Әбділдин С. А.

Жаңартылды 02.03.2022 14:56

Әбділдин Серікболсын Әбділдаұлы - қоғам қайраткері, экономика ғылымдарының докторы, профессор.

1937 жылы 25 қарашада Семей облысы (қазіргі ШығысҚазақстан), Тарбағатай ауданы, Қызылкесек ауылында туған.  

1960 - Қазақ ауыл шаруашылық институтын бітірді, 1960-1963 жылы – агроном болып жұмыс істеді. 1963-1966 – аспирант, аға ғылыми қызметкер. 1967–1982 - Қазақ КСР-і Мемлекеттік жоспарлау комитеті төрағасының орынбасары.

1982-1985 жылдары Қазақ КСР Ауыл шаруашылығы министрінің бірінші орынбасары, 1985 жылы АӨК-ні басқару жөніндегі Республикалық Жоғары мектептің ректоры, 1986-1987 жылдары Қазақстан Ауыл шаруашылығы министрі, 1990-1995 жылы Қазақ КСР Жоғары Кеңесінің Төрағасы болып қызмет еткен. 1995 жылдан - Қазақ мемлекеттік аграрлық университетінің (қазіргі - Қазақ ұлттық аграрлық университеті) агробизнес кафедрасының меңгерушісі, профессоры қызметтерін атқарады.

Қазақстан Коммунистік партиясының бірінші хатшысы болды. 1999 жылы Қазақстан президенті сайлауына өз кандидатурасын ұсынды, 11,70% дауыс жинап, Нұрсұлтан Назарбаевтан кейін екінші орын алды. 1996 жылдың сәуір айынан – Қазақстан Компартиясы Орталық Комитетінің бірінші хатшысы. 1999 жылдың қазан айынан – Қазақстан Демократиялық күштері форумының тең төрағасы.

2002 жылдың ақпан айынан – "Қазақстанның демократиялық таңдауы" ҚБ саяси кеңесінің мүшесі. 2002 жылдың желтоқсанында Қазақстан Республикасының Тұңғыш президенті Назарбаевтың жарлығымен құрылған және 2005 жылдың маусымына дейін жұмыс істеген азаматтық қоғамды одан әрі демократияландыру және дамыту жөніндегі ұсыныстарды әзірлеу кеңесінің мүшесі болды.

2004 жылдан бастап – Коммунистік партиялар одағы төрағасының орынбасары. 2004 жылдың 2 қарашасында президент жанындағы консультативті-кеңесші орган ретінде құрылған Демократия және азаматтық қоғам жөніндегі ұлттық комиссияның мүшесі болды.

2006 жылдың наурызында Ұлттық комиссия таратылғаннан кейін Қазақстан Республикасында демократиялық реформалар бағдарламасын әзірлеу және нақтылау жөніндегі мемлекеттік комиссия құрылды, оған Серікболсын Әбділдин мүше болды.

2010 жылдың 17 сәуірінде Қазақстан Компартиясы Орталық комитеті мен Орталық бақылау комиссиясының жалпы отырысы болып, онда Ғазиз Алдамжаров партияның бірінші хатшысы болып Серікболсын Әбділдинді алмастырды. Басшылықты ауыстыруды Әбділдиннің өзі ұсынды.

"Қазақстандағы парламентаризмнің қалыптасуы" және "Қазақстан парламенті: одақтан мемлекеттілікке" кітаптарының авторы.

2020 жылдың 1 қаңтарында өмірден өтті.

