Искаков А. И.

Обновлено 08.09.2022 10:06

Искаков Ахмеди Искакович (1910 - 1996 гг.) - доктор филологических наук, профессор-языковед.

Родился в Абайском районе Семипалатинской (ныне Восточно-Казахстанской) области. После окончиния Алматинского педагогического института работал преподавателем в Казахском педагогическом институте, директором Института языка и литературы АН КазССР и научно-исследовательского Института педагогических наук Министерства просвещения КазССР, заведующим отделом лексикографии Института языкознания АН КазССР.

Автор более двухсот научных работ по истории и современному состоянию казахского языкознания, теории и классификации частей речи, грамматике (морфологии), лексике и лексикографии, методике преподавания. Основные труды: «Морфологическая структура слова и именные части речи в современном казахском языке», «Грамматика казахского языка: (Морфология)», «Современный казахский язык: (Морфология)». Под его руководством осуществлялась подготовка десятитомного «Толкового словаря казахского языка» и «Словаря произведений Абая».

А. И. Искаков – член-корреспондент НАН РК, Заслуженный деятель науки РК.

 А. Ы. Ысқақовтың ғылыми еңбектері

Научные труды Искакова А. И.

 Кітаптар – Книги

 Ысқақов, А. Ы. Қазақ тiлi [Мәтін] / А. Ы. Ысқақов. - Алматы : Мектеп, 1964. - 393 б.

Ысқақов, А. Ы. Қазiргi қазақ тiлi [Мәтін] / А. Ы. Ысқақов. - Алматы, 1964. - 400 б.

Ысқақов, А. Ы. Қазақ тiлi грамматикасы [Мәтін] : 4 класс / А. Ы. Ысқақов. - Алматы, 1969. - 136 б.

Ысқақов, А. Ы. Қазақ тiлi [Мәтін] / А. Ы. Ысқақов. - Алматы, 1970. - 136 б.

Ысқақов, А. Ы. Қазақ тiлi [Мәтін] : 4-кл. арналған оқулық / А. Ы. Ысқақов. - Алматы : Мектеп, 1971. - 135 б.

Ысқақов, А. Ы. Қазақ тiлi [Мәтін] : (фонетика, лексика, морфология) / А. Ы. Ысқақов. - Алматы : Мектеп, 1972.

Ысқақов, А. Ы. Қазақ тiлi [Мәтін] / А. Ы. Ысқақов. - Алматы, 1973. - 136 б.

Ысқақов, А. Ы. Қазақ тiлi [Мәтін] : 4 класс арналған оқулық / А. Ы. Ысқақов. - Алматы : Мектеп, 1986. - 175 б.

Ысқақов, А. Ы. Қазақ тiлi [Мәтін] : 4 класс / А. Ы. Ысқақов. - Алматы, 1974. - 136 б.

Ысқақов, А. Ы. Қазiргi қазақ тiлi [Мәтін] / А. Ы. Ысқақов. - Алматы, 1974. - 408 б.

Ысқақов, А. Ы. Қазақ тiлi [Мәтін] : 4 класс / А. Ы. Ысқақов. - Алматы, 1975. - 136 б.

Ысқақов, А. Ы. Қазақ тiлi [Мәтін] : 4 класс / А. Ы. Ысқақов. - Алматы, 1976. - 136 б.

Ысқақов, А. Ы. Қазақ тiлi [Мәтін] : 4 класс / А. Ы. Ысқақов. - Алматы, 1979. - 136 б.

Ысқақов, А. Ы. Қазақ тiлi [Мәтін] : 4 класс арналған оқулық / А. Ы. Ысқақов. - Алматы : Мектеп, 1986. - 175 б.

Ысқақов, А. Ы. Қазақ тiлi [Мәтін] : 4 класс арналған оқулық / А. Ы. Ысқақов. - Алматы : Мектеп, 1988. - 175 б.

Ысқақов, А. Ы. Қазақ тiлi [Мәтін] : 5-кл. арналған оқулық / А. Ы. Ысқақов. - Алматы : Мектеп, 1989. - 192 б.

