Нуразхан Е.
- Обновлено 07.10.2024 11:01
Нуразхан Еркин Ибрагимович (1953 г. р.) – художник-карикатурист, журналист.
Родился 17 января 1953 года в ауле Жангизтал Тарбагатайского района Восточно-Казахстанской области. Рос в большой семье, где было семеро детей. Его отец - Ибрагим Нуразханулы (1908-1993 гг.) - был почитаемым в народе человеком, его уважительно называли «Абай аға». Мать Еркина Нуразхана - Бежихан Бакаткызы (1915-1980 гг.) - занималась воспитанием детей.
"Шаржировать" Еркин Нуразхан начал во время службы в армии. Его рисунки появлялись в советских сатирических изданиях. После армии Еркин Нуразхан окончил Алма-Атинское художественное училище имени Н. В. Гоголя и художественный факультет Алма-Атинского государственного театрально-художественного института имени Т. Жургенова. Его основная специальность – театральный художник. Дипломная работа Еркина Нуразхан так понравилась преподавателям, что его хотели направить на обучение в Санкт-Петербург, но юный талант, озабоченный состоянием здоровья матери, не поехал на учебу.
Помимо таланта художника, у Еркина Нуразхан был настоящий талант журналиста. В 1983 году он занимал должность художественного редактора журнала «Балдырған». В 1991-1992 гг. - главный художник совместного казахско-турецкого предприятия «АлмаСТ». С 1993 года - художник, корреспондент, заведующий отделом еженедельной газеты «Түркістан». В 2002-2005 гг. - главный редактор издательства «Өнер». С 2006 года - заведующий отделом, заместитель директора Государственного музея искусств имени А. Кастеева. С 2016 года - директор Дома-музея А. Кастеева. Кроме того, Еркин Нуразхан долгие годы работал личным секретарем знаменитого партизана, писателя Касыма Кайсенова.
Свою первую "шутку" Еркин Нуразхан нарисовал в 1982 году. Героем его дебюта стал писатель Аскар Сулейменов. С тех пор Еркин Ибрагимович работает над созданием портретной юмористической галереи писателей, заслуженных деятелей искусства и политиков. Сейчас в коллекции карикатуриста свыше тысячи шаржей и карикатур, около 600 из которых автор передал в дар Центральному государственному музею. Также его работы хранятся в Государственном музее искусств им. А. Кастеева, Музее Первого Президента, Музее изобразительного искусства Восточно-Казахстанской области.
Еркин Нуразхан автор сатирических альбомов «Кімге күлеміз?» ("Над кем смеемся?"), «Шарж шеруі» ("Парад шаржа"), публицистических книг: «Ұлт пен рух» ("Нация и дух"), «Өз елім менің – өзегім менің!» ("Страна моя – моя основа"), живописных картин: «Кабанбай батыр», «Касым Кайсенов», «Оралхан Бокеев» и др.
Еркин Нуразхан - член союзов художников, писателей, журналистов Казахстана. Награжден нагрудным знаком «Заслуженный деятель культуры», медалью «За трудовое отличие», общественным орденом «Касым Кайсенов».
В 2023 году присвоено почётное звание «Заслуженный деятель Казахстана».
Еркін Нұразханның кітаптары
Произведения Нуразхан Е.
Кітаптар - Книги
Әбдірашев, Ж. Әзілің жарасса ...: эпиграммалар / Ж. Әбдірашев, Е. Нұразханов, 1989. - 144 б.
Құралұлы, А. Ұлттық дүниетаным: 1- сыныпқа арналған оқу құралы / А. Құралұлы, 2002. - 78 б.
Нұразхан Е. Ұлт пен рух: мақалалар, ойлар, сұхбаттар / Нұразхан Е., 2003. - 183 б.
Нұразхан Н. Кімге күлеміз?: [сатиралық сурет-альбом: карикатура ; шарж ] / Н. Нұразхан., 2005. - 144 б.
