Аханов К.

Обновлено 07.12.2023 12:18

Аханов Какен Аханович (1928-1978 гг.) - языковед, доктор филологических наук, профессор, член-корреспондент АН КазССР .

Родился в ауле Никитинка (ныне Бозанбай) Уланского района. С отличием окончил аульную школу им. С. М. Кирова. Окончил Казахский государственный университет (1950, ныне КазНУ им. аль-Фараби). После окончания вуза с 1950 по 1976 гг. был в нем преподавателем, старшим преподавателем, заведеющим кафедры, деканом филологического факультета. В 1977-1978 был ректором Алма-Атинского педагогического института иностранных языков.

В 1956 году защитил кандидатскую, а в 1966 году докторскую диссертацию. В 1969 году присвоено звание профессора. В 1978 году избран членом-корреспондентом Академии наук Казахской ССР.

Основные направления исследований Аханова К. были казахское и общее языкознание, вопросы лексикологии и грамматики. Аханов К. Разработал проблему омонимов в казахском языке.

Автор школьных учебников по казахскому языку.

К. Ахановтың ғылыми еңбектері

Научные труды К. Аханова

Аханов, К. Қазақ тiлi лексикасының мәселелерi [Мәтін] / К. Аханов. - Алматы : Қаз. мем. оқу-пед. баспасы, 1955. - 62 б.
Аханов, К. Қазақ тiлiндегi омонимдер [Мәтін] / К. Аханов. - Алматы : Казмембас, 1958. - 128 б.
Аханов, К. Грамматика теориясының негіздері [Мәтін] : университеттер мен педагогтық институттардың филология факультеттеріне арналған оқу құралы / К. Аханов. - Алматы : Мектеп, 1972. - 214 б.
Аханов, К. Қазақ тілі [Мәтін] : лексика, сөздің жасалуы, морфология / К. Аханов, Б. Кәтенбаева, Т. Әбдіғалиева. - Алматы : Рауан, 1993. - 189 б.
Аханов, К. Тіл білімінің негіздері [Мәтін] : оқулық / К. Аханов. - Алматы : Санат, 1993. - 496 б.
Аханов, К. Грамматика теориясының негіздері [Мәтін] : оқу құралы / К. Аханов. - Алматы : Санат, 1996. - 240 б.
Аханов, К. Тіл білімінің негіздері [Мәтін] : оқулық / К. Аханов. - Алматы : Санат, 2003. - 496 б.
Аханов, К. Грамматика теориясының негіздері [Мәтін] : оқу құралы / К. Аханов. - Алматы : Өлке, 2010. - 240 б.
Аханов, К. Тіл білімінің негіздері [Мәтін] : жоғарғы оқу орындарының филология факультеттеріне арналған оқулық / К. Аханов. - Алматы : Өлке, 2010. - 558 б.

К. Ахановтың қатысуымен шыққан кітаптар

Книги, вышедшие при участии К. Аханова

Қазақ тілі [Мәтін] : 5-класқа арналған оқулық / А. Ысқақов, К. Аханов, Б. Кәтенбаева. - Алматы : Рауан, 1994. - 172 б.

Мерзімді басылымдар мен жинақтардағы жарияланымдары

Публикации в периодических изданиях и сборниках

Аханов, К. Әдемiде әсерлi тiл үшiн [Мәтін] : [шығарманың тiлi туралы] / К. Аханов // Қазақ әдебиетi. - 1959. - 13 ноябрь. - Б. 3.
Аханов, К. Ғылым мен өнер мүддесi [Мәтін] : ["Абай жолы" эпопеясы жайында] / К. Аханов // Соц. Қазақстан. - 1977. - 9 сентябрь. - Б. 3.
Аханов, К. Сылдырап өңкей келiсiм... [Мәтін] : ["Абай жолы" эпопеясының тiлi жайында] / К. Аханов // Қазақ әдебиетi. - 1977. - 23 сентябрь. -  Б. 2.

Өмірі мен ғылыми шығармашылығы туралы әдебиеттер

Литература о жизни и деятельности

Шығыс Қазақстан облысы [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы. - 2014. - Аханов Кәкен:  б. 192.    

***

Ағаның бір мінезі : [профессор Кәкен Аханов туралы сыр] // Парасат. - 1998. - № 12. - Б. 21-22.
Оразбаева, Ф. Шынайы зерттеуші, шыншыл адам: [ғалым К. Аханов туралы ] / Ф. Оразбаева // Егемен Қазақстан. - 1998. - 13 мамыр. - Б. 4.
Әлпейісова, Камал. Ілеспе аударма процесінде фразеологизмерді аудару жолдары / К. Әлпейісова // Жұлдыз. - 2012. - №10.- Б.189.
Құрманәлиев, Кәрімбек. Бедел биігі : [тіл білімінің білгірі Кәкен Ахановтың тіл ғылымы мен түркітанудағы еңбегі жайында] / К. Құрманәлиев // Ана тілі. - 2021. - 27 мамыр-2 маусым.- Б.4.