Ахметжанова Ф. Р.

Обновлено 15.02.2024 11:13

Ахметжанова Фарзана Рафиковна (1950) - педагог-просветитель, ученый, почетный работник образования Республики Казахстан.

Родилась в г. Ушарал Алматинской области. После окончания филологического факультета УКПИ (ВКГУ им. С. Аманжолова, г. Усть-Каменогорск) прошла научную стажировку в Институте филологии и философии Сибирского отделения Академии Наук СССР; научную стажировку и обучение в аспирантуре в Институте языкознания им. А. Байтурсынова НАН РК, защитила кандидатскую диссертацию.

В УКПИ-ВКУ прошла профессиональный путь от преподавателя до профессора. В разные годы занимала ответственные должности в структурных подразделениях вуза: заведующая кафедрой, заместитель декана, директор института. Инициатор открытия в структуре вуза факультета казахской филологии, который возглавила и на базе которого впоследствии обосновала и открыла впервые в Казахстане магистратуру и аспирантуру по данному профилю.

Область научных интересов: современный казахский язык; лексикология; семасиология; словообразование; сопоставительное исследование казахского и русского языков; контрастивная лингвистика.

Ф.Р. Ахметжанова – неоднократный лауреат и победитель конкурса «Жемчужины Востока» в номинации «Сила духа»; победитель Республиканского конкурса «Настоящая женщина» в номинации «Уверенность и оптимизм» (Астана, 2002 г.). Ф.Р. Ахметжанова – Почетный работник образования РК, обладатель государственного гранта «Лучший преподаватель вуза – 2006, 2009». Автор более 300 научных трудов, в т.ч. фундаментальных исследований в области казахского языкознания и контрастивной лингвистики, составитель оригинальные двух- и трехъязычных словарей, участник многочисленных научных конференций международного и республиканского уровня. Воспитала более ста учеников.

 Ф. Р. Ахметжанованың ғылыми еңбектері

 Научные труды Ф. Р. Ахметжановой

  Кітаптар – Книги

Ахметжанова, Ф. Р. Қазақша-орысша, орысша-қазақша сәйкестіктер = Казахско-русские и русско-казахские соответствия [Мәтін] : Сөздік = Cловарь / Ф. Р. Ахметжанова. - Өскемен,  2000. - 137 б.

Ахметжанова, Ф. Р. Қазақша-ағылшынша-орысша қатарластар [Мәтін] : сөздік / Ф. Р. Ахметжанова; Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі, Шығыс Қазақстан мемлекеттік университеті. - Усть-Каменогорск : Изд-во ВКГУ, 2001. - 220 с.

Ахметжанова, Ф. Р. Әлеуметтiк лингвистика және тiларалық қатынастардың өзектi мәселелерi [Мәтін] : әдiстемелiк нұсқаулар мен бағдарлама /Ф. Р. Ахметжанова. - Өскемен : ШҚМУ баспасы, 2003. - 86 б.

Ахметжанова, Ф. Р. Аударматанудың кейбір мәселелері [Мәтін] / Ф. Р. Ахметжанова. - Усть-Каменогорск : Шығыс Ақпарат, 2009. - 155 б.

Ахметжанова, Ф. Р. Күрделі сөздердің қазақша-орысша сөздігі [Мәтін] / Ф. Р. Ахметжанова. - Өскемен, 2009. - 247 б.

Ахметжанова, Ф. Р. Таным жолы- ғажайып бақыт... [Мәтін] / Ф. Р. Ахметжанова. - Усть-Каменогорск : Шығыс Ақпарат, 2012. - 256 б.

Ахметжанова, Ф. Р. Көпұлтты қоғамдағы тіл мәселесі [Мәтін] : монография / Ф. Р. Ахметжанова. - Өскемен : С. Аманжолов атындағы ШҚМТУ "Берел"  баспасы, 2014. - 598 б.

Ахметжанова, Ф. Р. Сәрсен Аманжолов және терминшығармашылықтың кейбір мәселелері [Мәтін] : монография / Ф. Р. Ахметжанова. - Өскемен : С. Аманжолов атындағы ШҚМТУ "Берел" баспасы, 2014. - 282 б.

Ахметжанова, Ф. Р. Фразеотіркестердің лингвомәдениеттанымдық құдіреті [Мәтін] : монография / Ф. Р. Ахметжанова. - Өскемен : Шығыс Ақпарат, 2014. - 308 б.

