы естелік] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2003. - 10 қаңтар. -  Б. 6.

Рәш, М. Майдангер. Әнші. Ұстаз. [Мәтін] : [Халық әртісі, Қырғызстанға еңбек сіңірген қайраткер, профессор Б. Жылысбаевпен сұхбат] / М. Рәш // Заман  Қазақстан. - 2003. -  16 мамыр. - Б. 5.

Рәш, М. Мен айтпай, сірә кім айтар... Асқар туралы аңыз немесе асыл ағаны аңсау [Текст] : [А. Тоқпанов туралы деректі әңгімелер] / М. Рәш // Жұлдыз. - 2003. - № 12. -  Б. 192-197.

Рәш, М. Қайыржан мен Қалижан [Мәтін] : [Бекхожиннің 90 жылдық мерейтойы қарсаңында] / М. Рәш // Жас алаш. - 2003. -  13 желтоқсан. - Б. 11.

2004

Рәш, М. Қазақ поэзиясының қабырғалы қаламгері [Мәтін] : [ақиық ақын Қазақстанның халық жазушысы Қ. Бекхожиннің 90 жылдығына орай] / М. Рәш // Қазақстан - Заман. - 2004. -  9 қаңтар. -  Б.11.

Рәш, М. Мен айтпай, сірә, кім айтар...; Бір аты шықса тарихтан. Бір аты - жырмен қаныққан [Текст] : деректі әңгімелер : [Хамит Ерғалиев туралы естелік] / М. Рәш // Жұлдыз. - 2004. - № 10. - Б. 196-198.

2005

Рәш, М. Азапты жылдар ақиқаты [Мәтін] : [ Қазақстанды Ф. Голощекин басқарған жылдардағы қуғын - сүргін ] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN . - 2005. - 27 мамыр. – Б. 5.

Рәш, М. Брест қамалын қорғаған қазақ [Мәтін] : [Ғ. Жұматов туралы] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2005.- 6 мамыр. – Б. 26.

Рәш, М. Ақтоты жүлдемен оралды [Мәтін] : [сазгер А. Райымқұлова Германиядағы халықаралық фестивальдан "Толғау" деп аталатын симфониясына І дәрежелі диплом алып, лауреат атанды / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2005. - 14 қазан. – Б. 3.

2007

Рәш, М. Сүлей сынның серкесі, әдебиеттің өркеші [Мәтін] : [академигі С. Қирабаевтың 80 жасқа толып отыр] / М. Рәш // Қазақстан - Заман. - 2007. -  16 наурыз.- Б.8.

Рәш, М. Пыр-р етіп ұшқан құстай... [Мәтін] : [жазушы Нығмет Ғабдуллиннің туғанына 80 жыл] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2007.- 17 тамыз. – Б. 8.

Рәш, М. Сатира сардары [Мәтін] : [сатирик жазушы Темірбек Қожакеұлы туралы бір үзік сыр] / М. Рәш // Егемен Қазақстан. - 2007. - 31 наурыз. - Б. 3.

Рәш, М. Сүзеген сөздің сұр мергені [Мәтін] : [Т. Қожакеевтің 80 жылдығына орай] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2007. - 9 ақпан. – Б. 7.

Рәш, М. Ар бол, Ыстық көл, Бар бол, Мүсеке! [Мәтін] : эссе : [әдебиет зерттеушісі Мүсілім Базарбаев жайлы] / М. Рәш  // Қазақстан - ZAMAN. - 2007. - 20 сәуір. - Б. 6.

Рәш, М. Жақсының жақсылығын айт [Мәтін] : [С. Қонақбаев туралы] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2007. - 1 маусым. – Б. 8.

2008

Рәш, М. Әз-Фәтәли елінде... [Мәтін] : эссе : [Әзірбайжан сатиригі, әрі драматургы Мирза Фәтәли Ахундов туралы естелік] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2008. - 14 ақпан. – Б. 7.

