Исмаилов Т.

Обновлено 25.02.2022 14:28

Исмаилов Толеужан Мухамеджанулы (1932-1972) - поэт, сатирик, переводчик.

Родился 15 мая в 1932 г. в селе Кайнар Абралинского района Семипалатинской области (ныне Восточно-Казахстанская область). После окончания Кайнарской средней школы публикуется в районной газете, при содействии писателя К. Туганбаева знакомится с известным в республике поэтом Нутфуллой Шакеновым, который забирает будущего поэта в Алма-Ату (ныне Алматы).

Публиковался на страницах периодических изданий, выступал на поэтических вечерах, в 1951 г. успешно закончил КазГУ им. С. М. Кирова (ныне КазНУ им. аль-Фараби) и приглашен на должность редактора в издательство «Жазушы».

Работал литературным консультантом в Союзе писателей Казахстана, сотрудничал в областных газетах Павлодара, Петропавловска, в республиканской газете «Лениншіл жас» (ныне «Жас алаш»).

Первая книга «Пощечина кое-кому», злая, ядовитая сатира на пороки общества, имела большой успех. За короткий творческий путь (1951-1961 гг.) он создал замечательную лирику, множество сатирических стихов, поэмы «Есил», «Табунщик», «Агитатор». Исмаилов - талантливый переводчик: перевел поэмы М. Ю. Лермонтова «Мцыри», цикл стихов А. С. Пушкина «Песни западных славян», роман Т. Драйзера «Американская трагедия».

При жизни поэта издано две книги: сборник стихов «Пощечина кое-кому» (1958) и поэма «Есил» (1959). Посмертно - книга стихов «Делюсь сокровенными мыслями» (1984, «Жазушы»).

Скончался в 11 августа в 1972 г. в г. Семипалатинск (ныне г. Семей) от туберкулеза.

  Т. Ысмайылов шығармалары

Произведения Т. Исмаилова

Кітаптар – Книги

Ысмайлов, Т. Сырымды айтам [Мәтін] : өлеңдер мен поэмалар / Т. Ысмайлов.- Алматы: Жазушы, 1984. - 160 б.

Ысмайылов, Т. Аза [Мәтін] : өлеңдер, поэмалар / Т. Ысмайылов. - Алматы : Жазушы, 1996. - 240 б.

Драйзер, Т. Америка трагедиясы [Мәтін] : роман / Т. Драйзер ; ауд. Т. Ысмайылов. - Алматы : Қазмемкөркемәдеббас, 1962. - 488 б.

Ысмайылов, Т. Шығармалары [Мәтін] / Т. Ысмайылов. - Астана : Фолиант, 2013. - 344 б.

Т. 1 : Мәңгілік жас рухым-өлеңдерім : өлеңдер, поэмалар, сын-сықақтар және естеліктер. - Астана : Фолиант, 2013. - 344 б

Мерзімді басылымдардағы мақалалар

Публикации в периодических изданиях

Өлеңдер – Стихи

 Ысмайылов, Т. Үйленем деушiлерге кеңес : өлең [Мәтін] / Т. Ысмайылов // Мәдениет және тұрмыс. - 1958. - № 2. - 28 б.

Ысмайылов, Т. Табылар Тайваньнан топырақ : өлең / Т. Ысмайылов // Социалистік Қазақстан. - 1958. - 21 октяьрь. – Б. 6

Ысмайылов, Т. Дәуiр үнi [Мәтін] : өлең / Т. Ысмайылов // Қазақ әдебиетi.- 1961.- 29 сентябрь. – Б. 4

Ысмайылов, Т. Жалын [Мәтін] : өлең / Т. Ысмайылов // Лениншiл жас. - 1962. - 26 августь. – Б. 6

Ысмайылов, Т. Ар қуаты [Мәтін] : өлең / Т. Ысмайылов // Лениншiл жас.- 1962. - 13 сент.- Б. 3

Ысмайылов, Т. Биiкке, биiкке! [Мәтін] : өлең / Т. Ысмайылов // Жұлдыз. - 1962. - № 9. – Б. 3.

Ысмайылов, Т. Тыңдағы шаһар [Мәтін] : толғау / Т. Ысмайылов // Тың өлкесi. - 1962. - 16 декабрь. – Б. 4

Ысмайылов, Т. Соғыс және бейбiтшiлiк [Мәтін] : өлең / Т. Ысмайылов // Тың өлкесi. - 1962. - 25 декабрь. - Б. 4

Ысмайылов, Т. Заман мен өлең [Мәтін] : [Тұманбай Молдағалиевтiң творчествосы туралы] // Жұлдыз. - 1963. - № 7. - 145 -151 б.

Ысмайылов, Т. Ленин мен шаруа [Мәтін] : өлең / Т. Ысмайылов // Жұлдыз.- 1969. - № 4.- 30 б.

Ысмайылов, Т. Алдғашқы махаббат туралы баллада [Мәтін] : баллада / Т. Ысмайылов // Семей таңы. - 1972. – 14 ноябрь. – Б. 3

Ысмайылов, Т. Жылқышы [Мәтін] : поэма / Т. Ысмайылов // Семей таңы. - 1977. – 8; 11 : ноябрь. – Б. 3

Т. Ысмайылов туралы әдебиеттер

Литература об Т. Исмаилове

Кітаптар –Книги

Абыралы асулары [Мәтін] : тарихи очерк. - Алматы : Санат, 1995. - 212 б.- Қошқарбекова Д. Абыралыдан шыққан ақын жазушылар : Ысмайылов Төлеужан туралы : б.76-79.

