Зукенов М.

Обновлено 24.02.2022 11:25

Зукенов Мауытказы (1938 г.) - журналист, поэт-импровизатор, айтыскер.

Родился 10 августа в 1933 г. (по документам в 1938 г.) у речки «Акбулак» на склоне горы Кусмурун, принадлежащей к сельскому округу «Кызылагаш» Жарминского района Семипалатинской области (ныне Восточно-Казахстанская область). Мать – Нуршаги Нурпеискызы была образованной женщиной, обладала поэтическим даром.

В 1955 г. с отличием окончил среднюю школу им. В. Маяковского села Бигаш Кокпектинского района. Поступил в училище связи № 1 г. Алматы и окончил его 1958 г. по специальности «Радиотехник».

Поработав несколько лет по профессии, в 1960 г. переходит на педагогическую деятельность. В 1965 г. заочно окончил факультет казахского языка и литературы КазПИ г. Алма-Аты (ныне КазНПУ им. Абая). С 1958 г. начинает публиковать в районных, областных газетах статьи, рассказы-очерки на различные темы из жизни села.  В 1964 г. первый раз принимает участие в районном поэтическом конкурсе – айтысе, где состязается с уроженцем Аягоза Кабышем Исмаиловым. Многократный призер районных, областных айтысов. Вступал в айтыс с Садуакасом Берденовым из Жармы, Кенесбеком Калиевым из Шара, Габбасом Шакимулы из Аягоза. В Жарминском районе организовал драматический кружок, которому в 1972 г. по его инициативе дали звание «Народный театр». На общественных началах лет семь-восемь был режиссером этого театра.

25 лет преподавал в школе, с 1980 г. работал заместителем редактора Жарминской районной газеты «Рауан». Являясь постоянным внештатным корреспондентом районных, областных газет, писал о повседневной жизни района и области. Вышли в свет сборники М. Зукенулы «Бел - белес» (1998), «Дала қырандары» (2000), «Қасен қажы әулеті» (2002), «Темір жол тарланы» (2004), «Айналайын ауылым» (2005), «Өмір өрнектері» (2006), «Сұрапыл соғыс тарландары» (2010) и др. Неоднократно награждался областными, республиканскими Похвальными грамотами. Член Союза журналистов Казахстана.

В настоящее время живет в г. Усть-Каменогорске, продолжает заниматься творчеством.

  М. Зүкенов (Зүкенұлы) шығармалары

Произведения М. Зукенова

 Кітаптар – Книги

Зүкенұлы (Зүкенов), М. Күлейік те ойнайық [Электрондық ресурс] : [кітапта автордың әзіл-сықақтары, пьесалары берілген] / М. Зүкенұлы. - Семей : Үш биік, 2007. - 100 б.

Зүкенов (Зүкенұлы), М. Айналайын, ауылым [Мәтін] : [жинаққа Жарма ауданында болған елеулі оқиғалар мен Отан үшін от кешкен жауынгерлер және еңбек адамдары туралы материалдар енгізілген] / М. Зүкенов. - Семей : 2005. - 384 б.

Зүкенов (Зүкенұлы), М. Әлемнің құдірет күші-аналар [Мәтін]. 1-ші кітап. - Өскемен : Шығыс Ақпарат, 2012.- 312 б.

Зүкенов (Зүкенұлы), М. Сұрапыл соғыс сарбаздарына 66 жыл [Электрондық ресурс] : [Ұлы Отан соғысына қатысқан шығысқазақстандықтар туралы және жеңіске арналған өлең естеліктер топтастырылған.] / М. Зүкенов. - 240 б.

Зүкенов (Зүкенұлы), М. Әлемнің құдірет күші-аналар [Электрондық ресурс]. 2-ші кітап. - Алматы : Қазақ университеті, 2015. - 312 б.

Зүкенұлы (Зүкенов), М. Ер жігіттің үш жұрты [Электрондық ресурс] : [кітаптың мақсаты әйгілі өнер иелерін, жырау - дүлділдерді, ел басқарған ақылшы азаматтарды оқырман қауымға таныстыру] / М. Зүкенұлы. - 2010. - 117 б.

Зүкенұлы (Зүкенов), М. Бес белес [Электрондық ресурс] : [өлеңдер, дастандар, айтыстар.] / М. Зүкенұлы. - 1998. - 80 б.

