Амренов Т.

Обновлено 25.09.2022 15:07

Амренов Танирберген (1907-1985 гг.) - народный акын.

Родился 9 октября в Чаганской волости Семипалатинского уезда, в местности Кара Бужур (ныне Абайский район, область Абай, аул Саржал). Рано потерял отца. Благодаря настойчивости матери семилетний Танирберген стал посещать уроки муллы в местном медресе. Впоследствии любознательный и способный мальчик не ограничился учением у муллы. Он пополнял свои знания у аульного учителя Г. Тюребаева. Много читал, в том числе фольклорные произведения и восточную поэзию. Университетом поэтического творчества стали для него творения Абая. В 1930 г. в Семипалатинской областной газете впервые появилось имя молодого поэта. В 1943 г. Танирберген Амренов выступил на республиканском айтысе в Алма-Ате (ныне Алматы) и одержал победу в состязании с М. Жапаковым и Ж. Нурмаганбетовым, продемонстрировав артистически насыщенную манеру и творческую палитру акына-импровизатора.

Стихи и айтысы Амренова печатались в газетах "Социалистик Қазақстан", "Казахстанская правда", "Иртыш", "Семей таңы", в журнале "Жұлдыз".

Его произведения вошли в сборники "Выступают акыны", "Песни акынов" и др. Им выпущено три книги - "Айтысы", "Жұмбақ тас", "Жол мұраты".

Скончался в 1985 г.  в г. Семипалатинск (ныне г. Семей).

Т. Әміреновтың шығармалары

Произведения Амренова Т. 

Кітаптар - Книги

Әміренов, Т. Жолмұраты [Мәтін] : өлеңдер мен поэма / Т. Әміренов. - Алматы : Жазушы, 1977. - 136 б.

Т. Әміреновтың мерзімдібасылымдар мен жинақтардағы мақалалары

Публикации Амренова Т. в периодических изданиях и сборниках

Т. Әміреновтың өлеңдері

Стихи Амренова Т.

Әміренов, Т. Туған елім [Мәтін] : өлең / Т. Әміренов // Семей таңы. - 1967. - 26 ноябрь.

Әміренов, Т. Кемел ойлы кемеңгер Мәтін] : Абайға арналған өлең / Т. Әміренов // Семей таңы. - 1968. - 21 сентябрь.

Әміренов, Т.  Батырлар туралы толғау [Мәтін] / Т. Әміренов // Семей таңы. - 1969. - 22 февраль.

Әміренов, Т.  Қанды Қанжар [Мәтін] : дастан / Т. Әміренов // Семей таңы. - 1970. - 20 июнь.

Әміренов, Т.  Жұмбақ тас [Мәтін] : поэма / Т. Әміренов // Семей таңы. - 1975. - 13-14 май.

Әміренов, Т. Дос тойының толғауы [Мәтін] : Қайым Мұхаметхановқа арналған өлең / Т. Әміренов // Семей таңы. - 1976. - 24 январь.

Әміренов, Т. Әр жылдар ескерткіші [Мәтін] : өлең / Т. Әміренов // Семей таңы. - 1977. - 16 ноябрь.

Әміренов, Т. Тарлан талант [Мәтін] : ақын Ә. Тәжібаевқа арналған өлең / Т. Әміренов // Семей таңы. - 1979. - 7 апрель.

Әміренов, Т. Жетсін деп жаңа табыс биігіне [Мәтін] : өлең / Т. Әміренов // Семей таңы. - 1979. - 20 октябрь.

Әміренов, Т. Алты асудан асты халқым [Мәтін] : өлең / Т. Әміренов // Семей таңы. - 1980. - 8 апрель.

Әміренов, Т. Арнау [Мәтін] : өлең / Т. Әміренов // Семей таңы. - 1980. - 25 октябрь.

***

Амренов, Т. Абай [Текст] : [стихотворение поэта-земляка, посвященное Абаю]  / Т. Амренов // Иртыш. - 1966. - 15 мая.

Т. Әміреновтың өмірі мен шығармашылығы туралы әдебиеттер

Литература о жизни и творчестве Амренова Т. 

Кітаптар-Книги 

Қазақстан жазушылары ХХ ғасыр [Мәтін] : анықтамалық. - Алматы : Ана тілі, 2004. - Тәңірберген Әміренов: Б. 57-58.

Семей өңірінің ақын-жазушылары [Мәтін] : био-библиографиялық көрсеткіш / Абай атындағы әмбебап ғылыми кітапхана. - Семей : Талант, 2005. -  Тәңірберген Әміренов: Б. 10-11

Қазақ әдебиеті [Мәтін] : энциклопедиялық анықтамалық. - Алматы : Аруна, 2005. - Тәңірберген Әміренов: Б. 94

Еспенбетов, А. Шәкәрім және Сұлтанмахмұт [Мәтін] : ғылыми зерттеу / А. Еспенбетов. - Алматы : Раритет, 2008. - 240 б. - Тәңірберген  Әміренов туралы.

