Кунанбаев М. А.

Обновлено 12.11.2024 10:27

Кунанбаев Магауия Абайулы (1870-1904) – поэт.

Родился в 1870 г. в Абайском районе. Младший сын Абая от его жены Дильды, один из видных представителей поэтической школы. Начальное образование получил у аульного муллы, затем в 1884 г. отец отправил его в русское городское училище в г.Семипалатинск (ныне г.Семей). Через три года Абай возвратил его по состоянию здоровья в аул, где Магауия занимался чтением книг на русском и восточном языках. Вместе с отцом выполнял обязанности волостного. Магауия учился многому у отца и по его настоянию написал поэмы, подражая европейским поэтам.

Автор поэм «Еңлік-Кебек» (1890), «Абылай» (сохранилась не полностью), «Медғат-Қасым» (1900). Рукописный вариант поэмы «Шамиль» был утерян. Кроме поэм Магауия писал и стихи. Сохранилось приветственное письмо брату Абдрахману (Абишу).

Кунанбаев Магауя скончался 26 мая в 1904 г.

М. А. Құнанбаев шығармалары

Произведения М. А. Кунанбаева

Кітаптар – Книги

Құнанбаев, [Абайұлы] М. Медғат-Қасым [Мәтін] : поэма / М. Абайұлы // Дастандар : октябрь революциясына дейінгі қазақ ақындарының дастандары. - Алматы : Қазақтың мемлекеттік көркем әдебиет баспасы, 1960. - Б. 54-88.

Құнанбаев, [Абайұлы] М. Медіғат-Қасым [Мәтін] : поэма / М. Құнанбаев // Қ. Мұхамедханов  Көп томдық шығармалар жинағы Т. 3 : Абайдың ақын шәкірттері, 2005. - Б. 140-160.

Құнанбаев, [Абайұлы] М. Еңлік - Кебек[Мәтін] : поэма / М. Құнанбаев // Қ. Мұхамедханов Көп томдық шығармалар жинағы Т. 3 : Абайдың ақын шәкірттері, 2005. - Б. 161-170.

Құнанбаев, [Абайұлы] М. Әбішке хат; Әбішке [Мәтін] : өлеңдер / М. Құнанбаев // Мұхамедханов Қ. Көп томдық шығармалар жинағы. Т. 3 : Абайдың ақын шәкірттері, 2005. - Б. 135-137.

Құнанбаев, [Абайұлы] М. Медғат-Қасым [Мәтін] : поэма / М. Құнанбаев // Қазақтың 100 поэмасы. Т. 1. - Алматы : Жазушы, 2013. - 376 б.

М. А. Құнанбаев өмірі мен шығармашылығы туралы әдебиеттер

Литература о жизни и творчестве М. А. Кунанбаева

Абай [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы: Атамұра, 1995. - Мағауия Абайұлы Құнанбаев: Б.391-393.

Семей өңірінің ақын-жазушылары [Мәтін] : био-библиографиялық көрсеткіш / Абай атындағы әмбебап ғылыми кітапхана. - Семей : Талант, 2005. - Мағауия Құнанбаев : б.56.

Шәкәрім [Мәтін] : энциклопедия / бас ред. Е. Сыдықов ; жауапты ред. Т. Шаңбай. - Семей, 2008.- Мағауия Құнанбаев: б.

Шығыс Қазақстан облысы [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы: «Қазақ энциклопедиясы». - 2014. - Мағауия Абайұлы Құнанбаев: б. 506.

1960 – 2000

Қазақ әдебиетінің тарихы [Мәтін]. Т. 2, 1-ші кітап. XVІІІ-XІX ғасырлардағы қазақ әдебиеті. - 1961. - 582 б.

XVIII-XIX ғасырлардағы қазақ ақындары шығармаларының жинағы [Мәтін]. - Алматы : Қазақ ССР ҒА баспасы, 1962.

Үш ғасыр жырлайды [Мәтін]: революцияға дейінгі қазақ ақындарының шығармалары / Қазақ ССР Ғылым Академиясы, М. Ә. Әуезов атындағы әдебиет және өнер институты. - Алматы : Жазушы, 1965. - 666 б.

Жұмалиев, Қ. Қазақ әдебиеті [Мәтін] : орта мектептің 9-класына арналған оқулық / Қ. Жұмалиев  - Алматы : Мектеп, 1969. - 272 б.

Бес ғасыр жырлайды [Мәтін] : XV ғасырдан XX ғасырдың бас кезіне дейінгі қазақ ақын-жырауларының шығармалары / Қазақ ССР ғылым академиясы М. О. Әуезов атындағы әдебиет және өнер институты. Т. 3 : үш томдық. - Алматы : Жазушы, 1985. - 352 б.