Зүкенов (Зүкенұлы), М. Қасен қажы әулеті [Электрондық ресурс] : [Жарма ауданының тумасы Тұрлыхановтар әулеті туралы] / М. Зүкенов. - Семей , 2002. - 107 б.

Зүкенов (Зүкенұлы), М. Теміржол тарланы [Электрондық ресурс] : [теміржолшы Төкіш әулеті туралы айта келе автор Қазақстан теміржолының тарихын да әңгімеге арқау етеді] / М. Зүкенов. - Семипалатинск : Тенгри, 2004. - 85 б.

Зүкенов (Зүкенұлы), М. Өмір өрнектері [Электрондық ресурс] : [жинаққа ауыл өміріне арналған өлеңдер, пьеса, скетч енгізілген] / М. Зүкенов . - Өскемен, 2006. - 222 б..

Зүкенов (Зүкенұлы), М. Айналайын анашым [Электрондық ресурс] : [жармалық тыл ардагері М. Сәдуақасқызының өмірі арқылы бүкіл бір кезең суреттелген] / М. Зүкенов. - Семей, 2006. - 80 б.

Зүкенов (Зүкенұлы), М. Айналайын, ауылым [Мәтін] : [жинаққа Жарма ауданында болған елеулі оқиғалар мен Отан үшін от кешкен жауынгерлер және еңбек адамдары туралы материалдар енгізілген] / М. Зүкенов. - Семей , 2005. - 384 б.

Зүкенов (Зүкенұлы), Мәуітқазы. Өмір өрнектері [Электрондық ресурс] : [Жинаққа ауыл өміріне арналған өлеңдер, пьеса, скетч енгізілген] / М. Зүкенов. - Өскемен, 2006. - 222 б.

  Мерзімді басылымдардағы мақалалар

Публикации в периодических изданиях

Зүкенов (Зүкенұлы), М. Тұрмысы түзу ауыл [Мәтін] / М. Зүкенов // Дидар. - 1998. - 6 маусым. - Б. 5.

Зүкенов (Зүкенұлы), М. "Жас дарын" мектебі [Мәтін] : [Жарма ауданы Қызылағаш орта мектебінің жұмысы жайында] / М. Зүкенов // Рауан - Восход. - 1999. - 19 наурыз.

Зүкенов (Зүкенұлы), М. Тойтөбенің баурайындағы той- думан [Мәтін] : [халық ақыны Т.Көбдіковтың туғанына 125 жыл] / М. Зүкенов // Семей таңы. - 1999. - 30 маусым. - Б. 4.

Зүкенов (Зүкенұлы), М. Алынбайтын қамал аспайтын асу жоқ [Мәтін] / М. Зүкенов // Рауан- Восход. - 2000. - 2 маусым. - Б. 4.

Зүкенов (Зүкенұлы), М. Киелі өнер иесі [Мәтін] : [Абай атындағы музыкалық драма театрдың актрисасы Ш. Бахтинова туралы] / М. Зүкенов // Семей таңы. - 2000. - 22-28 желтоқсан. - Б. 10.

Зүкенов (Зүкенұлы), М. Өнердің өріне жүзе білген [Мәтін] : [Семей өңірінің атақты актрисасы Шайзат Бақтинова туралы] / М. Зүкенов // Дидар. - 2001. - 16қаңтар. - Б. 4.

Зүкенов (Зүкенұлы), М. Төлеу ақын ақ батасын беріпті [Мәтін] / М. Зүкенов // Семей таңы. - 2004. - 27 тамыз. - Б. 3.

Зүкенов (Зүкенұлы), М. Абай еліне саяхат [Мәтін] / М. Зүкенов // Семей таңы. - 2005. - 8 шілде. - Б. 4.

Зүкенов (Зүкенұлы), М. Ақын тойынан тәбәрік [Мәтін] / М. Зүкенов // Дидар. - 2008. - 11 қараша. - Б. 4.

Зүкенов (Зүкенұлы), М. Полигон зардаптарын жою шаралары [Мәтін] / М. Зүкенов // Семей таңы. - 2009. - 12 наурыз. - Б. 4.

Зүкенов (Зүкенұлы), М. Аға өнегесі [Мәтін] : [ұлы Отан соғысының ардагері Т. Жұмабекұлы жайлы] / М. Зүкенов // Семей таңы. - 2010. - 4 ақпан. - Б. 4.