Ысқақов, А. Ы. Қазiргi қазақ тiлi [Мәтін] : морфология / А. Ы. Ысқақов. - Алматы : Ана тiлi, 1991. - 384 б.

Ысқақов, А. Ы. Қазақ тiлi [Мәтін] : 5-кл.арналған оқулық / А. Ы. Ысқақов. - Алматы : Рауан, 1994. - 173 б.

Ысқақов, А. Ы. Қазақ тілінің фономорфологиялық құрылысын тарихи тұрғыдан сараптау [Мәтін] / А. Ы. Ысқақов. - 1999. - 186 б.

Ысқақов, А. Ы. Қазiргi қазақ тiлi [Мәтін] / А. Ы. Ысқақов; бас ред. Е. М. Арын; құраст. А. Ж. Құдабаев; ред. алқасы: Ө. Айтбаев, Б. Әбiлқасымов, Е. Жанпейiсов т.б.. - Павлодар : С. Торайғыров атын. ПМУ, 2010. - 458 б. - (Қазақ тiл бiлiмiнiң антологиясы).

***

Искаков, А. И. Наречие в современном казахском языке [Текст] / А. И. Искаков. - Алма-Ата : АН КазССР, 1950. - 141 с.

 Мерзімді басылымдар мен жинақтардағы мақалалар

Публикации в периодических изданиях и сборниках

 Ысқақов, А. Ы. Профессор Қ. Жұбанов және қазақ тiл бiлiмi [Мәтін] / А. Ы. Ысқақов // Қазақстан мектебi. - 1965. - № 3. - Б. 71-77.

Ысқақов, А. Ы. Қаздауысты Қазыбек туралы жоқтау-жыр [Мәтін] / А. Ы. Ысқақов // Қазақ әдебиетi. - 1985. - 11 январь. - Б.11.

Ысқақов, А. Ы. Абай және қазақ әдеби тiлi [Мәтін] / А. Ы. Ысқақов // Абай тағылымы : әдеби-сын зерттеулер мен мақалалар / құраст. Н. Ғабдуллин. - Алматы, 1986. - Б. 305-323.

Ысқақов, А. Ы. Ағадан қалған мұра [Мәтін] : [Әлкей Хақанұлы Марғұланды еске алу] / А. Ы. Ысқақов // Қазақ әдебиетi. - 1986. - 17 январь. - Б. 10-11.

Ысқақов, А. Ы. Көш басы [Мәтін] : [Қ. Жұбановтың "Қазақ тiлi грамматикасына" - 50 жыл] / А. Ы. Ысқақов // Қазақстан мектебi. - 1986. - №  12. - Б. 72-73.

Ысқақов, А. Ы. Жас ақындар дауысы [Мәтін] : бүкiлодақтық студенттер мерекесiне орай, "Ақиқат" жастар тарихи-ағарту ұйымының ұйымдастырған тұңғыш рет жоғарғы оқу орны студенттерi мен жұмысшы жастарының айтысы туралы / А. Ы. Ысқақов // Өркен. - 1989. - 25 ноябрь. - Б. 12.

Ысқақов, А. Ы. Ағарту iсiнiң жетекшiсi [Мәтін] : [оқу-ағарту саласының ардагерi Ә. Сембаев туралы] / А. Ы. Ысқақов // Шалқар. - 1995. - 10 қараша. - Б. 4.

 А. Ы. Ысқақовтың қатысуымен шыққан басылымдар

Издания, вышедшие при участии Искакова А. И.

Ғабдуллин, Б. Қазақ ағартушы-демократтарының дін туралы пікірлері [Мәтін] / Б. Ғабдуллин, А. Ы. Ысқақов. - 1961. - 86 б. (Введено оглавление)

Ысқақов, А. Ы. Қазіргі қазақ тілі [Мәтін] / А. Ы. Ысқақов, Ж. Аралбаев, 1991. - 384 б.

Ысқақов, А. Ы. Қазақ тiлi [Мәтін] : 5-сыныпқа аранлған оқулық / А. Ы. Ысқақов, К. Аханов, Б. Кәтенбаева. - 21-шi басылымы. - Алматы : Рауан, 1996. - 224 б.