Қазақ әдебиеті [Мәтін] : энциклопедиялық анықтамалық. - Алматы : Аруна, 2005. - 576 б. - Ысмайлов Төлеужан : б. 567.

Семей өңірінің ақын-жазушылары [Мәтін] : био-библиографиялық көрсеткіш / Абай атындағы әмбебап ғылыми кітапхана. - Семей : Талант, 2005. - 96 б. - Ысмайлов Төлеужан : б. 92.

Шығыс Қазақстан облысы [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2014. - 848 б. - Ысмайлов Төлеужан : б. 834-835.

***

Писатели Семипалатинского региона [Текст] : био-библиографический указатель / Семипалатинская универсальная научная библиотека им. Абая. - Семипалатинск : Талант, 2006. - 82 с. – Исмаилов Тлеужан : с. 29.

Мақалалар – Статьи

 Ибрагимов, Т. Ақын сыры [Мәтін] : [ақынның «Сырымды айтам» атты кітабы туралы] / Т. Ибрагимов. – Семей таңы. – 1985. – 2 февраль. – Б. 2.

Мауқаев, Б. Көңілі ақ, жүрегі таза еді [Мәтін] : [ақын өмірі туралы] / Т. Ысмайылов. – Семей таңы. – 1991. –4 қыркүйек. – Б. 4.

Смағұл, Ғ. Мәңгілік жас рухым-өлеңдерім [Мәтін] : [ақынның 60 жылдық мерейтойына орай]. – Семей таңы. – 1992. – 1 мамыр. – Б. 4.

Сәрсекеев, М. Өлең деп соққан пәк жүрек [Мәтін] : [ақынның туғанына 60 жыл толуына орай] / М. Сәрсекеев. - Семей таңы. – 1992. – 2 шілде. – Б. 4.

Ахметбекова, А. Жай оғындай жарқ еткен [Мәтін] : [ақын туралы толғаныс] / А. Ахметбеков . – Семей таңы. – 1992. – 11 шілде. – Б. 2.

Құрманбек, М. Ақын Төлеужан Ысмайловтың бір өлеңі хақында [Мәтін] : ["Қойлар" өлеңі туралы] / М. Құрманбек // Жұлдыз. - 1999. - № 6. – Б. 200-202.

Шығыр, Қ. Біздің өлең-періште ойдың перзенті [Мәтін] : [ақын Т. Ысмайылов туралы] // Жас алаш . – 2000. – 9 қыркүйек. – Б. 9.

Тоқтаров, М. Ер де, өр ақын еді [Мәтін] : [Төлеужан Ысмайыловтың туғанына 70 жыл толуына орай] / М. Тоқтаров // Үш анық. - 2002. - № 20. - Б.3.

Тоқтаров, М. Ақын рухына [Мәтін] : [Төлеужан Ысмайловқа арналған өлең] / М. Тоқтаров // Үш анық. - 2002. - № 20. - Б. 3.

Тоқтаров, М. Ер де, өр ақын еді [Мәтін] : [Төлеужан Ысмайыловтың туғанына 70 жыл толуына орай] / М. Тоқтаров // Үш анық. - 2002. - № 20. - Б. 3.

Тоқтаров, М. Ақын рухына [Мәтін] : [Төлеужан Ысмайловқа арналған өлең] / М. Тоқтаров // Үш анық. - 2002. - № 20. - Б. 3.

Қасымжанұлы, С. Жаңа ұрпақ , құлағыңды түр маған! [Мәтін] : [ақын Төлеужан Ысмайлов жайлы] / С. Қасымжанұлы // Семей таңы . - 2012. - 10 сәуір. - Б. 3.

Қасым, А . Елуінші жылдары елді жырымен елең еткізген ақын [Мәтін] : [ақын Т. Ысмайыловтың шығармашылығы туралы] / А. Қасым // Дидар. - 2012. - 27 қыркүйек. - Б. 21.

Қасымжанұлы, С. "Өлеңмен өмірге атын жазып кеткен..." [мәтін] : [ақын Т. Ысмайыловтың 80 жылдық мерейтойы аталып өтті] / С. Қасымжанұлы // Семей таңы. - 2012. - 9 қазан. - Б. 3.

Ермырза, Ә. Жұмбақ тағдырлы ақын [Мәтін] : [ақын Т. Ысмайыловтың туғанына 80 жыл] / Ә. Ермырза // Ертіс өңірі . - 2012. - 10 қазан. - Б. 7.

Нұғманбекова, Р. Абыралы жұрты ақынын ардақтады [Мәтін] : [көрнекті ақын, аудармашы Т. Ысмайыловтың 80 жылдық мерейтойы атап өтілді] / Р. Нұғманбекова // Дидар. - 2012. - 11 қазан. - Б. 19.

Махметов, С. ...Мәңгілік жас рухым - өлеңдерім [Мәтін] : [ақын Т. Ысмайыловтың туғанына 80 жыл] / С. Махметов // Егемен Қазақстан. - 2012. - 3 қараша. - Б. 10.

Қасым, А. Ақын тағдыры туралы ақиқат айтылды ма? [Мәтін] : [ақын Төлеужан Ысмайылов туралы] / А. Қасым // Отүкен. - 2014. - № 3. - Б. 198-207.

Қуанышева, Г. Аққорадан Аққораға [Мәтін] : [Төлеужан Ысмайылов рухына арналған өлең] / Г. Қуанышева // Абай. - № 5. - 2015. - Б. 96.