Ғылыми, әдеби еңбектері, мақалалары:

«Важный рубеж в развитии сельского хозяйства Казахстана» (1974), «Сельское хозяйство Казахстана в 10-й пятилетке» (1977), «Щедрость земли» (1982 в соавт.), «Развитие продовольственного комплекса Казахстана» (1985), «Продовольственный комплекс Казахстана» (1988), «Становление парламентаризма в Казахстане» (1993), «Парламент Казахстана: от Союза к государственности» (1993), «Уроки пережитого и размышления о будущем» (1997), «Один день в многовековой истории Казахстана» (2001), «Организация агробизнеса» (2002), «Компартия от съезда к съезду» (2004), «Земля целинного подвига» (2004), «Отчет депутата» (2004), «От демократии к автократии» (2005), «Суверенен ли Казахстан и граждане Республики?» (2005), «За справедливый Казахстан» (2005), «Социализму в Казахстане нет альтернативы» (2007), «Под знаменем Великого Октября» (2007)

Серікболсын Әбділдиннің  ғылыми еңбектері:

Научные труды С. А. Абдильдина

Кітаптар – Книги

Әбділдин, С. Қазақстан Парламенті Одақтан ордалы елге бет түзеп...  [Мәтін] / С.Әбділдин. - Алматы : Казақстан, 1993. - 184 б.

Әбділдин, С. Ауыл кәсіпкерінің бизнес-жоспары [Мәтін] / С.Әбділдин. - Алматы, 1998.

Әбділдин, С. Әлеуметтік-экономикалық дамуды жоспарлау [Мәтін] / С.Әбділдин. - Алматы, 1999.Әбділдин, С. Агробизнесті ұйымдастыру: [Мәтін] / С.Әбділдин. -Алматы, 2001.

Әбділдин, С. Ақиқат пен Аңыз [Мәтін] / С.Әбділдин. - Алматы, 2009.

Әбділдин, С. Қазіргі менеджмент: [Мәтін] / С.Әбділдин. - Алматы, 2010.

Әбділдин, С. Қазақ елінің ең биік күні [Мәтін] / С.Әбділдин. - Алматы, 2011.

Әбділдин, С. Қазақстан мемлекеттілігі үшін: 5 томдық [Мәтін] / С.Әбділдин. - Алматы, 2012.

Әбділдин, С. Билік және ауыл. Власть и село [Мәтін] / С.Әбділдин. - Алматы, 2014.

                                                         ***

Абдильдин , С. Сельское хозяйство Казахстана в десятой пятилетке : итоги и перспективы  [Текст] / С. Абдильдин . - Алматы : Кайнар, 1977. - 136 с.

Абдильдин , С. Резервы сельскохозяйственного производства Казахстана. [Текст] / С. Абдильдин . - Алма-Ата: Кайнар, 1982.

Абдильдин, С. Развитие продовольственного комплекса Казахстана [Текст] / С. А. Абдильдин. - Алма-Ата : Наука, 1985. - 159 с.

Абдильдин, С. Комплексное освоение кормовых угодий : Для развития овцеводства [Текст]   / [С. А. Абдильдин, И. Г. Архипов, Г. Ф. Измайлов и др.]; Под ред. С. А. Абдильдина. - Алма-Ата : Кайнар, 1986. - 206,[2] с.

Абдильдин, С. Продовольственный комплекс Казахстана [Текст] / [С. А. Абдильдин. -Алма-Ата, 1988.

Абдильдин, С. Становление парламентаризма в Казахстане [Текст] / С. Абдильдин; Межпарламент. ассамблея государств-участников Содружества Независимых Государств. - СПб. : Секретариат совета МПА, 1993. - 90,[2] с.

Абдильдин С. Парламент Казахстана: от Союза к государственности [Текст]   / С. Абдильдин. - Алматы: Казахстан, 1993. - С. 54.

Абдильдин С. Уроки пережитого и размышления о будущем [Текст] / С. Абдильдин. - Алматы, 1997.

Абдильдин С. Бизнес-план сельского предпринимателя [Текст] / С. Абдильдин. - Алматы, 1997.

Абдильдин С. Планирование социально-экономического развития (курс лекции [Текст] / С. Абдильдин. - Алматы, 1999.

Абдильдин С. Организация агробизнеса: учебник предпринимателя [Текст] / С. Абдильдин. - Алматы, 2001.

Абдильдин С. Земля целинного подвига [Текст] / С. Абдильдин. - Алматы, 2004.

Абдильдин С. Компартия от съезда к съезду [Текст] / С. Абдильдин. -Алматы, 2004.