Рәш, М. Қызыл империя салған қырғын [Мәтін] : [Желтоқсан оқиғасы туралы] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2008. - 11 желтоқсан. -  Б. 8.

Рәш, М. Ғибраты мол Ғабең [Мәтін] : [Ғабит Мүсіреповтің туғанына 100 жыл] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2008. - 18 желтоқсан. – Б. 16.

Рәш, М. Шәріпов шапағаты [Мәтін] : [мемлекет, қоғам қайраткері, партизан-жазушы, әдебиетші, ғалым Әди Шәріпов хақында] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2008. - 25 желтоқсан. -  Б. 24.

2009

Рәш, М. Кант ата қалай туған? [Мәтін] : [сазгер, КСРО халық әртісі Мұқан Төлебаев туралы үзік сыр] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2009. - 5 наурыз. - Б. 6.

Рәш, М. Бір ұядан ұшқан едік... [Мәтін] : [ғалым, лингвист Нұрғазина Бәкизат туралы эссе] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2009. - 21 мамыр.– Б. 8.

Рәш, М. Жұмекең мен Оспанхан [Мәтін] : [сықақшы О. Әубәкіров пен ақын Ж. Нәжімеденов туралы] / М. Рәш  // Қазақстан - ZAMAN. - 2009. - 4 маусым. - Б. 8.

Рәш, М. Қарғыс пен алғыс, немесе Сталиннің бұйрығымен Ақсақ темірдің мүрдесі қалай қазып алынды? [Мәтін] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2009. - 16 шілде. – Б. 9.

Рәш, М. Жалт етіп өткен ғұмыр [Мәтін] : [әдебиетші, сыншы ғалым Баламер Сахариевтің туғанына 80 жыл] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2009. - 5 қараша. – Б. 9.

Рәш, М. Нұртас Оңдасыновпен екі кездесу [Мәтін] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2009. - 24 желтоқсан . -  Б. 14.

Рәш, М. Егемен елім ер жетті [Мәтін] / М. Рәш // Егемен Қазақстан. - 2009. - 16 желтоқсан. - Б. 12.

2010

Рәш, Мыңбай. Қазақтың хас батыры [Мәтін] : [Бауыржан Момышұлы хақында эссе] / М. Рәш // Ана тілі. - 2010. - 5-18 тамыз. - Б.10-11.

2011

Рәш, М. Асқар аға туралы аңыз немесе асыл ағаны аңсау [Мәтін] : [жазушы Асқар Тоқмағамбетов туралы] / М. Рәш // Ақиқат. - 2011. - № 6. - Б. 80-83.

Рәш, М. Біз тесіп шықты, шындық есіп шықты [Мәтін] : [рейхстагқа тұнғыш ту тіккен қазақтың хас батыры Рахымжан Қошқарбаев хақында эссе] / М. Рәш // Ақиқат. - 2011. - № 5. - Б. 55-57.

2012

Рәш, М. Бір аңшылығынан Қаскелең базарынан сатып алдырған тауықтар алып қайтыпты [Мәтін] : [сатириктің Ғ. Мүсірепов жайында естеліктері туралы] / М. Рәш // Аңыз адам. - 2012. - № 18. -  Б. 38.

2015

Рәш, М. Ұлы ақынның ұмытылмас iздерi [Мәтін] : [қаламгермен М. Мақатаев туралы естелiк әңгiме] / М. Рәш ; әңгімелескен Ж. Нұрғожаев // Мұқағали. - 2015. - № 1/2. – Б. 12-24.

Рәш, М. Не етсем екен? [Мәтін] : [қазанама] :[жазушы Дидахмет Әшімханұлы дүниеден озды]/ М. Рәш // Қазақ әдебиеті. - 2015.- 29 мамыр. - 4 маусым. – Б.15.

Рәш, М. Ақ халатты Айжан [Мәтін] : әңгіме / М. Рәш // Қазақ әдебиеті. - 2015. - 12-18 маусым. – Б.12.