Бес ғасыр жырлайды [Мәтін] : XV ғасырдан XX ғасырдың бас кезіне дейінгі қазақ ақын-жырауларының шығармалары / Қазақ ССР ғылым академиясы М. О. Әуезов атындағы әдебиет және өнер институты. Т. 2 : үш томдық. - Алматы : Жазушы, 1989. - 496 б.

Ай заман-ай, заман-ай... [Мәтін] : ХVғасырдан ХХғ.бас кезіне дейінгі қазақ ақын-жырауларының шығармалары (Бес ғасыр жырлайды). Екі томдық. - Алматы, 1991. - 876 б.

Абайдың ақын шәкірттері [Мәтін]. 1-ші кітап / алғы сөзін жазып, баспаға әзірлеген Қ. Мұхамедханұлы. - Алматы: Дәуір, 1993. - 224 б.

Әуезов, М.О. Абай Құнанбаев [Мәтін] : монографиялық зерттеулер мен мақалалар / М. О. Әуезов - Алматы : Санат, 1995. - 320 б.

Абайдың балалары [Мәтін] // Абай Құнанбаев. - Алматы: 1995. - Б. 38-40.

Исин, А. Абайдың Мағауияға жазған хаты [Мәтін] / А. Исин// Абай. - 1997. - № 2-3. - Б. 1-4.

Бітібаева, Қ. Әдебиетті тереңдетіп оқыту [Мәтін] : ХІХ ғасырдың ІІ жартысы, ХХ ғасыр / Қ. Бітібаева - Алматы : Ы.Алтынсарин атындағы ҚР білім акад. Респ. баспа кабинеті, 2000. - 274 б.

Кенемолдин, М. Қызыл қырғынның құрбандары немесе өз елі, туған жерінде қуғын-сүргінге ұшыраған қазақ зиялылары хақында // Семей таңы. - 2003. - 24,31 қаңтар.

Жеті ғасыр жырлайды [Мәтін] : XIX ғасырдан XX ғасырдың бас кезіне дейінгі қазақ ақын-жырауларының шығармалары. Т.2 / құраст. Е. Дүйсенбайұлы. - Алматы : Жазушы, 2004. - 528 б.

Мұхамедханов, Қ. Көп томдық шығармалар жинағы [Мәтін]. Т. 3 : Абайдың ақын шәкірттері, 2005. - 328 б.

Тәбәрікұлы, С. Тауқымет [электрондық ресурс] : [Мағауия Абайұлының отбасы тағдыры жайлы] / С. Тәбәрікұлы. - Семей, 2005. - 160 б.

Қирабаев, С. Көп томдық шығармалар жинағы [Мәтін]. Т. 8 / ред.: Ұ. Оспанбай , Ә. Орынбаева. - Алматы : Қазығұрт, 2007. - 448 б.

Рахманова, С. "Абай жолы" эпопеясындағы Әбіш және Мағаш бейнелері [Мәтін] / С. Рахманова // Қазақстан мектебі : республикалық ғылыми-педагогикалық журнал. - Алматы, 2010. - N 8. - Б.74-76.

Тәбәрікұлы, С. Мағауия ақын [Мәтін] / С. Тәбәрікұлы // Аудан тынысы. - 2010. - 23 шілде. - Б. 5.; 27 шілде.- Б. 4.

Досжан, Д. Абайдың соңғы күндері [Мәтін] / Д. Досжан // Жұлдыз. - 2012. - № 4. - Б.3-31.

Тоқмаханбетова, А. "Медғат - Қасым" поэмасын оқыту [Мәтін] / А. Тоқмаханбетова // Қазақстан мектебі. - 2014. - №5.- Б. 58-60.

Абайдың ұлдарына қатысты деректер табылды [Мәтін] // Дидар. - 2015. - 12 маусым. - Б. 2.

Писатели Семипалатинского региона [Текст] : био-библиографический указатель / Семипалатинская универсальная научная библиотека им. Абая. - Семипалатинск : Талант, 2006, 2006. - 82 с

Гайнуллина, Ф.А. Литература Семипалатинского Прииртышья [Текст] : Учебное пособие / Ф. А. Гайнуллина . - Семипалатинск : Б. и., 2002, 2002. - 132 с.

Мухамбетова, Г. С. Романтические тенденции в казахской поэзии первой четверти ХХ века [Текст] : автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата филологических наук / Г. С. Мухамбетова - Алматы : Б. и., 2006, 2006. - 30 с.

Важнейшие жизненные ориентиры мыслителя [Текст] // Вести Семей. - 2015. - 2 июня. - С. 4.

Ибраева, У. А. Поэтическое окружение Абая [Текст] / У. А. Ибраева // Вести Семей. - 2016. - 9 февраля. - С. 4.