Зырянов Г. Г.

Жаңартылды 19.01.2023 11:21

Герасим Григорьевич Зырянов (1753-1791) – тау-кен шебері, зерттеуші, Зырян кен орнының негізін қалаушы.

Алтайдағы Локтев зауытында дүниеге келген. Жеті жасынан бастап кеніш жұмыстарында жұмыс істеген. 1766 жылы кен жуғыш болып тағайындалады. 1782 жылы бергайзерге, ал 1784 жылы слесарь шәкіртіне ауыстырылды. Ол еңбекқор және ізденімпаз жұмысшы болды.

1789 жылы Колывано-воскресенское тау-кен басшылары Бұқтырма кен орнын игерумен айналысты. 1791 жылы сәуірде штейгер 12 жұмысшымен бірге Өскемен бекінісінен Ертіс бойымен Бұқтырма кенішіне кен өндіру және қорытпасы үшін барды. 1791 жылы қыркүйекте кен тамырларын ашқан кесіндіде екі шағын шахта салынды. Алғашқы кенді өндірген 23 тау-кен жұмысшысының ішінде г. Зырянов та болды. Жаңбырлы күздің басталуымен, жылытылатын баспана, жақсы тамақтану және жылы киімсіз жұмысшылар ауыр жұмысқа төтеп бере алмады және ауырып қалды. Г. Зырянов та ауырып қалды. Ол Бұқтырма кенішіне, одан әрі - Ертісте Вороньға жіберілді. 1791 жылы 17 қыркүйекте г. Зырянов есін жимастан қайтыс болады.

Г.Г. Зырянов туралы әдебиет

Литература о Г.Г Зырянове

Алексеенко, Н. В.Бухтарминские были/ Н.В. Алексеенко. -Алма-Ата: Казахстан, 1981.-128 c.

Зыряновск . -Алма-Ата: Казахстан, 1991.-192 с.. -ISBN 5-615-00857-1: 90к. Приложение: с. 185-189.

Лухтанов, А. Г.Алтайское притяжение : очерки по истории Восточно-Казахстанской области/ А.Г. Лухтанов -Усть-Каменогорск: Медиа-Альянс, 2006.-459 . - Хроника важнейших событий: с. 453-457.
Лухтанов, А. Г.Рудник Герасима Зырянова/ Лухтанов А. Г. // Лухтанов А. Г.. Алтайское притяжениеочерки по истории Восточно-Казахстанской областиА. Г. Лухтанов/ А. Г. Лухтанов. -Усть-Каменогорск: Медиа - Альянс. -2006. - C. 439

Очерки истории Рудного Алтая. -Усть-Каменогорск: [б. и.], 1970.-200 c.

Зыряновск / [фотоальбом]. -[Зыряновск], [2009].-34 с.-б. ц.

Г.Г. Зырянов туралы мерзімді басылым беттерінде жарық көрген мақалалар

Статьи о Г.Г. Зырянове опубликованные на страницах периодической печати

Алексеенко, Н. Судьба рудознатца [Текст] / Алексеенко Н. // Знамя коммунизма. - 1962. - 6 окт.

Зорин, И. Новые сведения о Г. Г. Зырянове. Страница истории [Текст] / И. Зорин // Зыряновский рабочий. - 1962. - 4 ноября.

Алексеенко, Н. Герасим Зырянов. Исторический очерк [Текст] / Н. Алексеенко // Рудный Алтай. - 1964. - 18, 20, 22 октября.

Алексеенко, Н. Судьба рудознатца. Из истории заводов и фабрик, шахт и рудников Казахстана [Текст] / Н.Алексеенко // Простор һttp://prostor.samal.kz. - 1965. - №4. - С. 80-85.

Вагайцев, Д. Судьба рудознатца [Текст] / Д. Вагайцев // Луч. - 1974. - 10 нояб.

Ташкимбаев, А. А был всего-то он слесарный ученик [Текст] : [К 250-летию со дня рождения первооткрывателя Зырян.руд.месторождения Г.Г.Зырянова] / А. Ташкимбаев // Рудный Алтай. - 1995. - 14 нояб.

Лухтанов А. Новое в истории открытия Зыряновского месторождения [Текст] : [Об истории месторождения] /А. Лухтанов // Заря Востока. - 2000. - 10 марта.

Лухтанов А. Записки маркшейдера [Текст] /А. Лухтанов // Семь дней. - 2005. - 15, 22, 29 июля; 5, 12,19, 26 августа; 2, 9, 16, 23 сент. - С. 9

Тлеубергенева, С. Судьба рудознатца [Текст] / С. Тлеубергенева // Семь дней. - 2011. - 30 июня. - С. 5.

Мецлер, К. Память о «неленошной работе» [Текст] : [о рудознатце Герасиме Зырянове, основателе Зыряновска. художник Е. Непьянов] / К. Мецлер // Рудный Алтай. - 2018. - 13 октября. - С.3