Рашев М.

Обновлено 01.03.2022 17:24

Рашев Мынбай (1930 г.) - писатель.

Родился 19 октября 1930 года в селе Алгаба Чубартауского (ныне Аягозского) района Восточно-Казахстанской области

После окончания филологического факультета Казахского Государственного педагогического института им. Абая работал литературным сотрудником и заведующим отделом газеты "Лениншил жас", фельетонистом журнала "Ара", заместителем редактора журнала "Новый фильм".

В 1955 году был издан первый поэтический сборник М. Рашева " Первая борозда".

За ним последовали книги сатирических стихов и рассказов " Тополья колючка" (1958), " Мигом узнал"(1960), " Крылатая мечта"(1961), " Пустозвон" (1965), "Кривое зеркало"(1969), "Магарыч" (1967), "На зеркало нечего пенять"(1969). В 1970 году издан поэтический сборник, посвященный 100- летию со дня рождения В.И.Ленина - " Девяносто дней", затем сборник поэм " Подвиг"(1978). Сатирические басни и стихи М.Рашева переведены на русский язык и языки народов СНГ.

М.Раш отмечен высоким званием «Заслуженный деятель культуры РК». Награжден медалями «Ерен еңбегі үшiн», «Тың жерлерді игергені үшін», «10 лет Независимости РК». Награжден медалью " За освоение целинных земель".

М. Рәшев (Рәш) шығармалары

Произведения Рашева М.

Кітаптар- Книги

Рәшев, М. Алғашқы борозда [Мәтін] : өлеңдер / М. Рәшев. – Алматы : Қазақтыңмемлекет Көркем әдебиет баспасы, 1955.

Рәшев, М. Терек пен тікенек [Мәтін] : сықақтар / М. Рәшев.  - Алматы : Қазақтыңмемлекет Көркем әдебиет баспасы, 1958.

Рәшев, М. Бетің қисық болса… [Мәтін] : фельетондар / М. Рәшев. – Алматы : Жазушы, 1969.

Рәшев, М. Тоғыз жүз күн [Мәтін] / М. Рәшев. - Алматы : Жазушы, 1971. - 64 б.
Рәшев, М. Бастау [Мәтін] : поэма / М. Рәшев. - Алматы : Жазушы, 1975.
Рәшев, М. Ғасыр жолы [Мәтін] : өлеңдер / М. Рәшев. - Алматы : Жазушы, 1983.
Рәшев, М. Дәуір – дастан [Мәтін] : поэма, балладалар / М. Рәшев. - Алматы : Жазушы, 1990. - 360 б.

Рәшев, М. Суылдақ [Мәтін] : сықақтар, әзіл-оспақтар / М. Рәшев. - Алматы : Қазақстан, 1990. - 360 б.

Рәшев, М. Тс-с … тісіңнен шығарма… [Мәтін] : сықақ әңгімелер мен әзіл-оспақтар / М. Рәшев. - Алматы : Қазақстан, 1996. - 256 б.

Рәш, М. Киелі домбыра [Мәтін] : толғаулар,  өлеңдер, балладалар / М. Рәш. - Астана : Елорда, 2001. - 256 б.

Рәш, М. Мен айтпай, сірә кім айтар... [Мәтін] / М. Рәш. - Астана : Елорда, 2005. - 248 б.

Рәш, М. Кері тартқанды бері тарт [Мәтін] : [үш томдық шығармалары]. Т. 1: сықақ әңгімелер, фельетондар, мысалдар, эпиграммалар, бірқақпайлар / М. Рәш. - Астана : Нұра-Астана, 2008. - 392 б.

Рәш, М. Шабыт шағаласы [Мәтін] : [үш томдық шығармалары]. Т. 2 : дастандар, толғаулар, балладалар. - Алматы : Баспалар Үйі, 2009. - 392 б.

Рәш, М. Жұлдыздар жаңғырығы [Мәтін] : [үш томдық шығармалары]. Т. 3 / М. Рәш. - Алматы : Баспалар Үйі, 2009. - 320 б.

Рәш, М. Ұмытылмас ұшырасулар [Мәтін] / М. Рәш. - Алматы : Қазығұрт, 2011. - 552 б.

Рәш, М. Топжарған елім [Мәтін] : өлеңдер / М. Рәш. - Алматы : Жазушы, 2015. - 384 б.