Рәш, М. Асатаяқ ұстаған абыз сынды Асқар Тоқпанов ағаны аңсау [Мәтін] : [режиссердiң туғанына 100 жыл толуына орай] / М. Рәш // Түркiстан. - 2015. - 3 желтоқсан. - Б. 7.

Рәш, М. Батыр бажа [Мәтін] : [Кеңес Одағының батыры Садық Әбдiжаппаров туралы] / М. Рәш // Ана тiлi. - 2015. - 18-24 маусым. - Б. 6.

2016

Рәш, М. Жыр алыбымен жүздескенде... [Мәтін] : [Жамбыл Жабаевпен ақындар айтысында кездесу естелігінен] / М. Рәш // Қазақ әдебиетi. - 2016. - 26 ақпан-3 наурыз. - Б. 8.

Рәш, М. Мен көрген Гейдар Әлиев [Мәтін] : эссе / М. Рәш // Түркiстан. - 2016. - 14 сәуiр.- Б. 7.

Рәш, М. Нұтфолла ақынмен бес кездесу [Мәтін] : [ақын Нұтфолла Шәкенов туралы үзiк сыр] / М. Рәш // Түркiстан. - 2016. - 7 қаңтар. – Б. 11.

***

Рашев, М. Ликование : поэмы и стихи / М. Рашев; художник А. Сергеев. - Алма-Ата : Жазушы, 1983. - 95 с. 

М. Рәшевтің өлеңдері мен арнаулары

Стихи и посвящения М. Рашева

Рәшев М. (Рәш,  М.) Данышпан [Мәтін] : [Қаныш Имантайұлының рухына арналған өлең] / М. Рәшев // Қазақ әдебиеті. - 1999. - 9-16 көкек.

Рәш, М. Есте қалар есімім [Текст] : өлеңдер / М. Рәш // Жұлдыз. - 2001. - № 2. -  Б. 89-92.

Рәш, М. Әз-аға - Әз ағам! [Мәтін] : өлең: [халық жазушысы Әзілхан Нұршайықовқа] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN . - 2002. - 13 желтоқсан. - Б. 38.

Рәш, М. Қос батыр [Мәтін] : [қазақ халқының қос батыры Мәлік Ғабдуллин мен Төлеген Тоқтаров туралы дастан] / М. Рәш // Қазақстан-Заман. - 2003. -   7 ақпан. - Б. 4.

Рәш, М. Мақтанышы қазақтың; Ғасыр адамы; Ата толғау; Жоқтау [Мәтін] [Халық қаһарманы Нұрғиса Тілендиевтің туғанына 80 жыл] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2005. - 1 сәуір. - Б. 8.

Рәш, М. Топ жарған елім - он бесте! [Мәтін] : [Тәуелсіздік туралы триптих-толғау / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2006. - 13 қазан. – Б. 5.

Рәш, М. Сарғая салқын жатыр күз... [Мәтін] : [сыншы қаламгер С. Әшімбаевқа арналған өлең] / М. Рәш // Қазақстан - Заман. - 2007. - 7 қыркүйек. - Б. 7.

Рәш, М. Киелі домбыра [Мәтін] : дастаннан үзінді / М. Рәш  // Қазақстан - ZAMAN. - 2010. - 8 сәуір. – Б. 7.

Рәш, М. Түбің түскір! [Мәтін] : әзіл өлең / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2010. - 4 қараша. - Б. 20.

Рәш, М. Жайсаң ақын [Мәтін] : өлең : [ақын Ш. Сариевке арналады] / М. Рәш  // Ана тілі. - 2011. - 3-9 қараша. – Б. 12.

Рәш, М. Көрмедік еш шатағын [Мәтін] : өлең : [ақын Р. Ниязбековке арналады] / М. Рәш // Ана тілі. - 2011. - 3-9 қараша . – Б. 12.

Рәш, М. Алтын жүректі азаматқа ода [Мәтін] : әзіл өлең : [Мәжіліс депутаты Н. Сабильяновқа арнаған] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2010. - 4 қараша. – Б. 20.

