Нилибаев А.

Обновлено 07.12.2023 15:08

Нилибаев Аубакир (Абубакир) Дастанулы (1928- 2014) - поэт, переводчик.

Нилибаев Аубакир Дастанулы родился 20 апреля 1928 г. в с. Жана Турмыс Зайсанского района Восточно-Казахстанской области (ВКО)
Окончил Зайсанское педагогическое училище, филологический факультет Казахского государственного университета им. С. М. Кирова (Казахский национальный университет им. аль-Фараби).
Трудовую деятельность начал в качестве учителя, затем продолжил как заместитель директора по воспитательной работе и директора школы.
С 1959 г. работал в Зайсанской районной газете «Достық», Алматинской «Жетісу», республиканской «Қазақ әдебиеті», был руководителем редакций вышеназванных газет, состоял советником в секции казахского фольклора при Союзе писателей Казахстана.
А. Нилибаев - автор таких поэтических сборников, как «Таңғы тыныс» (1967), «Болашақ осылай басталған» (1970), «Ақмарал» (1970), «Жыр жалау» (1972), «Қоңыр жел» (1973), «Алаулаған армандар» (1974), «Көңіл көзі» (1976), «Аққу-қаздар» (1977), «Іңкәр жүрек» (1978), «Күнім менің» (1980), «Жер жүрегі» (1984), «Жиһан жиһазы» (1987), «Асыл адам» (1989), «Мың сөз» (2001). В издательстве «Советский писатель» в 1985 г. выходит в свет его поэтический сборник на русском языке в переводе Е. Рейна «Звезды степи».
Он перевел на казахский язык «Прометей Прикованный» Эсхила, знаменитый индийский эпос «Махабхарата», «Гитанджали» Рабиндраната Тагора и многих других. Стал первым среди казахских писателей-переводчиков, кто удостоился награды пакистанской Академии Икбалы за перевод на казахский избранных стихов национального поэта Пакистана Мухаммада Икбалы (1877-1938).
Умер 7 марта 2014 г. в Алматы. 

Ә. Нілібаевтың шығармалары
Произведения А. Нилибаева
Кітаптар
Книги

 Нiлiбаев, Ә. Асыл адам  / Ә. Нілібаев. - Алматы: Жазушы, 1989. - 120 б.

***

Нилибаев, А. Звезды степи : стихи  / А. Нилибаев; авториз. пер. с каз. Е. Рейна; [Худож. А. Р. Косолапов]. - М. : Сов. писатель, 1984. - 88 с. 

***

Нiлiбаев, Ә. Таңғы тыныс : Өлеңдер. - Алматы: Жазушы, 1967. - 312 б.
Нiлiбаев, Ә.Жылан мен ақмарал   / Ә. Нілібаев. - Алматы: Жазушы, 1970.- 110 б.
Нiлiбаев, Ә.Алаулаған арманадар   / Ә. Нілібаев. - Алматы: Жазушы, 1974.- 96 б.
Нілібаев, Ә. Аққу-қыздар  / Ә. Нілібаев.- Алматы: Жалын, 1977. - 60 б
Нiлiбаев, Ә. Жер жүрегi  / Ә. Нілібаев.- Алматы: Жазушы, 1984. - 96 б.
Нiлiбаев, Ә. Жихан жихазы   / Ә. Нілібаев. - Алматы: Жалын, 1987. - 88 бет
Нiлiбаев, Ә. Асыл адам / Ә. Нілібаев. - Алматы: Жазушы, 1989. - 120 бет

 

