Абдрахманов Т.

Обновлено 10.06.2025 16:00

Абдрахманов Токен (1917 - 1990) - писатель, поэт, переводчик, участник Великой Отечественной войны, просветитель, ученый.

Родился 5 мая 1917 г. в урочище Кызылтас Аксуатского района Семипалатинской области (ныне Тарбагатайский район Восточно-Казахстанской области). В 1941 году окончил филологический факультет Казахского педагогического института им. Абая (ныне Казахский Национальный педагогический университет имени Абая).
Участник Великой Отечественной войны.
После войны Токен Абдрахманов работал в аппарате ЦК ЛКСМ Казахстана, редактором журнала «Пионер». С 1952 г. Т. Абдрахманов – преподаватель Казахского педагогического института имени Абая (г. Алматы), кандидат филологических наук (1961), доцент, публиковал статьи и учебные пособия.
Первый сборник Токена Абдрахманова «Қарғаш» вышел в 1952 году. Токен Абдрахманов – автор книг: «Две сказки», «На заре новой эры», «Похождения Ходжи Насреддина».
Токеном Абдрахмановым написаны учебники для начальных классов общеобразовательной школы «Родная речь». Ему принадлежат переводы на казахский язык книг «Я хочу домой» С. Михалкова, «Васек Трубачев и его товарищи» В. Осеевой.
Токен Абдрахманов награжден орденом «Знак Почета» и медалями.
Скончался 12 июля в 1990 г. в г. Алматы.

Т. Әбдірахманов шығармалары
Произведения Абдрахманова Т.
Кітаптар - Книги

Абдрахманов, Т. Жер жана онын балдары  / Т. Абдрахманов. - Фрунзе, 1939. - 16 б.
Абдрахманов, Т. Балдар ертегiлерi  / Т. Абдрахманов. - Фрунзе, 1940. - 39 б.
Абдрахманов, Т. Қарғаш  / Т. Абдрахманов. - Алматы, 1952. - 70 б.
Әбдiрахманов, Т. Бiлесiң бе бұларды / Т. Әбдірахманов. - Алматы: Көркемәдеббас, 1962. - 28 б.
Абдрахманов, Т. Үш аво / Т. Абдрахманов. - Алматы: Жазушы, 1966. - 5 б.
Әбдiрахманов, Т. Жаңа ғасыр көгiнде / Т. Әбдірахманов. - Алматы, 1969. - 180 б.
Абдрахманов, Т. Екi ертегi / Т. Абдрахманов. - Алматы: Көркемәдеббас, 1987.- 14 б.
Әбдiрахманов, Т. Ақшам: өлеңдер мен поэмалар / Т. Абдрахманов. -  Алматы, 1987. – 382 б.

Т. Әбдірахмановтың ғылыми және оқулық басылымдары
Научные и учебные издания Абдрахманова Т.

Әбдiрахманов, Т. ХХ ғасырдың басындағы қазақ әдебиетi: Хрестоматия / Т. Әбдiрахманов. - Алматы, 1959. – 413 б.
Әбдiрахманов, Т. Ана тiлi: 3 класс / Т. Әбдiрахманов. - Алматы, 1960. - 278 б. (переиздания 1960-1977, 1980-1981, 1984-1985)
Әбдiрахманов, Т. Ана тiлi: 4 класс / Т. Әбдiрахманов. - Алматы, 1960. – 212 б. (переиздания 1960-1962, 1964-1968)
Әбдiрахманов, Т. Орыс әдебиетiн қазақ тiлiне аудару дәстүрi және Бекет Өтетiлеуов / Т. Әбдiрахманов. - Алматы, 1960. - 62 б.
Әбдiрахманов, Т. Әдебиеттiк оқу кiтабы: 4 класс / Т. Әбдiрахманов. - Алматы, 1969. - 285 б. (переиздания 1969-1975)
Әбдiрахманов, Т. Тоғысқан тағдырлар / Т. Әбдiрахманов. - Алматы: Қазақстан, 1979. - 118 б.
Абдрахманов, Т. ХХ ғасыр басындағы қазақ әдебиетi бақылау-пысықтау тапсырмалары / Т. Абдрахманов. - Алматы, 1982. - 61 б.
Әбдiрахманов, Т. ХХ ғасырдағы қазақ әдебиетi / Т. Әбдiрахманов. - Алматы, 1983. - 326 б.
Әбдiрахманов, Т. Таланттар тағылымы / Т. Әбдiрахманов. - Алматы: Мектеп, 1988. - 167 б.

***

Абдрахманов, Т. Жизнь и творчество Бекета Утетлеуова: автореф . дис. на соиск. канд. филол. наук. / Т. Абдрахманов; АН КазССР. Ин-т языка и лит. - Алма-Ата, 1961. - 17 с.

Т. Әбдірахманов аудармалары 
Переводы Абдрахманова Т.