М. Рәшевтің (М. Рәш) мерзімді басылымдар мен жинақтардағы жарияланымдары

Публикации Рашева М. в периодических изданиях и сборниках

1990-1999

Рәштегi, М. (Рәш,  М.) Жүсекеңнiң сасқан жерi, Садықбектiң қашқан жерi : [сықақшы Ж. Алтайбаев туралы] / М. Рәштегi // Қазақ әдебиетi. - 1996. - 9 қаңтар. – Б. 6.

Рәш, М. Мұхтар-жалғыз, күн-жалғыз [Мәтін] : [М.Әуезовтың туғанының 100 жылдығына] / М. Рәш // Егемен Қазақстан. - 1997. - 14 мамыр.

Рәш,  М. Мұхтар рухы – Варшавада : [қазақ әдебиетi мен поляк әдебиетiнiң байланысы] // Қазақ әдебиетi. - 1997. - № 35. - Б. 10.

Рәш, М. Нутфолла ақынмен бес кездесу. [Мәтін] : ["Махаббат вальсі" авторы туралы сөз] / М. Рәш // Қазақ әдебиеті. - 1998. - 4 желтоқсан. - Б.13,16.

2001

Рәш, М. Таң азанда соғылған телефон [Мәтін] : [Ғ. Мүсірепов, Ғ. Мұстафин, М. Әуезов, С.Мұқановтар туралы естелік] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2001. - 24 тамыз.

2002

Рәш, М. Ғибраты мол Ғабең [Мәтін] : [Ғабит Мүсіреповтің туғанына 100 жыл толуына орай] / М. Рәш // Жұлдыз. - 2002. - № 4. - Б. 158-164.

Рәш, М. Есімде жүрген нұрлы елес [Мәтін] : [Ғ.Мүсіреповтің 100 жылдығына орай автор естелігі] / М. Рәш // Ақ желкен. - 2002. - № 7. - Б. 3.

Рәш, М. Жақсының шапағаты көпке тиер [Мәтін] : [Димаш Ахметұлы Қонаев туралы естелік] / М. Рәш // Қазақстан-Заман. - 2002. -  8 ақпан. - Б. 4.

Рәш, М. Сүйрік сөздің сұрмергені [Мәтін] : [сыншы Темірбек Қожакеұлы жөнінде] / М. Рәш // Қазақстан-Заман. - 2002. -  29 наурыз. - Б. 4.

2003

Рәш, М. Жұмекең - жастық шағымыз [Мәтін] : [ақын Жұмағали Саин жайлы естелік] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2003. - 10 қаңтар. -  Б. 6.

Рәш, М. Майдангер. Әнші. Ұстаз. [Мәтін] : [Халық әртісі, Қырғызстанға еңбек сіңірген қайраткер, профессор Б. Жылысбаевпен сұхбат] / М. Рәш // Заман  Қазақстан. - 2003. -  16 мамыр. - Б. 5.

Рәш, М. Мен айтпай, сірә кім айтар... Асқар туралы аңыз немесе асыл ағаны аңсау [Текст] : [А. Тоқпанов туралы деректі әңгімелер] / М. Рәш // Жұлдыз. - 2003. - № 12. -  Б. 192-197.

Рәш, М. Қайыржан мен Қалижан [Мәтін] : [Бекхожиннің 90 жылдық мерейтойы қарсаңында] / М. Рәш // Жас алаш. - 2003. -  13 желтоқсан. - Б. 11.

2004

Рәш, М. Қазақ поэзиясының қабырғалы қаламгері [Мәтін] : [ақиық ақын Қазақстанның халық жазушысы Қ. Бекхожиннің 90 жылдығына орай] / М. Рәш // Қазақстан - Заман. - 2004. -  9 қаңтар. -  Б.11.

Рәш, М. Мен айтпай, сірә, кім айтар...; Бір аты шықса тарихтан. Бір аты - жырмен қаныққан [Текст] : деректі әңгімелер : [Хамит Ерғалиев туралы естелік] / М. Рәш // Жұлдыз. - 2004. - № 10. - Б. 196-198.

2005

Рәш, М. Азапты жылдар ақиқаты [Мәтін] : [ Қазақстанды Ф. Голощекин басқарған жылдардағы қуғын - сүргін ] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN . - 2005. - 27 мамыр. – Б. 5.

Рәш, М. Брест қамалын қорғаған қазақ [Мәтін] : [Ғ. Жұматов туралы] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2005.- 6 мамыр. – Б. 26.

Рәш, М. Ақтоты жүлдемен оралды [Мәтін] : [сазгер А. Райымқұлова Германиядағы халықаралық фестивальдан "Толғау" деп аталатын симфониясына І дәрежелі диплом алып, лауреат атанды / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2005. - 14 қазан. – Б. 3.