Ә. Нілібаевтың мерзімді басылым беттеріндегі мақалалары

Публикации А. Нилибаева в периодической печати

Нiлiбаев, Ә. Әттеңшiркiн, бүкiлдүниетатулықтаннұралса  : Өлең  / Ә. Нілібаев // Жұлдыз. - 1964. - N 8. - Б. 102.
Нiлiбаев, Ә. Әубәкiровтер әулетi. : - Алматы: Қайнар, 1965.- 62 бет
Нiлiбаев, Ә. Менiң ойым :  Өлең // Лениншiл жас.- 1965.- 11 июль
Нiлiбаев, Ә. Сұрақтар : Өлең  / Ә. Нілібаев // Жұлдыз.- 1965.- N 12.- 62-68 б.
Нiлiбаев, Ә. Бар бақыттың иесiмiн : Өлең // Соц. Қазақстан.- 1970.- 13 янв.
Нiлiбаев, Ә. Сөнбейдi шамы : Өлең // Жұлдыз.- 1970.- N 4.- 45 б.
Нiлiбаев, Ә.Жер; Аспан; Аққу :  Өлеңдер // Қазақ әдебиетi.- 1970.- 31 июль
Нiлiбаев, Ә. Табысу :  Әңгiме // Қазақ әдебиетi.- 1970.- 11 дек.
Нiлiбаев, Ә. Хафиз бен Абай : Өлең // Қазақ әдебиетi. - 1971.-21 май
Нiлiбаев, Ә. Бұлбұл : Новелла // Қазақ әдебиетi.- 1971.- 27 авг.
Нiлiбаев, Ә. Бақыт биiгiнде: [Қазақ ССР-iнiң А.С.Пушкин атынд. мемл.көпшiлiк кiтапханасының бас кiтапханашысы Ә.Түркебаева туралы] // Қазақ әдебиетi.- 1972.- 3 март.
Нiлiбаев, Ә. Балтықтың жағалауын жағаладым : [Абай шығармалары латыш тiлiнде] // Қазақ әдебиетi.- 1973.-19 янв.
Нiлiбаев, Ә.Сапар саздары :  // Семей таңы.- 1977.-16 июль
Нiлiбаев, Ә. Ақын.Ғалым.Азамат : [Зерттеушiғалым,ақын С.Сейiтовтың шығармалары туралы] // Қазақстан мұғалiмi.- 1977.- 18 нояб.
Нiлiбаев, Ә. Махамбет пен Петефи: Өлең: М.Өтемiсұлына арналған // Нiлiбаев, Ә.Iңкәр жүрек: Таңдамалы.- Алматы, 1978.- 59-60 б.
Нiлiбаев, Ә. Жихан жихазы. : - Алматы: Жалын, 1987.- 88 бет
Нiлiбаев, Ә. Жетпiстiң жотасына желiп шығып: [С.Сейiтовтың шығармалары туралы."Жаз", Студент сөзi, Қыз бен жiгiт жолықты т.б] // Жұлдыз.- 1987. - N 11.-199-200 б.
Нiлiбаев, Ә. Әрiп пен Сара : новелла: Ақын Сара туралы // Октябрь туы.- 1990.- 12,13,14 сәуiр.
Нiлiбаев, Ә. Фабрикант қазақтар // Парасат.- 1994.- N 3.- Б.6.
Нiлiбаев, Ә. Абай дана: Өлең / ӘнiӘ.Бейсеуовтыкi // Парасат.- 1995. - N8.- Б. 11.
Нiлiбаев, Ә. Қазақ қолөнерiнiң энциклопедиясы : [Ә.Марғұланның "Қазақтың халықтық қолөнерi" атты үш томдық еңбегi туралы] // Парасат.- 1995.- N 4.- Б.10-11.
Нiлiбаев, Ә. Тағдыр мен Талант  : Үндiстанның Халықаралық "Падма Шри" сыйлығының лауреаты, ақын - аудармашымен сұхбат / Әңг. Д. Байтұрсынұлы // Әдебиет айдыны. - 2005. - 1 желтоқсан. - Б. 8-9.
Нiлiбаев, Ә. Қажығұмар  : Дастан / Ә. Нілібаев// Әдебиет айдыны. - 2006. - 9 ақпан. - Б. 5.
Нiлiбаев, Ә. "Әлемдегi ең үлкен эпосты 20 жыл бойына бастыра алмадым" : Үндiстанның Халықар. "Падма Шри" сыйлығының лауреаты, ақын-ауд. әңгiме / Әңг. Қ. Бәкiр // Жас Қазақ үнi. - 2007. - 2 - 8 ақпан.  - Б. 7.
Нілібаев, Ә. Юнус Емре  : Дастан / Ә. Нілібаев  // Қазақстан - ZAMAN . - 2007. - 27 шілде. - Б. 8.
Нiлiбаев, Ә. Қазақ ақындарының өлеңдерiне мүлдем көңiлiм толмайды  / әңг. Ш.Жылқыбаева // Қазақстан - ZAMAN. - 2008. - 4 желтоқсан. - Б. 12.
Нілібаев, Ә. Менің этикам  : көне қытай этикасы / Ә. Нілібаев // Жұлдыз. - 2009. - № 5. -  Б. 201 - 207.
Нiлiбаев, Ә. Неге асығыс әрi атүстi шығарылған? : [«Зайсан» атты кітап –альбом туралы]   / Ә. Нілібаев // Жас Алаш. - 2009. - 17 наурыз. - Б. 5.
Нілібаев, Ә. Қос қағида  : таным / Ә. Нілібаев // Жұлдыз. - 2009. -  наурыз. – Б. 175-183.
Нiлiбаев, Ә. "Ицзиндi" оқығанда  :  [Көне қытай этикасын оқып толғанудан туған өлең]  / Ә. Нілібаев // Жұлдыз. - 2009. - № 5. - Б. 206.
Нiлiбаев Ә. Тәжiмаһал: Махаббат дастаны  / Ә. Нілібаев// Қазақ әдебиетi. - 2009. - 24 - 30
шiлде. - Б. 8.
Нiлiбаев, Ә. "Махабхаратаны" 20 жыл аудардым  / әңг. Ж.Молдахметұлы // Айқын. - 2009. - 8 желтоқсан. - Б. 5.
Нiлiбаев, Ә. "Поэзиямыз артта қалып барады"  / әңг. Е. Бақаш // ALASH. - 2010. - № 6. - Б. 12 - 14.
Нілібаев, Ә. Үнді әдебиеті мен философиясы  / Ә. Нілібаев // Әлем әдебиеті. - 2011. - №1. - Б. 138 - 152.
Нілібаев, Ә. Таңғажайып Тагор  / Ә. Нілібаев // Әлем әдебиеті. - 2011. - №1.- Б.153 - 166.
Нілібаев, Ә. Темперамент  / Ә. Нілібаев // Таң-Шолпан. - 2013. - №4, 5, 6
Нiлiбаев, Ә. Шарайна: әңгiме  / Ә. Нілібаев // Жұлдыз.- 2013. - № 5. - 178 - 190 б.