Абдильдин С. Корпоративное управление: учебное пособие [Текст] / С. Абдильдин. - Алматы, 2007.

Абдильдин С. Современный менеджмент: учебное пособие [Текст] / С. Абдильдин. - Алматы, 2009.

Абдильдин С. Реалии и мифы [Текст] / С. Абдильдин. - Алматы, 2009.

Абдильдин С. Особый день в истории Казахстана [Текст] / С. Абдильдин. - Алматы, 2011.

Абдильдин С. За государственность Казахстана: 5 томов [Текст] / С. Абдильдин. - Алматы, 2012.

Абдильдин, C. Маркетинг и малые предприятия [Текст] / С. Абдильдин // Мысль. - 1999. - №11-12. -C.34-37.

Абдильдин, С. Выбор оптимального кредитования предприятия [Текст] / C. Абдильдин // Банки Казахстана. - 2006. - №4. - С. 18-22.

Абдильдин, С. Основные документы управленческой финансовой отчетности при переходе на международные стандарты финансовой отчетности (МСФО) [Текст] / С. Абдильдин // Транзитная экономика. - 2006. - №1. - С. 39-46.

Абдильдин, С. Анализ структуры бюджета Республики Казахстан 2011 в сравнении с 2010 годом / Абдильдин С. - Текст // Финансы и кредиты . – 2012. - № 3. - С. 23-25

С. А. Әбділдиннің мерзімді басылымдар мен жинақтардағы мақалалары

Публикации С. А. Абдильдина в периодических изданиях и сборниках

Әбділдин, С. Қонаев заманындағы дәрежеге бүгінде еңбектеп жете алмай келеміз [Мәтін] / С. Әбділдин // Аңыз адам. - 2011. - № 1. - 40-41 б.

Әбділдин, С. Сталин сияқты көреген көсем дүниежүзінде болмаған [Мәтін] / С. Әбділдин // Аңыз адам. - 2011. - № 18. - 23-24 б.

Әбділдин, С. Мұхтар Шахановтың жанайқайы билікті елең еткізбей отыр [Мәтін] / С. Әбділдин // Аңыз адам . - 2012. - № 12. - С. 42 б.

***

Абдильдин , С. Сельское хозяйство Казахстана в десятой пятилетке : итоги и перспективы  [Текст] / С. Абдильдин . - Алматы : Кайнар, 1977. - 136 с.

Абдильдин, C. Маркетинг и малые предприятия [Текст] / С. Абдильдин // Мысль. - 1999. - №11-12. -C.34-37.

Абдильдин, С. Выбор оптимального кредитования предприятия [Текст] / C. Абдильдин // Банки Казахстана. - 2006. - №4. - С. 18-22.

Абдильдин, С. Основные документы управленческой финансовой отчетности при переходе на международные стандарты финансовой отчетности (МСФО) [Текст] / С. Абдильдин // Транзитная экономика. - 2006. - №1. - С. 39-46.

С. А. Әбділдиннің өмірі мен ғылыми шығармашылығы туралы әдебиеттер

Литература о жизни и деятельности С. А. Абдильдина

Иванова, Т. Не народ для власти,а власть для народа : [О встрече усть-каменогорцев с канд. в Президенты РК С. А. Абдильдиным] / Т. Иванова Т. - Текст // Рудный Алтай. - 1999. - 1 янв.

Сілтемелер - ссылки:

1. https://newfreelance24.ru/abdildin-serikbolsyn-abdildaevich/

2. https://rus.azattyq.org/a/kazakhstan-almaty-serikbolsyn-abdildin-funeral/30358368.html

3. https://online.zakon.kz/Document/?doc_id=30103087

4. https://www.ktk.kz/ru/newsfeed/article/2020/01/01/136893/

5. https://tengrinews.kz/kazakhstan_news/umer-obschestvennyiy-deyatel-serikbolsyin-abdildin-387863/

6. https://www.azattyq.org/a/kazakhstan_serikbolsin_abdildin_/28885305.html

7. https://baq.kz/news/othernews/belgili-sayasatker-serikbolsyn/