2007

Рәш, М. Сүлей сынның серкесі, әдебиеттің өркеші [Мәтін] : [академигі С. Қирабаевтың 80 жасқа толып отыр] / М. Рәш // Қазақстан - Заман. - 2007. -  16 наурыз.- Б.8.

Рәш, М. Пыр-р етіп ұшқан құстай... [Мәтін] : [жазушы Нығмет Ғабдуллиннің туғанына 80 жыл] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2007.- 17 тамыз. – Б. 8.

Рәш, М. Сатира сардары [Мәтін] : [сатирик жазушы Темірбек Қожакеұлы туралы бір үзік сыр] / М. Рәш // Егемен Қазақстан. - 2007. - 31 наурыз. - Б. 3.

Рәш, М. Сүзеген сөздің сұр мергені [Мәтін] : [Т. Қожакеевтің 80 жылдығына орай] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2007. - 9 ақпан. – Б. 7.

Рәш, М. Ар бол, Ыстық көл, Бар бол, Мүсеке! [Мәтін] : эссе : [әдебиет зерттеушісі Мүсілім Базарбаев жайлы] / М. Рәш  // Қазақстан - ZAMAN. - 2007. - 20 сәуір. - Б. 6.

Рәш, М. Жақсының жақсылығын айт [Мәтін] : [С. Қонақбаев туралы] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2007. - 1 маусым. – Б. 8.

2008

Рәш, М. Әз-Фәтәли елінде... [Мәтін] : эссе : [Әзірбайжан сатиригі, әрі драматургы Мирза Фәтәли Ахундов туралы естелік] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2008. - 14 ақпан. – Б. 7.

Рәш, М. Қызыл империя салған қырғын [Мәтін] : [Желтоқсан оқиғасы туралы] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2008. - 11 желтоқсан. -  Б. 8.

Рәш, М. Ғибраты мол Ғабең [Мәтін] : [Ғабит Мүсіреповтің туғанына 100 жыл] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2008. - 18 желтоқсан. – Б. 16.

Рәш, М. Шәріпов шапағаты [Мәтін] : [мемлекет, қоғам қайраткері, партизан-жазушы, әдебиетші, ғалым Әди Шәріпов хақында] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2008. - 25 желтоқсан. -  Б. 24.

2009

Рәш, М. Кант ата қалай туған? [Мәтін] : [сазгер, КСРО халық әртісі Мұқан Төлебаев туралы үзік сыр] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2009. - 5 наурыз. - Б. 6.

Рәш, М. Бір ұядан ұшқан едік... [Мәтін] : [ғалым, лингвист Нұрғазина Бәкизат туралы эссе] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2009. - 21 мамыр.– Б. 8.

Рәш, М. Жұмекең мен Оспанхан [Мәтін] : [сықақшы О. Әубәкіров пен ақын Ж. Нәжімеденов туралы] / М. Рәш  // Қазақстан - ZAMAN. - 2009. - 4 маусым. - Б. 8.

Рәш, М. Қарғыс пен алғыс, немесе Сталиннің бұйрығымен Ақсақ темірдің мүрдесі қалай қазып алынды? [Мәтін] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2009. - 16 шілде. – Б. 9.

Рәш, М. Жалт етіп өткен ғұмыр [Мәтін] : [әдебиетші, сыншы ғалым Баламер Сахариевтің туғанына 80 жыл] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2009. - 5 қараша. – Б. 9.

Рәш, М. Нұртас Оңдасыновпен екі кездесу [Мәтін] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2009. - 24 желтоқсан . -  Б. 14.

Рәш, М. Егемен елім ер жетті [Мәтін] / М. Рәш // Егемен Қазақстан. - 2009. - 16 желтоқсан. - Б. 12.

2010

Рәш, Мыңбай. Қазақтың хас батыры [Мәтін] : [Бауыржан Момышұлы хақында эссе] / М. Рәш // Ана тілі. - 2010. - 5-18 тамыз. - Б.10-11.

2011

Рәш, М. Асқар аға туралы аңыз немесе асыл ағаны аңсау [Мәтін] : [жазушы Асқар Тоқмағамбетов туралы] / М. Рәш // Ақиқат. - 2011. - № 6. - Б. 80-83.

Рәш, М. Біз тесіп шықты, шындық есіп шықты [Мәтін] : [рейхстагқа тұнғыш ту тіккен қазақтың хас батыры Рахымжан Қошқарбаев хақында эссе] / М. Рәш // Ақиқат. - 2011. - № 5. - Б. 55-57.