 ***

Ахметжанова, Ф. Р.Фразеологические единицы типа "относительное прилагательное плюс существительное" в казахском языке : диссертация ... кандидата филологических наук : 10.02.06 / Ф. Р. Ахметжанова;АН КазССР. Ин-т языкознания. - Алма-Ата, 1988. - 220 с.

Ахметжанова, Ф. Р. Словарь [Текст] : русско-казахские кальки / Ф. Р. Ахметжанова. -Усть-Каменогорск, 1994. - 75 с.

Ахметжанова, Ф. Р. Программа [Текст] : основы теории и техники перевода / Ф. Р. Ахметжанова. -Усть-Каменогорск, 1994.

Ахметжанова, Ф. Р. Определительные фразеосочетания казахского языка [Текст] : монография / Ф. Р. Ахметжанова. - Усть-Каменогорск : Изд-во ВКГУ, 2012. - 156 с.

Абай мұрасы әлемдік руханият кеңістігінде : [Электрондық ресурс] : халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференциясы материалдар жинағы = Наследие Абая в мировом духовном пространстве : сборник материалов международной научно-практической конференции. - Өскемен : С. Аманжолов атындағы ШҚМУ баспасы, 2015. - 299 б.

Авторларымен біріп шыққан басылымдар

 Издания, вышедшие в соавторстве

Ахметжанова, Ф. Р. Қазақша-орысша,орысша-қазақша сәйкестіктер = Казахско-русские и русско-казахские соответствия. [Мәтін] : Cөздік = Словарь / Ф. Р. Ахметжанова, Т. С. Мұхамедханова. - Өскемен : ШҚМУ баспасы, 1999. - 110 б.

Ахметжанова, Ф. Р. Қазақ шығысының жер-су атаулары. [Мәтін] / Ф. Р. Ахметжанова, А. Ә. Әлімхан. - Өскемен : Шығыс Қаз. мемлек. ун-ті, 2000. - 103 б.

Ахметжанова, Ф. Р. Түр-түске байланысты тұрақты сөз тіркестері. [Мәтін] / Ф. Р. Ахметжанова, Қ. Т. Қайырбаева. - Өскемен : Шығыс Қаз.мемлек. ун-ті, 2000. - 136 б.

Ахметжанова, Ф. Р. Қасиетті сандар қатысқан қазақ ескіліктері [Мәтін] : ғылыми басылым / Ф. Р. Ахметжанова,  Қ. С. Дүсіпбаева. - Өскемен : ШҚТУ баспасы, 2001. - 112 б.

Ахметжанова, Ф. Р. Қазақ тілі [Мәтін] : талапкерлерге арналған әдістемелік құрал / Ф. Р. Ахметжанова, Г. Қ. Сисанова. - Өскемен : С. Аманжолов атындағы ШҚМУ баспасы, 2004. - 80 б.

Ахметжанова, Ф. Р. Қазақ тіліндегі ұқсату мен теңеу [Мәтін] : монография / Ф. Р. Ахметжанова, Е. К. Әбішев. - Өскемен : ШҚМУ баспасы, 2006. - 174 б.

***

Ахметжанова, Ф.Р. Слово в системе словарей русского и казахского языков [Текст] : учеб.пособие / Ф.Р. Ахметжанова, В.А.Кудрявцева. - Усть-Каменогорск : Изд-во ВКГУ, 1996. - 126 с.

Ахметжанова, Ф.Р. Определительные фразеосочетания казахского языка [Текст] : учеб. пособие / Ф. Р. Ахметжанова. - Усть-Каменогорск : Издательство ВКГУ, 1998. - 212 с.

Ахметжанова, Ф. Р. Словосложение в казахском и русском языках [Текст] : учебное пособие / Ф. Р. Ахметжанова, В. А. Кудрявцева. - Усть-Каменогорск : ВКГУ им. С. Аманжолова, 2005. - 191 с.

Ахметжанова, Ф. Р. Словосложение в казахском и русском языках [Текст] : учебное пособие / Ф. Р. Ахметжанова, В. А. Кудрявцева. - Усть-Каменогорск,   2007. - 206 с.

 Мерзімді басылымдар мен жинақтардағы жарияланымдары

 Публикации в периодических изданиях и сборниках

Ахметжанова, Ф. Р. Ғалым және қазақ терминологиясы [Мәтін] / Ф. Р. Ахметжанова // Дидар. - 2003. -  6 мамыр. - Б. 4.