Қожанасыр әңгімелері / ауд. Т. Әбдірахманов. - Алматы : Жазушы, 1965. - 125 б.
Носов, Н. Тапқырлар: әңгімелер / Н. Носов ; ауд. Т. Әбдірахманов. - Алматы : Жалын, 1979. - 205 с.
Әбдiрахманов Т. Қаршақыз: орыс ертегiсi iзiмен / Т. Әбдiрахманов.- Алматы, 1982.- 16 б.
Нуруллин , И. Ғабдолла Тоқай / И. Нуруллин ; ауд. Т. Әбдірахманов. - Алматы : Жалын , 1985. - 259 б.
Тоқай, Ғ. Көңіл жұлдызы: өлеңдер, дастандар, ертегілер / Ғ. Тоқай ; ауд. Т. Әбдірахманов. - Алматы : Жазушы, 1986. - 180 б.

Т. Әбдірахманов өлеңдері
Стихи Абдрахманова  Т.

Әбдiрахманов, Т. Сырдария; Борыштымын мен саған ; Ән: өлеңдер // Соц. Қазақстан. - 1965. - 3 февраль.

Т. Әбдірахмановтың мерзімді басылымдардағы мақалалары
Статьи Абдрахманова Т. в периодических изданиях

Әбдiрахманов, Т. Бейiмбет Майлин жөнiнде жаңа дерек  / Т. Әбдiрахманов // Лениншiл жас. - 1959. - 6 сентябрь.
Әбдiрахманов, Т. Бекет Өтетiлеуов - Крылов мысалдарын аударушы / Т. Әбдiрахманов // Қазақ тiлi мен әдебиетi. - 1959 - № 11. – Б. 25-30.
Әбдiрахманов, Т. Бекет Өтетiлеуовтың әдеби мұрасы жайында аударушы  / Т. Әбдiрахманов // Қазақстан мұғалiмi. - 1959. - 15 октябрь.
Әбдiрахманов, Т. Көкей қыз бен Ақтанбердiң айтысы  / Т. Әбдiрахманов // Қазақ әдебиетi. - 1960. - 29 апрель.
Әбдiрахманов, Т. Сұлтанмахмұт және "Айқап" / Т. Әбдiрахманов // Қазақ әдебиетi. - 1960. - 20 май - С. Торайғыровтың қайтыс болғанына 40 жыл.
Әбдiрахманов, Т. Орыс әдебиетiн қазақ тiлiне аудару тарихынан / Т. Әбдiрахманов // Қазақстан мектебi. - 1960. - 5 август.
Әбдiрахманов, Т. Сапарғали - халық ақыны / Т. Әбдiрахманов // Қазақстан мұғалiмi. - 1962. - 20 декабрь.
Әбдiрахманов, Т. Жыр өлмейдi  / Т. Әбдiрахманов // Соц. Қазақстан. - 1965. - 27 июнь. - Ақын Ә. Есмәмбетов туралы.
Әбдiрахманов, Т. Балажан жазушы / Т. Әбдiрахманов // Қазақстан мұғалiмi. - 1965. - 23 декабрь. - Ә. Сәрсенбаевтың 60 жасқа толуына.
Әбдiрахманов, Т. Атын бiлмейтiн адам жоқ, бiрақ ол өзi кiм? / Т. Әбдiрахманов // Қазақ әдебиетi. - 1966. - 7 январь. - Қожанасыр әңгiмелерi туралы.
Әбдiрахманов, Т. Сөз текстологиясы жайында / Т. Әбдiрахманов // Қазақ әдебиетi. - 1966. - 25 февраль.  - С. Торайғыровтың шығармаларындағы.
Әбдiрахманов, Т. Ия, мұраға мұқият болайық  / Т. Әбдiрахманов // Қазақ әдебиетi. - 1968. - 21 апрель. - С. Торайғыровтың творчествосы туралы.
Әбдiрахманов, Т. Ортақ мұра / Т. Әбдiрахманов // Қазақ әдебиетi. - 1969. - 8 февраль. - И. А. Крыловтың туғанына 200 жыл толуына.
Әбдiрахманов, Т. Бiр қолжазбаның сыры  / Т. Әбдiрахманов // Қазақ әдебиетi. - 1978. - 20 октябрь. -  С. Мұқановтың Көбеев туралы жазбасынан.
Әбдiрахманов, Т. Қашанғы қалыс қала бередi... / Т. Әбдiрахманов // Қазақ әдебиетi. - 1986. - 23 май. - Бiржан мен Сара, олардың айтыстары жайындағы әрқилы пiкiрлер туралы.

Т. Әбдірахманов туралы әдебиет
Литература об Абдрахманове Т.

Семей өңірінің ақын-жазушылары: био-библиографиялық көрсеткіш / Абай атындағы әмбебап ғылыми кітапхана. - Семей : Талант, 2005. - 96 б. – Т. Әбдірахманов: б. 6-7.

***

Писатели Семипалатинского региона: био-библиографический указатель / Семипалатинская универсальная научная библиотека им. Абая. - Семипалатинск : Талант, 2006. - 82 с. – Т. Абдрахманов: с. 1.
Литература Казахстана: знциклопедический справочник / Министерство связи и информации Республики Казахстан ; Комитет информации и архивов. – Алматы: Аруна: Қазығұрт, 2010. - 528 с. – Т. Абдрахманов: с. 14.