 

Ә. Нілібаевтың өмірі мен шығармашылығы туралы әдебиеттер
Литература о жизни и творчестве Нилибаева А. Д.

 

Әбішев Е. Үндістан елшісінің сапары  / Әбішев Е. // Дидар. - 2008. - 12 тамыз.- Б.1.
Елубай, О. Жазушы Ә. Нілібаев 400 кітапты сыйға тартыпты.  / О. Елубай  // Дидар. - 2016. - 30 шілде.- Б. 16.

                                                                                        ***

Галкина Г. Две жизни Аубакира : Беседа с поэтом, переводчиком и журналистом А.Д.Нилибаевым о переводе на каз. язык индийского эпоса "Махабхарата" и поэмы Р.Тагора / Галкина Г. // Новое поколение . - 2006. - 3 нояб. (N 44). - 12
Тельман М. Звезды степи : [о выставке "Верю в будущее своей Родины" к 100-летию К. Кайсенова, 90-летию А. Нилибаева, 65-летию Е. Нуразхана в областном архитектурно-этнографическом природно-ландшафтном музее-заповеднике: упоминания о переводах К. Кайсенова, А. Нилибаева] / М. Тельман // Рудный Алтай. - 2018. - 20 сентября. - С. 24

 

Новоселов А. Е.

Обновлено 16.03.2022 10:03

Новоселов Александр Ефремович (1884 - 1918гг.) - писатель, ученый-этнограф, краевед, общественный деятель.

Родился в станице Железинской близ Павлодара (ныне c. Железинка Павлодарская обл.). Окончил пансион казачьего войска, Омский кадетский корпус. Во время учебы знакомится с классикой, трудами ученых-путешественников по истории, этнографии, географии, сближается с прогрессивной молодежью Омска, входит в Омский литературный кружок. Первый рассказ «Катька» опубликован в Омской газете «Степной край» (1903). В 1904 г. оставляет кадетский корпус, возвращается домой, экстерном сдает экзамены за учительскую семинарию, работает в казачьей школе близ Петропавловска, затем был переведен в станицу Больше-Нарымскую (ныне с. Улкен-Нарын Катон-Карагайский район Восточно-Казахстанской области), где и состоялся как писатель и ученый-этнограф. В 1907 г. поступает воспитателем в Омский войсковой пансион казачьего войска. Пишет зарисовки и очерки «Степные картинки», «Алтайские этюды», «Дорожный кинемо», пишет рассказы: «Легкая жизнь» (1909), «Экзамен» (1910), «В юрте» (1909), публикуется в «Омском вестнике», «Сибирских вопросах». В 1912 г. Новоселов, действительный член Западно-Сибирского отдела Императорского Русского Географического общества, едет на Алтай. Результаты путешествия на Алтай опубликованы в «Известиях Западно-Сибирского отдела РГО» под заглавием «У старообрядцев Алтая». Последнее путешествие на Алтай, в верховья Бухтармы, Новоселов совершает в 1914 г. Впоследствии появляются лучшие его произведения: «Жабья жизнь», «Санькин марал», повесть «Беловодье».