Ахметжанова, Ф. Р. Өскеменде қазақ тілінің мамандарын даярлайтын факультет ашу оңайға соққан жоқ [Мәтін] / Ф. Р. Ахметжанова // Дидар. - 2012. - 9 сәуір. - Б. 5.

Ахметжанова, Ф. Р. Ұлы жеңіске жеткен Ұланның ұлы [Мәтін] : [әйгілі партизан-жазушы Қасым Қайсенов туралы] / Ф. Р. Ахметжанова // Менің өлкем. - 2013. - 20 маусым. - Б. 21.

Ахметжанова, Ф. Р. Байыпты бағдар [Мәтін] : [ҚР Президенті Н. Назарбаевтың М. В. Ломоносов атын. Мәскеу мемл. университетінде сөйлеген сөзіне орай пікір]  / Ф. Р. Ахметжанова // Егемен Қазақстан. - 2014. - 29 сәуір. - Б. 4.  

 ***

Ахметжанова, Ф. Р. Межкультурная коммуникация и этнопсихология языковой личности [Текст] / Ф. Р. Ахметжанова // Алтай - Түркі әлемінің алтын бесігі = Алтай - колыбель Тюркского народа : халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференциясы материалдары 26-27 тамыз. - Өскемен, 2013. - С. 30-35.

Ахметжанова, Ф. Р. Говорите со мной на казахском! [Текст] / Ф. Р. Ахметжанова // Рудный Алтай. - 2014. - 4 октября. - С. 3.

 Авторларымен бірігіп шыққан мақалалар

 Статьи, вышедшие в соавторстве

Ахметжанова, Ф. Р. Түр-түс атауларының қолданылу сипаты [Мәтін] : [көркем шығарма тіліндегі түр-түс атаулары ] / Ф. Р. Ахметжанова, Қ. Қайырбаева // Шығыс Қазақстан техникалық университетінің хабаршысы. - 1999. - № 2. - Б.172-178.

Ахметжанова, Ф. Р. Мәндес теңеулерді топтастыру мәселесі [Мәтін] / Ф. Р. Ахметжанова, А. Айтмұқашова // Шығыстың аймақтық хабаршысы. - 2000. - № 1.- Б. 121-130.

***

Ахметжанова Ф. Р. Типологические особенности казахского и русского языков на уровне структуры слова [Текст] / Ф. Р. Ахметжанова, В. Кудрявцева // Поиск.Серия гуманитарных наук. - 1998. - №2. - С. 1-24.

Ахметжанова, Ф. Р. Имена как национальные реалии и проблемы их перевода [Текст] / Ф. Р. Ахметжанова, Б.Кумарова // Поиск. Серия гуманитарных наук. - 2002. - №1. - С. 49-54.

Өмірі мен ғылыми шығармашылығы туралы әдебиеттер

 Литература о жизни и деятельности

Шығыс Қазақстан облысы[Мәтін] : энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы. - 2014. - Ахметжанова Фарзана Рафикқызы: б. 194-195.      

Әбішев, Е. Ұстаздың жаңа еңбегі [Мәтін] : [Ф. Ахметжанованың «Күрделі сөздердің қазақша-орысша сөздігі» жаңа кітабы туралы] / Е. Әбішев // Дидар. - 2009. - 29 сәуір. - Б. 4.

Садықова, С. Өмірі де, өнері де жастарды оқытып тәрбиелеуге арналған [Мәтін] : [профессор Фарзана Ахметжанова туралы] / С. Садықова // Менің өлкем. - 2013. - 2 қаңтар. - Б.19.

 ***

Ученые Восточно-Казахстанского государственного университета имени С. Аманжолова [Текст] : биографический справочник. Т. 1 / сост. А. Ф. Сурнина, Ж. Т. Бопурова ; под ред. А. А. Абжаппарова. - Усть-Каменогорск : ВКГУ,  2004. -Ахметжанова (Усманова) Фарзана Рафиковна: с. 88-91.

Царегородцева, С. Алтын қызым, оқы! [Текст] : [профессор ВКГУ Фарзана Ахметжанова получила грант "Лучший преподаватель вуза"] / С.Царегородцева // Рудный Алтай. - 2006. - 7 марта. - С. 1-2.

Қазақстанның қанатты әйелдері [Мәтін] = Окрыленные женщины Казахстана : Шығыс Қазақстан облысы. - Астана : ИД "Арт Статус Медиа". - Ахмеджанова Фарзана Рафиковна: с. 23.