Зүкенов (Зүкенұлы), М. Абылай ханның мұғалім ұрпағы [Мәтін] / М. Зүкенов // Ертіс өңірі. - 2010. - 6 қазан. - Б. 13.

Зүкенов (Зүкенұлы), М. Ғасырлар пернесінен сыр шертіп жүр [Мәтін] / М. Зүкенов // Дидар. - 2010. - 15 қазан. - Б. 7.

Зүкенов (Зүкенұлы), М. Қасірет алаңынан құтылғанымызға - 20 жыл [Мәтін] / М. Зүкенов // Алдаспан. - 2011. - 24 тамыз. - Б. 2.

Зүкенов (Зүкенұлы), М. Дәмештің ақындық мектебінен шыққан талант көп [Мәтін] : [жерлес ақын Д. Омарбаеваның шығармашылығы туралы] / М. Зүкенов // Дидар. - 2011. - 14 қазан. - Б. 7.

Зүкенұлы(Зүкенов), М. Тарихта тек шындық қана айтылуға тиіс [Мәтін] : [жазушы М. Сәрсекемен кездесу Өскемен облыстық кітапханасында өтт] / М. Зүкенұлы // Семей таңы. - 2012. - 15 мамыр. - Б. 2.

Зүкенов (Зүкенұлы), М. Қайым Мұхамедханов алаш арыстарының суретін қалай сақтады? [Мәтін] / М. Зүкенов // Дидар. - 2012. - 22 маусым. - Б. 21.

Зүкенов (Зүкенұлы), М. Асау айғырды қобыз үнімен киіз үйге енгізген біздің өңірдің бақсы- балгерлері туралы не білеміз? [Мәтін] / М. Зүкенов // Дидар. - 2012. - 22 қараша. - Б. 23.

Зүкенов (Зүкенұлы), М. Ауылға Әди Шәріпұлының аты берілді [Мәтін] : [партизан жазушы Ә. Шәріповтың 100 жылдық мерейтойы туған жерінде аталып өтті] / М. Зүкенов // Дидар. - 2012. - 15 желтоқсан. - Б. 1.

Зүкенұлы (Зүкенов), М. Атағы аймағына әйгілі ардагер [Мәтін] : [ардагер ақсақал Омар Есімбекұлы туралы] / М. Зүкенұлы // Алдаспан. - 2013. - 18 сәуір. - Б. 6.

Зүкенұлы (Зүкенов), М. Сабырбайдың ақындық өнері әкесі Ақтайлақ биден кем болмаған [Мәтін] : [Ақын Сабырбай Ақтайлақұлы туралы] / М. Зүкенұлы // Дидар. - 2013. - 19 сәуір. - Б. 10.

Зүкенов (Зүкенұлы), М. Тәрбиесімен де, өнерімен де ұлы Абайды тәнті еткен [Мәтін] : [Ақын Қуандық Сабырбайқызы туралы.] / М. Зүкенов // Дидар. - 2013. - 3 мамыр. - Б. 13.

Зүкенұлы (Зүкенов), М. Еліне еңбегі сіңген Меңтай ата [Мәтін] : [тыл ардагер М. Мұқышев туралы] / А. Орсаринова // Алдаспан. - 2013. - 9 мамыр. - Б. 5.

Зүкенов (Зүкенұлы), М. Сөз өнері Нұрғалиға арғы аталары Бұлғақ серіден тараған [Мәтін] : [Қалба өңірінің түлегі, суырып салма, төкпе ақын Нұрғали Түнқатарұлының   туғанына 130 жыл] / М. Зүкенов // Дидар. - 2013. - 31 мамыр. - Б. 13.

Зүкенов (Зүкенұлы), М. Жарманың жыр жұлдызы Сапарғали еді ғой... [Мәтін] : [Абай мектебінен нәр алған ақын Сапарғали Әлімбетовтың туғанына 125 жыл толды] / М. Зүкенов // Дидар. - 2013. - 14 маусым. - Б. 15.

Зүкенұлы (Зүкенов), М. Әзілхан Нұршайықовпен үш жүздесу [Мәтін] / М. Зүкенұлы // Дидар. - 2013. - 21 маусым. - Б.13.