Результатами трех плодотворных этнографических путешествий явились научные статьи, а также доклады и лекции: «Из быта алтайских старообрядцев» (1914), «Старая Русь на Алтае» (1913), «Г. Потанин как этнограф» (1916), «Народная медицина у алтайских старообрядцев» (1916), «О жилище алтайских старообрядцев» (1917). Научные труды Новоселова широко используются в работе историков, географов, филологов, этнографов. Зимой 1917 г. Новоселов вступил в партию эсеров. Стремительной, но короткой была его карьера: в январе 1918 г. он - Министр внутренних дел правительства автономной Сибири. В ночь с 20 на 21 сентября был арестован. 23 сентября 1918 года был убит.

  

А. Е. Новоселов шығармалары

Произведения Новоселова А. Е.

Кітаптар - Книги

Новоселов, А. Е. Задачи Сибирской этнографии [Текст] : оттиск из записок Западно - Сибирского отдела И. Р. Географического общества / А. Е. Новоселов. - Омск : Электро-типография "Печатное искусство", 1916

Новоселов, А. Е. Санькин марал [Текст] : рассказы / А. Е. Новоселов. - Барнаул : Изд. культ.-просвет. отд. Алт. кооп-ов, 1917. - 15 с.  

Новоселов, А. Е. Беловодье [Текст] : повести и рассказы / А. Е. Новоселов ; авт. предисл. Г. Раппопорт ; худож. В. Заборский. – Барнаул: Алтайское книжное издательство, 1957. - 200 с.

Новоселов, А. Е. Беловодье [Текст] : повести, рассказы, очерки / А. Е. Новоселов. - Алма - Ата: Казгослитиздат, 1960.- 236 с.                  

Новоселов, А. Е. Беловодье [Текст] : повести и рассказы / А. Е. Новоселов. - Иркутское Восточно-Сибирское книжное издательство, 1981г.

А. Е. Новоселовтың мерзімді басылымдар мен жинақтардағы жарияланымдары

Публикации А. Е. Новоселова в периодических изданиях и сборниках

Новоселов, А. Е.   Иртышский казак [Текст] / Александр Новоселов // Тобольск и вся Сибирь : альманах / ред. Ю. С. Осипов. - Тобольск : Возрождение Тобольска, 2011. - № 14: Сибирское казачье войско. - С. 200-207 .

А. Е. Новоселовтың өмірі мен шығармашылығы туралы әдебиеттер

Литература о жизни и творчестве А. Е. Новоселова

Шығыс Қазақстан Облысы [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2014. - Новоселов Александр Ефремович : 371 с.

Новоселова, Г. Александр Ефремович Новоселов [Текст] : к годовщине смерти / Г. Новоселова // Сибирский рассвет, 1919, № 11-12.

Вяткин, Г. Памяти А. Е. Новоселова[Текст] / Г. Вяткин //«Культхроника», 1928.

Андреев, С. Горькая любовь [Текст] / С.Андреев // Знамя коммунизма. - 1962. - 24 апреля. - С. 2.

Оноприенко, П. Наш земляк: [О жизни и творчестве А.Новоселова]  /П. Оноприенко // Ленинская смена.- 1966.- 4 нояб.

Иванов, Вс. Писатель большой мечты: [О жизни и творчестве А.Новоселова] / А. Иванов // Звезда Прииртышья.- 1966.- 11 нояб.

Изотов, А. Писатель, публицист, исследователь: [О жизни и творчестве А.Новоселова] /А. Изотов // Звезда Прииртышья.- 1966.- 20 нояб.

Черных, С. Е. Исследователь Беловодья [Текст] / С. Е.Черных // Рудный Алтай. - 1972. - 13 января. - С. 3.

Яновский, Н. Послесловие[Текст] / Н.Яновский //Новоселова А.Е. «Беловодье». - Иркутское Восточно-Сибирское книжное издательство, 1981.

Яновский, Н. Александр Новоселов[Текст] / Н. Яновский // Прииртышье мое. - Омск, Книжное изд-ство, 1988.

Мусина, Г. Он знал лицо своей Родины...: О писателе и исследователе А.Е.Новоселове (1884 - 1918) /Г. Мусина // Звезда Прииртышья.- 2003.- 4 окт.- С.8

Царегородцева, С. История обители на Убе [Текст] / С. Царегородцева // Семь дней. - 2004. - 27 февр.

Тарлыкова, О. Он громко славил жизнь и торопился жить... [Текст] : К 120-летию писателя, этнографа А. Е Новоселова / Тарлыкова О. // Нива. - 2004. - №12. - С. 134-145.