Қазақстан жазушылары [Мәтін] : анықтамалық / жауапты ред. Б. Шаханұлы. - Алматы : Ан-Арыс, 2009. - Тәңірберген Әміренов: б. 68

Иманжапар, М. И. Халық ақындары мұрасы [Мәтін] : зерттеулер,  өлең-толғаулар, поэма-дастандар / М. Иманжапар. - Семей ЖШС : Үшбиік, 2010. - 322 б. - Тәңірберген  Әміренов туралы.

Иманжапар, М. И. Халық ақындары мұрасы [Мәтін] : зерттеулер, өлең-толғаулар, поэма-дастандар / М. И. Иманжапар, М. Зүкенұлы. - Семей ЖШС : Үшбиік, 2010. - 322 б.- Тәңірберген  Әміренов туралы.

Қазақ әдебиеті [Мәтін] : энциклопедиялық анықтамалық. - Алматы : Аруна, 2010. - 576 б. - Тәңірберген Әміренов: б. 93

Шығыс жұлдыздары [Мәтін] : энциклопедиялық анықтамалық. - Астана : Фолиант, 2011.

Т. 1 : Сөз зергерлері. Мәдениет майталмандары. - 304 б. - Әміренов Тәңірберген:  б. 33-34.

Шығыс Қазақстан облысы [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2014. - Әміренов Тәңірберген:  б. 220.

***

Писатели Казахстана [Текст] : справочник / ред. Л. Золотова; сост. : Н. Греховодов, В. Данилюк. - Алма-Ата : Жазушы, 1969. - 368 с. - Танирберген Амиренов (о нем).

Писатели Казахстана [Текст] : справочник. - Алма-Ата : Жазушы, 1982. - 280 с.  - Танирберген Амиренов (о нем).

Славные земляки [Текст] : био-библиографическая памятка. - Семипалатинск, 1998. - 38 с. - Танирберген Амиренов (о нем).

Писатели Семипалатинского региона [Текст] : био-библиографический указатель / Семипалатинская универсальная научная библиотека им. Абая.  - Семипалатинск : Талант, 2006. - Танирберген Амиренов: С. 8-9.

Литература Казахстана [Текст] : знциклопедический справочник / Министерство связи и информации Республики Казахстан; Комитет информации и архивов. - Алматы : Қазығұрт, 2010. - 528 с. - Танирберген Амиренов: С. 64.

Мақалалар - Статьи

Ақынжанов, М.  Шыңдалған шабыт [Мәтін] : [ақын Т. Әміренов 60 жаста]  / М. Ақынжанов  // Семей таңы. - 1967. - 31 қазан.

Мұхамедханов, Қ.  Халық жыршысы [Мәтін] : [ақын Т. Әміренов 60 жаста] / Қ. Мұхамедханов // Семей таңы. - 1967. - 31 қазан.

Алтынбаев, Қ. Айтыс дауылпазы [Мәтін] : [ақын Т. Әміренов 60 жаста]  / Қ. Алтынбаев // Семей таңы. - 1967. - 31 қазан.

Манабаев, А. Тарлан ақынның таңдамалысы [Мәтін] : «Жол мұраты» атты кітабы туралы / А. Манабаев // Семей таңы. - 1977. - 24 март.

Елеуғожин, Б. Өмірді өлеңіне өзек етіп [Мәтін] / Б. Елеуғожин //Семей таңы. - 1979. - 9 февраль.

Қазақтың белгілі ақыны [Мәтін] : [Т. Әміренов туралы қазанама] // Қазақ әдебиеті. -1985. - 19 июнь. - Б. 15.

Алтынбаев, Қ. Ертіс өңірінің өрен жүйрігі [Мәтін] : [ақын Тәңірберген Әміреновтың туғанына 80 жыл толуына орай]  / Қ.Алтынбаев // Семей таңы. - 1987. - 21 мамыр.

Шәкербайқызы, К.  От жүрек, ұқпа құлақ, зерек ақын : [ақын Т.Әміренов 90 жаста] // Үш анық . - 1997. - № 19.

Иманжапар, М. Бір суреттің сыры [Мәтін] / М. Иманжапар // Ертіс өңірі. - 2009. - 3 маусым. - Б. 12.

Қадырова, Л. Семейдің мәдениетін паш еткен ақын [Мәтін] : [халық ақыны Т. Әміреновтің туғанына 105 жыл] / Л. Қадырова // Семей таңы. - 2012. - 13 қараша. - Б. 4.