Нұразхан, Е. Өз елім менің - өзегім менің / Е. Нұразхан, 2013. - 288 б.
Нұразхан, Е. Шарж шеруі / Е. Нұразхан, 2013. - 272 б.
Нұразхан, Е. Ерліктің ерен тұлғасы / Е. Нұразхан, 2013. - 192 б.
Мақалалар - Статьи
Нұразхан, Еркін. Кенепке түскен шындық пен шынайылық : суретші Әбілхан Қастеев шығармашылығы туралы / Е. Нұразхан. // Қазақ әдебиеті. - 2024. - 5 шілде (N26). - Б. 12.
Нұразхан, Е. Кенепке түскен шындық пен шынайылық : суретші Әбілхан Қастеев шығармашылығы туралы / Е. Нұразхан. - Мәтін (визуалды) // Қазақ әдебиеті. - 2024. - 5 шілде (N26). - Б. 12.
Литература о Нуразхан Е.
Кітаптар - Книги
Сыдықов М. Қ. Тоғыз таңбалы найман Қаракерей шежіресі: Байжігіт-Жұмық-Саты тармағы. 4-ші том, 2012. - 588 б.
Шығыс Қазақстан облысы. Энциклопедия. /Бас ред. Б.Ө.Жақып.- Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2014. – 848 б. : Б. 573.
Мақалалар - Статьи
Әлімбай М. Карикатура королі / М. Әлімбай // Қазақ әдебиеті. - 2003. - 17-23 қаңтар. - Б.16
Сарсенбайқызы Ғ. "Кімге күлеміз." / Ғ. Сарсенбайқызы // Дидар. - 2004. - 30 қараша. - Б.4.
Қайсенов Қ. "Алдыңда ағаларың азаймасын" / Қ. Қайсенов // Жалын. - 2008. - № 7. - Б. 30-35.
Қайсенов Қ. Айтылмаған әңгімелер / Қайсенов Қ. // Жалын. - 2008. - № 7. - Б. 22-35.
Тоқанұлы , Б. Қытық қаламды суретшінің "қыңыр" туындылары: [суретші Е. Нұразханов туралы] / Б. Тоқанұлы // Дидар. - 2010. - 16 наурыз.- Б.3.
Нұразхан , Е. "Бұл - достық әзіл емес, қастық әзіл ғой" деп ренжіген ағаларым да болды: [карикатурашы Е. Нұразхан туралы] / Е. Нұразхан // Дидар. - 2013. - 11 қаңтар.- Б.8.
Кәкенұлы Ж. Шарж шеруі / Ж. Кәкенұлы // Егемен Қазақстан. - 2013. - 17 қаңтар (№ 23/28). - Б. 6
Әлімқожина А. Қаламына әзіл қонған суретші /А. Әлімқожина // Түркістан. - 2016. - 24 қараша (№ 47). - Б. 11
Өміртай, А. Еркін Нұразхан. Шарайна / А. Өміртай // Egemen Qazaqstan (Егемен Қазақстан). – 2019. - 24 шілде (№ 140). - Б. 10
Екпін, М. Бала күнгі арманы орындалмаған суретші : [cуретші Е. Нұразханның шығармашылығы туралы] / М. Екпін // Дидар. - 2020. - 4 маусым. - Б.11.
Балаубаева, Бағдагул. Өзіне-өзі күле білген халық -ұлы халық : [Танымал карикатурашы-суретші Нұразхан Еркін туралы] / Б. Балаубаева ; сұхб. Н. Абайұлы . // Ана тілі. - 2023. - 19-25 қаңтар. - Б. 1
***
Миленькая, Юлия. Мастер веселых "песен без слов" : [об известном художнике-карикатуристе, журналисте Еркине Нуразхан] / Ю. Миленькая. // Казахстанская правда. - 2023. - 24 января (№ 15). - С. 5 : фот.