Тарлыкова, О. Он громко славил жизнь и торопился жить... [Текст] : (К 120-летию писателя, этнографа А. Е. Новоселова) / Тарлыкова О. // Ақ Ертіс - Иртыш. - 2004. - №6. - С. 68-81

Царегородцева, С. Реабилитация памятью [Текст] : к 120-летию писателя Александра Ефремовича Новоселова / С. Царегородцева // Деловой Усть-Каменогорск һttp://www.aaa.kz. - 2004. - №1. - С. 28-29.

Царегородцева С. Реабилитация памятью [Текст] : К 120-летию писателя Александра Ефремовича Новоселова / С. Царегородцева // Деловой Усть-Каменогорск һttp://www.aaa.kz. - 2004. - №1. - С. 28-29

Тарлыкова, О. Он громко славил жизнь и торопился жить... [Текст] : К 120-летию писателя, этнографа А.Е Новоселова / О. Тарлыкова // Нива. - 2004. - №12. - С. 134-145

Тарлыкова, О. Он громко славил жизнь и торопился жить... [Текст] : (К 120-летию писателя, этнографа А.Е. Новоселова) /О.Тарлыкова  // Ақ Ертіс - Иртыш. - 2004. - №6. - С. 68-81

Тарлыкова, О. Он громко славил жизнь и торопился жить... [Текст] : [ 120-летию учителя, писателя, этнографа А. Е. Новоселова] / О. Тарлыкова // Педагогический вестник ВКО. - 2005. - №1. - С. 60.

Царегородцева, С. Обитель на Убе: поиски и находки [Текст] / С. Царегородцева // Деловой Усть-Каменогорск һttp://www.aaa.kz. - 2006. - №7. - С. 32-34.

Тарлыкова, О. Он громко славил жизнь и торопился жить... [Текст] / О.Тарлыкова// Деловой Усть-Каменогорск һttp://www.aaa.kz. - 2008. - №1. - С. 32-34.

Немцев, М. С. Литературный Риддер [Текст] : биографический справочник / М. С. Немцев - Усть-Каменогорск : Медиа - Альянс, 2012. - 245 с.

***

Отчет о поездке на Алтай. У старообрядцев Алтая. Известия Западно-Сибирского отдела Русского географического общества. 1913г., вып.2. Фонды ВКОМ.

Панкратьева Е. Дневник. Фонды ВКОМ.

Пашковская, Д. Письмо в ВКОМ от 20.02.04 (Восточно-Казахстанский областной музей)

Умирающая старина // Записки Семипалатинского подотдела ЗСОРГО, вып.10, 1915г.

Черных, С. Исследователь Беловодья. Рукопись. Фонды ВКОМ.

Черных, С. Письмо Н.Яновскому в Новосибирск от 23.05.82. Фонды ВКОМ.

Черных, С. Письмо С.Бабинцеву в Ленинград от 14.04.80. Фонды ВКОМ областной музей).

Барбашова, Е. Н. Традиции пейзажного бытописания и стиль рассказа начала XX века [Г.Д. Гребенщиков, А.Е. Новоселов, С.И. Исаков] [Электронный ресурс] : монография / Е. Н. Барбашова ; Федер. гос. бюджет. образоват. учреждение высш. образования Краснояр. гос. пед. ун-т им. В. П. Астафьева. - Красноярск : КГПУ, 2015.

Интернет ресурстар

Интернет-ресурсы

Новоселов Александр Ефремович [Электронный ресурс] : [биография] //Литературная карта павлодарского прииртышья : сайт. – Режим доступа : http://map.pavlodarlibrary.kz/index.php?option=com_content&view=article&id=77%3A2012-05-30-05-53-58&catid=6&Itemid=17&lang=ru (23.12.2018)

Новоселов Александр Ефремович [Электронный ресурс] : [биография] // Литературный клуб : сайт. – Режим доступа : http://litlife.co/a/?id=127399 (23.12.2048)

Новоселов Александр Ефремович [Электронный ресурс]: сайт. – Режим доступа : https://lektsii.org/16-19798.html (23.12.2018)

 

Ногайбай Сулейменулы

Обновлено 27.11.2024 16:38

Нукаев Т.

Обновлено 10.06.2025 14:06

Нукаев Тургазы (1937-2001 гг.) - акын, краевед, член Союза писателей Казахстана.

Родился 27 июня 1937 года в селе Туяк Уланского района Восточно-Казахстанской области. Окончил исторический факультет КазПИ им. Абая. Работал учителем, директором школы, журналистом областной газеты «Коммунизм туы» (ныне «Дидар»). Писал и публиковал стихи, баллады, очерки в областных, республиканских изданиях.
Первая книга стихов Тургазы Нукаева вышла в 1978 году в издательстве «Жалын». Он автор книг: «Брат мой, Азага» (1994), «Я - сын Великой степи» (1995), «Поклонись матери» (1995), «Две сверкающие звезды» (1999), «Ұлы даланың ұлымын» (2014).
Скончался 7 сентября 2001 года. 