Зүкенов (Зүкенұлы), М. Махаббат емені [Мәтін] : ["Көкжайдақ" жайлауында өсіп тұрған жалғыз емен туралы] / М. Зүкенов // Менің өлкем. - 2013. - 10 қазан. - Б. 21.

Зүкенов (Зүкенұлы), М. Абайды тәнті еткен [Мәтін] : [ақын Қуандық Сабырбайқызы туралы] / М. Зүкенов // Отүкен. - 2014. - № 1. - Б. 246-247.

Зүкенов (Зүкенұлы), М. Сәдір әйгілі Әріппен де сөз таластырған. [Мәтін] : [Ақын Сәдір Жәпекұлы туралы] / М. Зүкенов // Дидар. - 2013. - 31 қазан. - Б. 15; Өтікен. - 2015. - № 1. - Б. 184-186.

Зүкенов (Зүкенұлы), М. Көкпектіден жеткен хат [Мәтін] : [ақын Салық Өскенбайұлы туралы тың дерек] / М. Зүкенов // Дидар. - 2014. - 13 қаңтар. - Б. 7.

Зүкенов (Зүкенұлы), М. Екі қабырғасы сынса да, бас жүлдені жеңіп алған кездері болыпты [Мәтін] : [Балуан Амангелді Мұсылманқұлов туралы] / М. Зүкенов // Дидар. - 2014. - 5 мамыр. - Б. 26.

Зүкенов (Зүкенұлы), М. Тылда да, майданда да ерен ерлік көрсеткен. [Мәтін] : [Ұлы Отан соғысының ардагері Б. Сағындықов туралы] / М. Зүкенов // Дидар. - 2015. - 21 қаңтар. - Б. 21.

Зүкенұлы (Зүкенов), М. Жиырма бір жасында жау қолынан қаза тапқан Бекжан батыр [Мәтін] / М. Зүкенұлы // Дидар. - 2015. - 19 қараша. - Б. 25.

Зүкенұлы, М. Өнерге кеш келсе де дес бермеген [Мәтін] : [Ақын Омар Есімбекұлы туралы] / М. Зүкенұлы // Дидар. - 2016. - 12 ақпан. - Б. 20.

М. Зүкенов (Зүкенұлы) туралы әдебиеттер

Литература о М. Зукенове

Мақалалар - Статьи

Ақынға арналған кеш [Мәтін] : [жармалық, жерлес ақынымыз М. Зүкенұлының жаңадан шыққан "Бел-белес" жыр - жинағының   тұсаукесер рәсімінен] // Рауан- Восход. - 1999. - 5 ақпан. - Б. 4

Қалқашбаев, Т. Арнау [Мәтін] : [ақын М. Зүкенұлына арналған] / Т. Қалқашбаев // Рауан- Восход. - 1999. - 5 ақпан. - Б. 5.

Ақынға арналған кеш [Текст] [Мәтін] : [Жармалық, жерлес ақынымыз М. Зүкенұлының жаңадан шыққан "Бел-белес" жыр - жинағының   тұсаукесер рәсімінен] // Рауан- Восход. - 1999. - 5 ақпан.

Тәкиев, Т. Мәуітқызы Зүкенұлына [Мәтін] : [ақынға арнау өлең] / Т. Тәкиев // Рауан- Восход. - 1999. - 5 ақпан. - Б. 6

Иманғали, М. Аналар есімін ардақтаған еңбек оқырманға жол тартты [Мәтін] : [журналист Мәуітқазы Зүкеновтың жаңа кітабы туралы] / М. Иманғали // Дидар. - 2015. - 6 наурыз. - Б. 18. 

М. Зүкеновтың (Зүкенұлының) қатысуымен шыққан басылымдар

Издания, вышедшие при участии М. Зүкенова

Жарма ақындары [Мәтін] : антологиялық жинақ. 1-ші кітап / құраст.: М. Иманжапаров, М. Зүкенұлы. - Семей : Үш биік, 2010. - 328 б.

Машраб, Ж. Халық ұланы Машрап Баяділұлы [Мәтін] : [1912-1914 жж. Қиыр Шығыс теміржолын салуға қатысушы, Алаш партиясының белсенді мүшесі Машрап Баяділұлы туралы.] / Ж. Машраб, М. Зүкено. - Семей, 2006. - 107 б.