Mustanbayev I.

Details

Last Updated on Friday, 05 January 2018 13:44

Mustanbayev Idris (1898-1937) was a member of the Alash movement, a literary critic, and an Abai scholar.

He was born on November 8, 1898, now Zharminsky district of East Kazakhstan region. He graduated from the Tinibai madrasah, a two-grade Russian-Kazakh school; Semipalatinsk gymnasium. He worked as a telegraph operator at the post office. In 1918, he took part in the creation of the Alash Cavalry Military Regiment in Semipalatinsk (new Semey). In 1919-1921, as a member of the gubrevkom and gub executive committee in Semipalatinsk (now Semey), he held leadership positions in Semipalatinsk, Ust-Kamenogorsk, Ayagoz, Zaisan counties. In 1920, at the Founding Congress of the KASSR, he was elected a member of the CEC. In 1921-1923 - prosecutor in the Ural region; in 1924-1925 - in the Akmola province; in 1925-1926 - Chairman of the Syrdarya Gubernatorial Executive Committee, instructor of the KAZTSIK. In 1926, he was charged in the "Syrdarya case" and "Shayan case". In 1926-1927, he was the People's Commissar of Communications of the KASSR; in 1927, he was a state prosecutor at the trial held in Semipalatinsk (now Semey) in the case of Atman Annenkov.

In the last years of his life, he worked in Soviet, party and economic work. Mustanbayev was repeatedly expelled from the ranks of the party on charges of "sadvakasovism" for disagreement with the policy of the party and the government on the land issue, on issues of class struggle in the village, dispossession of bais and, in general, with the national policy of the regional government of F. I. Goloshchekin.

Mustanbayev took an active part in the literary life of Kazakhstan, contributed to its study. He defended the literary heritage of Abai, A. Baitursynov, M. Zhumabayev from the attacks of Soviet party and ideological bodies.

Idris Mustanbayev was arrested on January 17, 1933 by the Resolution of the OGPU Board of July 4, 1933. He was imprisoned in the ITL for a period of 5 years under Article 58 of paragraph 2 of the Criminal Code of the RSFSR for counterrevolutionary activities.

By the resolution of the troika of the NKVD of the Alma-Ata region on November 16, 1937, "for active participation in the anti-Soviet nationalist terrorist-insurgent and spy-sabotage organization," he was sentenced to death.

By Definition No. 22/048n of the Judicial Board for Criminal Cases of the Supreme Court of the Kazakh SSR on May 9, 1959, the resolution of the troika of the NKVD of Alma-Ata region (now Almaty region) dated November 15, 1937 in respect of I.  Mustambayev's office work was terminated for lack of evidence of a crime. Rehabilitated on February 18, 1991

Publications of Mustanbayev I. M. in periodicals and collections

Мұстанбайұлы, Ы. Біздіңталастарымыз [Мәтін] : [ақындардыңмінездеріжәнеСәбиттіңмінездері / Ы. Мұстанбайұлы// "Жаңаәдебиет", 1928. - № 5,6] // Жалын. - 1990. - № 4. - Б. 35-38.

***

Мустамбаев, И. Поэт Абай и его философия [Текст] : [по поводу статьи тов. Кабулова "Философия Абая и ее критика"] / И. Мустамбаев // Абай. - 1992. - № 2. - С. 61-65.

Мустамбаев, И. Речь общественного обвинителя : на судебном процессе по делу [атамана] Анненкова [в годы гражданской войны 1918- 1920 гг.] [Текст] / И. Мустамбаев // Абай. - 1993. - № 7. - С. 27-28.

Мустамбаев, Ы. Джумабаев и «Девяносто» [Текст] / Ы. Мустамбаев // Алаш ақиықтары: мақалалар, деректі құжаттар, аудармалар. - Алматы : Алаш, 2006. - С. 153.

Мустамбаев, Ы. Роковое преступление [Текст] / Ы. Мустамбаев // Алашақиықтары : мақалалар, деректіқұжаттар, аудармалар. - Алматы :Алаш, 2006. - С. 144.

Literature about the life and work of Mustanbayev I. M.

Шәкеев, Н. Қандығатайдан шыққан қайраткер [Мәтін] : Ы. Мұстамбаев туралы мұрағат деректері / Н. Шәкеев // Жалын. - 2006. - № 5. - Б. 43-48.

Алаш. Алашорда [Мәтін] : энциклопедия / құраст.: Ғ. Әнес, С. Смағұлова. - Алматы :Арыс, 2009. - МұстанбаевЫдырыс: б. 247.

Сағатова, Ш. Б. 1920 жылдардағы Ы. Мұстамбаевтыңсыншылдықкөзқарасы [Мәтін] / Ш. Б. Сағатова // ҚазҰУхабаршысы. Филология сериясы = Вестник КазНУ. Серия филологическая. - 2009. - № 5/6. - Б. 264-267.

Алшынбай, Е. Мұстамбайдың "бәйге шабары" [Мәтін] / Е. Алшынбай // Тұмар. - 2012. - № 1. - Б. 62-65.

Тілешов, Е. Алаш қозғалысы [Мәтін] : энциклопедиялық анықтамалық / Е. Тілешов, Д. Қамзабекұлы. - Алматы : Сардар, 2014. -Мұстанбаев Ыдырыс: б. 314.

Шығыс Қазақстан облысы [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2014. – Мұстанбаев Ыдырыс: б. 552.

***

Казахстан: национальная энциклопедия [Текст] : в 4-х т. Т. 4 / гл. ред. Б. Аяган. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2006. - Мустамбаев И. М.: с. 67-68.

Красный террор [Текст] :  политическая история Казахстана / сост.: М. К. Койгелдиев, В. И. Полулях, Ш. Б. Тлеубаев. - Алматы : Типография оперативной печати, 2008. - Мустамбаев И. М.: с. 164-174.

История Казахстана [Текст] : энциклопедический словарь. - Алматы : Аруна, 2010. - Мустамбаев И. М.: с. 426.

Мухамедхан, Д. Бывали хуже времена. Но не было подлей [Текст] / Д. Мухамедхан // Казахстанская правда. - 2013. - 31 мая. - С. 13. (о КаюмеМухамедханове, упоминается его фио).

Internet resources

ГУБЕРНИЯ ПРОКУРОРЫ [Электрондық ресурс] : [Мұстанбаев Ы. туралы] // portal.kazntu.kz : сайт. – Режим доступа : http://portal.kazntu.kz/files/publicate/2013-09-28-1411_5.pdf  (03.02.2017)

Мустанбаев Идрис (1898-1937) [Электронный ресурс] : [биография] // alash.semeylib.kz : сайт. – Режим доступа : http://alash.semeylib.kz/?page_id=392&lang=ru (03.02.2017)

Мустамбаев Идрис (1898-1937) [Электронный ресурс] : [биография] // Восточно-Казахстанская областная универсальная библиотека им. Абая : сайт. – Режим доступа : http://semeylib.kz/?page_id=2893&lang=ru (03.02.2017)