 Т. Нұқаев (Т. Нұқайұлы) шығармалары
 Произведения Нукаева Т.
Кітаптар - Книги

Нұқаев, Т. Тұңғыш: өлеңдер / Т. Нұқаев - Алматы : Жалын, 1978. - 32 б.
Нұқайұлы, Т. Әз ағамыз-Әнекең / Т. Нұқайұлы - Өскемен : Полиграфия, 1994. - 52 б.
Нұқайұлы, Т. Ұлы даланың ұлымын : өлеңдер,баллада,толғаулар. / Т. Нұқайұлы. - Өскемен : Полиграфия, 1995.
Нұқаев, Т. Анаға тағзым: хикаят / Т. Нұқаев - Өскемен : Полиграфия, 1996. - 91 б.
Нұқайұлы, Т. Жарқыраған қос жұлдыз: ғұмырнама / Т.Нұқайұлы - Өскемен : Полиграфия, 1999. - 173 б.
Нұқайұлы, Т. Ұлы даланың ұлымын : өлеңдер, балладалар, толғау, дастандар / Т. Нұқайұлы. - Өскемен : С. Аманжолов атындағы ШҚМУ баспасы, 2014. - 260 б.

 

 Т. Нұқаевтың мерзімді басылымдар мен жинақтардағы жарияланымдары
             Т. Нукаева в периодических изданиях и сборниках
1990 –

 

Нұқаев, Т. Батыр мерейі - халық мерейі: [Қаракерей Қабанбайдың 300 жылдық тойы] / Т. Нұқаев // Дидар. - 1991. - 10 шілде
Нұқаев, Т. Тегіне тартқан тарлан ер  : [Қаракерей Қабанбай батырдың туғанына 300 жыл] / Т. Нұқаев // Дидар. - 1991. - 8 тамыз.
Нұқаев, Т. Қабанбай батыр / Т. Нұқаев // Арай. - 1991. - 24 тамыз.- Б.3
Нұқаев, Т. Қолдасын ата аруағың : [Қаракерей Қабанбай батырдың 300 жылдық мерейтойы] / Т. Нұқаев, Ә. Қайырбаев // Дидар. - 1991. - 25 қыркүйек.
Нұқаев, Т. Атадан жеткен асыл сөз : [өлкеміздегі жер аттары тарихына шолу ] / Нұқаев Т. // Дидар. - 1994. - 29 қараша. - Б.3.
Нұқайұлы, Т. Ғалым мұрасы - ғибратты қазына: [тіл білімінің білгірі С.Аманжолов жайында] / Нұқайұлы Т. // Дидар. - 1994. - 26 мамыр. - Б.2.
Нұқайұлы, Т. Қазақ жұртына тілеу: [Өлең] / Т.Нұқайұлы // Дидар. - 1995. - 1 қаңтар. - Б.2.
Нұқайұлы, Т. Майдангер сөзі: [Өлең] / Т.Нұқайұлы // Дидар. - 1995. - 18 ақпан. -  Б.3.
Нұқайұлы, Т. Қалбадағы қаламгер тойы : [Өткір тілді сықақшы Ғ.Қабышевтің туған жері - Ұлан ауд. 60 жасқа толу мерейтойы тойланды] / Т.Нұқайұлы // Дидар. - 1995. - 17 тамыз.- Б. 4.
Нұқайұлы, Т. Ақынның оралуы : [Катонқарағайлық ақын А.Нұрбаевтың "Сырымды айтам..." жинағы жайлы] / Т. Нұқайұлы // Дидар. - 1996. - 10 қыркүйек. - Б. 3.
Нұқаев, Т. Өткен өмір елестері: деректі повестен үзінді  / Т. Нұқаев // Дидар. - 1995. - 19, 26 қыркүйек. - Б. 4.
Нұқайұлы,Т. Ақын мен уақыт / Т.Нұқайұлы // Дидар. - 1995. - 23 қараша. - Б. 4.
Нұқайұлы, Т. Ізгілік іздері: [жаңа шығармадан үзінді] / Т. Нұқайұлы // Дидар. - 1996. – 11, 13, 15 маусым. - Б. 4.
Нұқайұлы, Т. Зерделі ойлар сандығы : [Қ.Алтынбаевтың"Қалбатау"жинағы жайында] / Нұқайұлы Т. // Дидар. - 1997. - 6 қараша. - Б. 3.
Нұқайұлы, Т. Бір кесірлі мақаланың лаңы: [репрессия жылдары облыстық"Екпінді"газетінде жарияланған мақала туралы] / Т.Нұқайұлы // Дидар. - 1997. - 27 қараша. - Б. 3.
Нұқайұлы, Т. Ғалымның бағалы зерттеуі  : ШҚМУ доценті Ұ.С. Әлімбетовтың "Рынокке өту кезеңінде Қазақстан түсті металлургиясында үнемдеу мен қайталама ресурстарды пайдалану проблемалары" атты ғылыми зерттеу еңбегі туралы / Т. Нұқайұлы // Дидар. - 1997. -  29 қараша. - Б. 3.
Нұқайұлы, Т. Ат тұяғын тай басар : [Ұландық репрессия құрбаны болған  К.Асылбаев жайлы] / Т. Нұқайұлы // Дидар. - 1997. -  6 желтоқсан. – Б. 2.
Нұқайұлы,Т. Пендемін деп күн кешесің: [жаңа өлеңдер] / Т.Нұқайұлы // Дидар. - 1999. - 6 ақпан. - Б. 2.
Нұқаев, Т. Алтайым- ардағым менің : [Толғау] / Т.Нұқаев // Дидар. - 1998. - 24 қараша. - Б. 2.
Нұқаев, Т. Өзіңе сенбе, жас ойшыл,тіл өнері дертпен тең : [«Тарбағатай ақындары жырлайды»  атты кітапқа пікір ] / Т.Нұқаев // Дидар. - 1999. - 16 желтоқсан. - Б. 4.