Рәш, М. Топжарған елім; Беташар; Сүйінші; Өткенім мен жеткенім; Дағдарысқа қарай; Әлемге атым ұшқан [Мәтін] : өлеңдер / М. Рәш  // Қазақстан - ZAMAN. - 2011. - 8 желтоқсан. - Б.11.

***

Рашев, М. Чубартауские изумруды [Текст] : стихи / М. Рашев ; перевод  А. Сендык. - Алма-Ата : Жалын , 1978. - 44 с.

Раш, М. ...Но мир останется чудесным [Текст] : [к 100-летию поэта Калижана Бекхожина]/ М. Раш // Казахстанская правда. - 2013. - 22 ноября. - С. 12.

М. Рәшевтің қойылымдары мен сценарийі

Постановки, сценарий Рашева М.

Рәш, М. Мейлің сенбе, мейлің сен немесе мәселені бүйірінен... [Мәтін] : [қияли қойылым] / М. Рәш  // Қазақстан - ZAMAN. - 2009. - 5 қараша. – Б. 11.

М. Рәшев (М. Рәш) туралы әдебиет

Литература о Рашеве М.

Шығыс Қазақстан облысы [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2014. – Рәшев Мыңбай Ахметкәрімұлы: б. 633.

Қазақ әдебиеті [Мәтін] : энциклопедиялық анықтамалық / Қазақстан Республикасы мәдениет, ақпарат және спорт министрлігі. - Алматы : Аруна, 2005. - (Мәдени мұра). – Рәшев Мыңбай Ахметкәрімұлы (Тотыяйын Рамазанов): б. 442.

Қазақстан жазушылары. ХХ ғасыр [Мәтін] : анықтамалық. - Алматы : Ана тілі, 2004. - Рәш Мыңбай: б. 256.

Қазақстан жазушылары [Мәтін] : анықтамалық / құрастырғандар  С. Қамшыгер; Қ. Жұмашева. - Алматы : Ан Арыс, 2009. - Рәш Мыңбай: б. 328-329.

Әбiлев, Д. Ойға шауып,төске озған [Мәтін] : [ақын М. Рәш 70 жаста] / Д. Әбiлев // Дидар. - 2000. - 3 қазан. - Б. 4.

Жұмабердiқызы, Г. Қазақ сатирасының сардары : [сатирик М. Рәшпен сұхбат] / Г.  Жұмабердiқызы // Қазақстан - ZAMAN. - 2010. - 4 қараша. - Б. 19.
Мәмет, С. Мыңбайдың ми таспасы [Мәтін] : [сатирик-жазушы, ақын Мыңбай Рәшпен сұхбат] / С. Мәмет // Егемен Қазақстан. - 2011. - 12 наурыз. - Б. 5.

Орда,  Г. Сөз құдіреті [Мәтін] : зерттеулер мен мақалалар / Г. Орда. - Алматы : Дәстүр, 2016. - 384 б. - Рәш Мыңбай (ол туралы).

***

Литература Казахстана [Текст] : знциклопедический справочник / Министерство связи и информации Республики Казахстан; Комитет информации и архивов. -  Алматы : Аруна : Қазығұрт, 2010. - (Мәдени мұра). - Рашев Мынбай Ахметкаримулы, Тотыяйын Рамазанов: с. 232.

Писатели Казахстана [Текст] : справочник. - Алма-Ата : Жазушы, 1982. -Рашев Мынбай : с. 194.

Писатели Семипалатинского региона [Текст] : био-библиографический указатель / Семипалатинская универсальная научная библиотека имени Абая. - Семипалатинск : Талант, 2006. – Мынбай Рашев (Тотыян Рамазанов): с. 60-61.

Нурмаханов, К.  Литературные заметки [Текст] : сборник критических и литературных статей / К. Нурмаханов. - Алма-Ата : Художественная литература, 1961. - 211 с.