Ысқақов, А. Ы. Қазақ тiлi [Мәтін] : 5-сыныпқа арн.оқулық / А. Ы. Ысқақов, К. Аханов, Б. Кәтенбаева. - 22-шi бас. - Алматы : Рауан, 1999. - 224 б.

Ысқақов, А. Ы. Қазақ тiлiнiң фономорфологиялық құрылысын тарихи тұрғыдан сараптау: Оқу құралы.- Алматы: РБК, 1999.- 186 бет, 19х14 см.

Абай тілі сөздігі [Мәтін] / құраст. ред. басқарған А. Ы. Ысқақов, 2011. - 616 б.

А. Ы. Ысқақов туралы әдебиеттер

Литература об Искакове А. И.

Кітапатр - Книги

Қазақстан ғылымы [Мәтін] : энциклопедия / бас ред. Б. Ө. Жақып. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2009. - Ысқақов Ахмеди: б. 470-471.

Шығыс Қазақстан облысы [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2014. - Ысқақов Ахмеди: б. 831-832.

 Мақалалар - Сататьи

Әшімова, А. Ұлағатты ұстаз [Мәтін] : [А. Ы. Ысқақов туралы] / А. Әшімова // Ертіс өңірі. - 2005. - 1 желтоқсан. - Б. 30.

Қирабаев, С. Өмір тағылымдары [Мәтін] : естеліктер / С. Қирабаев. - 2006. – Ахмеди Ысқақов: б. 303-305.

Қирабаев, С. Көп томдық шығармалар жинағы [Мәтін]. Т. 7 / С. Қирабаев, 2007. – Иманы жүзінде ғана емес, жүрегінде еді : [А. Ысқақов туралы]: б. 352-354.

Тоқтарова, Т. А. Ахмеди Ысқақовтың ғылыми мұрағаттарына шолу [Мәтін] / Т. А. Тоқтарова // "Орыс филологиясының бүгінгі таңдағы теориялық және әдістемелік мәселелері" атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференциясының материалдары 8-9 қараша 2007 жыл. [Мәтін]. Т. 2. - Өскемен, 2007. - Б. 213-214.

Тоқтарова, Т. А. Ахмеди Ысқақовтың ғылыми-педагогикалық және шығармашылық қызметі [Мәтін]  / Т. А. Тоқтарова // "Орыс филологиясының бүгінгі таңдағы теориялық және әдістемелік мәселелері" атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференциясының материалдары 8-9 қараша 2007 жыл. [Мәтін]. Т. 2. - Өскемен, 2007. - Б. 215-217.

Бизақов, С. Сүйген ісінің семсері еді [Мәтін] : [ғалым Ахмеди Ысқақов туралы] / С. Бизақов // Ана тілі. - 2010. - 18-24 қараша. - Б. 5.

Чушекова, Ж. Қазақ тіл білімінің білгірі, әйгілі ғалым [Мәтін] / Ж. Чушекова // Мәдениет жаршысы = Вестник культуры. - 2010. - № 11. - Б. 8-10.

Шарапиева, Л. Тіл білімінің туын көтерген [Мәтін] : филология ғылымдарының докторы, профессор, жерлесіміз Ақмеди Ысқақовтың туғанына 100 жыл / Л. Шарапиева  // Семей таңы. - 2010. - 16 қыркүйек. - Б. 9.

Пірәлиев, С. Қара шаңырақ [Мәтін] / С. Пірәлиев // Мәдени мұра = Культурное наследие. - 2012. - № 4. - Б. 4-14.

Серғалиев, М. Тілім менің-тінім менің [Мәтін] : мақалалар, баяндамалар / М. Серғалиев. - 2013. – Ахмеди Ысқақов – лексикограф: б 321-322.

Қайдар, Ә. Ғылымдағы ғұмыр [Мәтін] : мақалалар, баяндамалар жинағы. Т. 4, 2014. - Көреген  аға (Ахмеди Ысқақов): б. 181-183; Ағаларға парыздарымыз (Ахмеди Ысқақов): б. 192-194.