 2000 -

Нұқаев, Т. Әзілхан мен Әділхан немесе қос майдангер дос туралы хикая  : [жазушы Ә. Нұршайықовтың кейіпкері Әділхан туралы] / Т. Нұқаев, С. Төлеуов  // Семей таңы. - 2000. - 26 мамыр.-  Б.3. ; Семей таңы . - 2000.; 9 маусым. - Б.
Нұқайұлы ,Т. Алтайдың ардақ тұтар түлегі : [Зарықбай Ыбыраев ағамыз Кенді Алтайдан өмірге қанат жайған журналистер, ақындар үшін орны бөлек, ерекше қымбат тұлға. Әріптестерінің  ақынның туғанына 80 жыл толуына орай ой толғаулары] / Т.Нұқайұлы // Дидар. - 2001. - 5 мамыр.- Б. 4.
Нұқайұлы, Т. Арманың аяласын Тілеубек ! : ["Қазмырыш" ААҚ-на қарасты Өскемен өндірістік алаңының озат жұмысшыларының бірі, белгілі тәжірибелі анадшы Т.Заманбеков туралы] / Нұқайұлы Т. // Дидар. - 2001. - 2 маусым.- Б.2
Нұқайұлы, Т. Олар ерлікпен өткен жол : [Ұлы Отан соғысының ардагерлері Әубәкір және Қайырбану Байбатшиндер туралы ] / Т. Нұқайұлы // "Казцинк" ААҚ жаршысы. - 2001. - №20.- Б.3-4; N21.-3-4.
Нұқаев, Т. Сәрсен аға  / Т.Нұқаев // Қазақ әдебиеті. - 2003. -  26 желтоқсан. - Б. 6-7.

 

Т. Нұқаевтың өмірі мен шығармашылығы туралы әдебиеттер
 Литература о жизни и творчестве Нукаева Т.

 

Шығыс Қазақстан облысы : энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2014.- Нұқай Тұрғазы: б. 573.