2012

Рәш, М. Бір аңшылығынан Қаскелең базарынан сатып алдырған тауықтар алып қайтыпты [Мәтін] : [сатириктің Ғ. Мүсірепов жайында естеліктері туралы] / М. Рәш // Аңыз адам. - 2012. - № 18. -  Б. 38.

2015

Рәш, М. Ұлы ақынның ұмытылмас iздерi [Мәтін] : [қаламгермен М. Мақатаев туралы естелiк әңгiме] / М. Рәш ; әңгімелескен Ж. Нұрғожаев // Мұқағали. - 2015. - № 1/2. – Б. 12-24.

Рәш, М. Не етсем екен? [Мәтін] : [қазанама] :[жазушы Дидахмет Әшімханұлы дүниеден озды]/ М. Рәш // Қазақ әдебиеті. - 2015.- 29 мамыр. - 4 маусым. – Б.15.

Рәш, М. Ақ халатты Айжан [Мәтін] : әңгіме / М. Рәш // Қазақ әдебиеті. - 2015. - 12-18 маусым. – Б.12.

Рәш, М. Асатаяқ ұстаған абыз сынды Асқар Тоқпанов ағаны аңсау [Мәтін] : [режиссердiң туғанына 100 жыл толуына орай] / М. Рәш // Түркiстан. - 2015. - 3 желтоқсан. - Б. 7.

Рәш, М. Батыр бажа [Мәтін] : [Кеңес Одағының батыры Садық Әбдiжаппаров туралы] / М. Рәш // Ана тiлi. - 2015. - 18-24 маусым. - Б. 6.

2016

Рәш, М. Жыр алыбымен жүздескенде... [Мәтін] : [Жамбыл Жабаевпен ақындар айтысында кездесу естелігінен] / М. Рәш // Қазақ әдебиетi. - 2016. - 26 ақпан-3 наурыз. - Б. 8.

Рәш, М. Мен көрген Гейдар Әлиев [Мәтін] : эссе / М. Рәш // Түркiстан. - 2016. - 14 сәуiр.- Б. 7.

Рәш, М. Нұтфолла ақынмен бес кездесу [Мәтін] : [ақын Нұтфолла Шәкенов туралы үзiк сыр] / М. Рәш // Түркiстан. - 2016. - 7 қаңтар. – Б. 11.

***

Рашев, М. Ликование : поэмы и стихи / М. Рашев; художник А. Сергеев. - Алма-Ата : Жазушы, 1983. - 95 с. 

М. Рәшевтің өлеңдері мен арнаулары

Стихи и посвящения М. Рашева

Рәшев М. (Рәш,  М.) Данышпан [Мәтін] : [Қаныш Имантайұлының рухына арналған өлең] / М. Рәшев // Қазақ әдебиеті. - 1999. - 9-16 көкек.

Рәш, М. Есте қалар есімім [Текст] : өлеңдер / М. Рәш // Жұлдыз. - 2001. - № 2. -  Б. 89-92.

Рәш, М. Әз-аға - Әз ағам! [Мәтін] : өлең: [халық жазушысы Әзілхан Нұршайықовқа] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN . - 2002. - 13 желтоқсан. - Б. 38.

Рәш, М. Қос батыр [Мәтін] : [қазақ халқының қос батыры Мәлік Ғабдуллин мен Төлеген Тоқтаров туралы дастан] / М. Рәш // Қазақстан-Заман. - 2003. -   7 ақпан. - Б. 4.

Рәш, М. Мақтанышы қазақтың; Ғасыр адамы; Ата толғау; Жоқтау [Мәтін] [Халық қаһарманы Нұрғиса Тілендиевтің туғанына 80 жыл] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2005. - 1 сәуір. - Б. 8.

Рәш, М. Топ жарған елім - он бесте! [Мәтін] : [Тәуелсіздік туралы триптих-толғау / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2006. - 13 қазан. – Б. 5.

Рәш, М. Сарғая салқын жатыр күз... [Мәтін] : [сыншы қаламгер С. Әшімбаевқа арналған өлең] / М. Рәш // Қазақстан - Заман. - 2007. - 7 қыркүйек. - Б. 7.

Рәш, М. Киелі домбыра [Мәтін] : дастаннан үзінді / М. Рәш  // Қазақстан - ZAMAN. - 2010. - 8 сәуір. – Б. 7.

Рәш, М. Түбің түскір! [Мәтін] : әзіл өлең / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2010. - 4 қараша. - Б. 20.

Рәш, М. Жайсаң ақын [Мәтін] : өлең : [ақын Ш. Сариевке арналады] / М. Рәш  // Ана тілі. - 2011. - 3-9 қараша. – Б. 12.

Рәш, М. Көрмедік еш шатағын [Мәтін] : өлең : [ақын Р. Ниязбековке арналады] / М. Рәш // Ана тілі. - 2011. - 3-9 қараша . – Б. 12.

Рәш, М. Алтын жүректі азаматқа ода [Мәтін] : әзіл өлең : [Мәжіліс депутаты Н. Сабильяновқа арнаған] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2010. - 4 қараша. – Б. 20.

Рәш, М. Топжарған елім; Беташар; Сүйінші; Өткенім мен жеткенім; Дағдарысқа қарай; Әлемге атым ұшқан [Мәтін] : өлеңдер / М. Рәш  // Қазақстан - ZAMAN. - 2011. - 8 желтоқсан. - Б.11.

***

Рашев, М. Чубартауские изумруды [Текст] : стихи / М. Рашев ; перевод  А. Сендык. - Алма-Ата : Жалын , 1978. - 44 с.

Раш, М. ...Но мир останется чудесным [Текст] : [к 100-летию поэта Калижана Бекхожина]/ М. Раш // Казахстанская правда. - 2013. - 22 ноября. - С. 12.

М. Рәшевтің қойылымдары мен сценарийі

Постановки, сценарий Рашева М.

Рәш, М. Мейлің сенбе, мейлің сен немесе мәселені бүйірінен... [Мәтін] : [қияли қойылым] / М. Рәш  // Қазақстан - ZAMAN. - 2009. - 5 қараша. – Б. 11.

М. Рәшев (М. Рәш) туралы әдебиет

Литература о Рашеве М.

Шығыс Қазақстан облысы [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2014. – Рәшев Мыңбай Ахметкәрімұлы: б. 633.

Қазақ әдебиеті [Мәтін] : энциклопедиялық анықтамалық / Қазақстан Республикасы мәдениет, ақпарат және спорт министрлігі. - Алматы : Аруна, 2005. - (Мәдени мұра). – Рәшев Мыңбай Ахметкәрімұлы (Тотыяйын Рамазанов): б. 442.

Қазақстан жазушылары. ХХ ғасыр [Мәтін] : анықтамалық. - Алматы : Ана тілі, 2004. - Рәш Мыңбай: б. 256.

Қазақстан жазушылары [Мәтін] : анықтамалық / құрастырғандар  С. Қамшыгер; Қ. Жұмашева. - Алматы : Ан Арыс, 2009. - Рәш Мыңбай: б. 328-329.

Әбiлев, Д. Ойға шауып,төске озған [Мәтін] : [ақын М. Рәш 70 жаста] / Д. Әбiлев // Дидар. - 2000. - 3 қазан. - Б. 4.

Жұмабердiқызы, Г. Қазақ сатирасының сардары : [сатирик М. Рәшпен сұхбат] / Г.  Жұмабердiқызы // Қазақстан - ZAMAN. - 2010. - 4 қараша. - Б. 19.
Мәмет, С. Мыңбайдың ми таспасы [Мәтін] : [сатирик-жазушы, ақын Мыңбай Рәшпен сұхбат] / С. Мәмет // Егемен Қазақстан. - 2011. - 12 наурыз. - Б. 5.

Орда,  Г. Сөз құдіреті [Мәтін] : зерттеулер мен мақалалар / Г. Орда. - Алматы : Дәстүр, 2016. - 384 б. - Рәш Мыңбай (ол туралы).

***

Литература Казахстана [Текст] : знциклопедический справочник / Министерство связи и информации Республики Казахстан; Комитет информации и архивов. -  Алматы : Аруна : Қазығұрт, 2010. - (Мәдени мұра). - Рашев Мынбай Ахметкаримулы, Тотыяйын Рамазанов: с. 232.

Писатели Казахстана [Текст] : справочник. - Алма-Ата : Жазушы, 1982. -Рашев Мынбай : с. 194.

Писатели Семипалатинского региона [Текст] : био-библиографический указатель / Семипалатинская универсальная научная библиотека имени Абая. - Семипалатинск : Талант, 2006. – Мынбай Рашев (Тотыян Рамазанов): с. 60-61.

Нурмаханов, К.  Литературные заметки [Текст] : сборник критических и литературных статей / К. Нурмаханов. - Алма-Ата : Художественная литература, 1961. - 211 с. – Мынбай Рашев (о нем).