 ***

Байбатыров, Ғ. Жүрек сөзі, жан сыры : [Т.Нұқаевтың "Ұлы даланың ұлымын" атты кітабының жарық көруіне орай] / Ғ.Байбатыров // Дидар. - 1995. - 12 тамыз. - Б. 3.
Қаңтарбаев, Ә. Ғұмырлы болыңыз аға : [ақын Т.Нұқаев туралы] / Ә.Қаңтарбаев // Дидар. - 1997. -  26 маусым. - Б. 2.
Алтай, Ө. Жұлдыздар жайлы сыр: [Т. Нұқайұлының "Жарқыраған қос жұлдыз" атты ғұмырнамалық кітабының тұсаукесер рәсімінен] / Ө.Алтай // Дидар. - 1999. -  8 мамыр. - Б. 3. 
Тұрғазы Нұқайұлы : [некролог] // Қазақ әдебиетi.- 2001.- 21 қыркүйек.- 12 б.
Сәрсенбайқызы, Ғ. Сауыттан оқ өтпеген, сөз өткізген: [Т.Нұқайға арналған мүшәйра] / Ғ.Сәрсенбайқызы // Дидар. - 2002. -  7 желтоқсан. -  Б.1.
Уалханова, Р. Ақын аға, сізді іздеп жүрміз: [жергілікті ақын Тұрғазы Нұқай туралы] / Р.Уалханова // Дидар. - 2002. -  30 қараша. - Б.6.
Қасенов,С. Аға рухын аңсау / Қасенов С. // Дидар. - 2003. -  5 сәуір .- Б. 6.
Сәрсенбайқызы, Ғ. Нағыз дарын көмескіде қалмайды немесе ІІ облыстық мүшәйрадан соңғы ой  / Ғ. Сәрсенбайқызы // Дидар. - 2004. -  3 шілде. - Б. 5.
Сәрсенбайқызы, Ғ. Нағыз дарын көмескіде қалмайды немесе ІІ облыстық мүшәйрадан соңғы ой  / Ғ. Сәрсенбайқызы // Дидар. - 2004. -  3 шілде. - Б. 5.
Мәнәпқызы, А. Ұлы даланың ұлы / А.Мәнәпқызы // Ұлан таңы. - 2007. -  21 шілде. - Б. 2.
Сәрсенбайқызы, Ғ. Өзіңе келді тәу етіп артыңда қалған жұрнағың... / Ғ.Сәрсенбайқызы // Дидар. - 2008. - 20 қараша. -  Б. 4.
Байхонов , С. Тұр-ағаң "Үш қоңырдың" бірі еді.: [ақын Т. Нұқаев туралы] / С. Байхонов  // Дидар. - 2011. - 13 маусым. - Б. 5.
Сәрсенбайқызы, Ғ. "Ұлы даланың ұлының" айтары көп: [ақын Т. Нұқайұлының жыр жинағы жарық көрді] / Ғ. Сәрсенбайқызы // Дидар. - 2014. - 7 тамыз.- Б. 22.
Құмарбекұлы , М. Айыртаудың қос шыңындай асқақ болатын : [ақындар С. Ғабдуллаұлы  мен Т. Нұқайұлы туралы естелік] / М. Құмарбекұлы  // Дидар. - 2015. - 14 қаңтар. - Б. 5.
Сәдібеков, Б. Кішіпейілділігінен әсте кішіреймеген жан еді  : [Ақын Т. Нұқаев туралы естелік] / Б. Сәдібеков // Дидар. - 2016. - 22 қазан. - Б. 18.

 ***

Новая книга Тургазы Нукаева:  о Т. Нукаеве  // Рудный Алтай. - 1999. - 11 мая. - С. 2.
Поздравляем вас, Турага!:  [журналист газ. "Рудный Алтай", первый зам. редактора обл. газ. "Дидар" Т. Нукаев принят в Союз писателей Казахстана]  // Рудный Алтай. - 1996. - 25 мая. - С. 4.

 

Нуралин С.

Обновлено 06.09.2022 22:25

Нуралин Сагидолла (1909 – 1981 жж.) – поэт

Родился в 1909 году в селе Сункар Зайсанского района Восточно-Казахстанской области. В раннем возрасте научился читать и писать по-арабски. 1926–1956 годах занимал административные и экономические должности в Алтайском крае Восточно-Туркестанской области (Китайская Народная Республика). Вначале своей творческой деятельности он изучает устное народное творчество казахских акынов, а позже начинает сам сочинять стихи. Нуралин Сагидолла собирает народные казахские песни, легенды. былины. В 1929 году публикует сборник рукописей «Мұра және толғау». В газетах «Ерікті Алтай», которая начала выходить во второй половине 30-х годов, в журналах «Таң Шолпан», «Бірлік» С. Нуралин начинает публиковать свои первые стихи. Выходят сборники народных песен, дастаны об исторических событиях, таких как «Түкібай – Шолпан», «Арқалық батыр», «Мырзаш батыр», «Көгедей төренің өлімі», «Ошаған бүлігі», «Мыңбайдың бұлды болуы» и другие. Вернувшись в 1956 году на родину, он расширил свои поэтические произведения. Наряду с дастанами, начал писать терме, такие как «Жоғалған шыны», «Зақымның көргені».

Умер в 1981 году.

 

С. Нұралин туралы әдебиет

Ақын-жыраулар [Мәтін]. - Алматы: Ғылым, 1979. - 184 б.

Шығыс Қазақстанның мәдени мұралары (тарих, мәдениет, білім) [Мәтін]. - Өскемен: ШҚМУ, 2006. - 432 б.