Шүкіманов Е.
- Жаңартылды 01.03.2018 11:29
Шүкіманов Еркін (1973) – дәстүрлі әнші
Шүкіманов Еркін Тұрсынғалиұлы 1973 жылы 5 қыркүйекте ШҚО Үржар ауданы (бұрынғы Мақаншы ауданы) Жарбұлақ ауылында дүниеге келген. 1980-1990 жылдары ШҚО Тарбағатай ауданы (бұрынғы Ақсуат ауданы) Жәнтікей ауылындағы Қ.Сәтбаев атындағы орта мектепті бітіріп, 1991-1996 жылдар арасында Семейдің Шәкәрім атындағы университетінің филология факультетін тәмамдады. Ол сол кездегі Семей өңірінде көзі тірі қазақ ән өнерінің корифейлері Мәдениет Ешекеев, Болат Сыбанов, Тұрсынғазы Рахимов, Келденбай Өлмесеков, Санақ Әбеуов, Толғанбай Сембаев сынды әншілерден ән үйреніп, шәкірт болды. Семейде оқи жүріп, 1995 жылы өзінің алғашқы концертін берді.
1996-1999 жылдары Ж.Елебеков атындағы Республикалық эстрада-цирк колледжін Қайрат Байбосынов класында оқыса, 1999-2004 жылдары Құрманғазы атындағы Қазақ ұлттық консерваториясын Бекболат Тілеухановтың ән класы бойынша бітіріп шықты. 1999 жылдан 2012 жылға дейін «Қазақконцерт» гастрольдік-концерттік бірлестігінде солист болып жұмыс істеді. Осы жылдар аралығында Республикалық Ж.Елебеков және Ә.Қашаубаев атындағы республикалық конкурстардың, сондай-ақ халықаралық «Шабыт» фестивалінің лауреаты атанды. Сонымен қатар, Қытай, Оңтүстік Корея, Жапония, Иордания, Сауд Арабиясы, Индия, Франция, Германия, Түркия, Қырғызстан, Өзбекстан, Ресей секілді т.б алыс-жақын шетелдерде ұлт өнерін танытып жүр.
Е.Шүкіманов осы уақытқа дейін еліміздің Алматы, Астана сияқты қалаларынан бастап, басқа үлкен және шағын қала, аудан, ауылдарында бірнеше жеке концерттерін беріп әрі Алматы қаласы көлемінде көптеген мектептер мен колледж, университеттерде қазақтың әні, сал-серілері турасында лекция-концерттер жасап, ұлт өнерін насихаттап келеді.
Ол 2010 жылы ҚР Мәдениет министрлігінің «Мәдениет қайраткері» төс белгісімен марапатталса, 2011 жылы «ҚР еңбек сіңірген қайраткері» құрметті атағына ие болды.
«Біржан сал» фильмінде Біржан әндеріне, Біржан дауысына дубляж жасауы – оның өнердегі жетістіктерінің бірі болды.
Ол сонымен қатар өнертану ғылымына да қал-қадерінше еңбек етіп келе жатқан өнерпаз. Ол күйші Қошқарбек Тасбергенов туралы «Қыран күйші» (М.Әбуғазымен бірігіп) естеліктер жинағын шығарса, күйші Біләл Ысқақовпен бірігіп ақын, сатирик, композитор Қ.Ілиясовтың «Әуенім аққуды да елеңдетер» атты әндері мен күйлерін құрастырып, жинақ етіп шығарды. 2017 жылы әнші, ҚР халық әртісі М.Ешекеевтің 80 жылдығына арналған «Ұлттық музыка өнері: орындаушылық үрдіс пен оқыту жүйесіндегі өзекті мәселелер» атты рспубликалық ғылыми-тәжірибелік конференцияда «Қазақ әнінің
Сұржекейі» деген тақырыпта басты баяндама жасап, өзінің құрастырған М.Ешекеевтің өмірі мен шығармашылығына арналған «Сұржекей» кітабының (қосымша оқу құралы) тұсауын кесті. ҚР еңбек сіңірген мәдениет қызметкері, әнші-композитор Т.Рахимовтың өмір жолы мен өнеріне арналған «Сағынбасқа не шара» кітабын (қосымша оқу құралы) құрастырып, оқырман назарына ұсынды. Одан бөлек ШҚО Үржар ауданында өткен «Әсет Найманбайұлы: шығармашылық мұрасы және әсеттану мәселелері» атты республикалық ғылыми-тәжірибелік конференциясында «Әсет әндері хақында» деген тақырыпта, «Мемориалдық музыкалық аспаптар: ғылыми-зерттеу, жинау және насихаттау» атты Халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференцияда «Бұрынғының мұрагері, бүгінгінің бұйдагері» және «Қазақтың Сұржекей әншісі» деген тақырыптарда баяндама жасаса, Қазақ музыка этнографиясының 200 жылдығына арналған «XXI ғасырдағы дәстүрлі музыка» атты Халықаралық конференцияда Тарбағатай өңірінен шыққан әнші Керімбай Райымбекұлы туралы жасаған «Керімбай әнші» баяндамасы тың дүниелерге толы болды. Одан басқа да Арқа ән өнерін орындаудағы мәселелер; Алтай-Тарбағатайдың ән өнері, оның ерекшелігі; қазақ әндерінің тарихы, оны жинақтау; қазақ әнін хаттаудың (нотировка) кейбір мәселелері; қазақтың әні мен әншілері жөніндегі т.б мақалалары оқырмандар назарына ұсынылып тұрады.
2009 жылдан бастап Қазақ ұлттық консерваториясының «Халық әні» кафедрасында ұстаздық қызмет етіп, шәкірт тәрбиелеп, бірнеше лауреат дайындап шығарды. 2014 жылдан бастап «Халық әні» кафедрасының аға оқытушысы.
Еркін Шүкімановтың мерзімді баспасөз бетінде жарияланған мақалалары
Публикации Е. Шукиманова
Шүкiман., Е. "Әннiң де естiсi бар, есерi бар..." [Мәтін] : [Дәстүрлi әндердi орындаушымен сұхбат.]: / әңг. Е. Көшебе. // Свобода слова. - 2014. - 6 ноябрь. - Б.14.
Шүкiманов, Е. ЕХРО-2017 көрмесiнен қалатын ғимараттың бiрi қазақтың ұттық дәстүрлi музыка орталығына айналса... [Мәтін] : [Қазақстанның еңбек сiңiрген қайраткерi, әншiмен дәстүрлi ән өнерi жайында сұхбат.]: / әңг. Н.Төкен // Алаш айнасы.- 2013. - 17 тамыз. - Б.4 .
"Сұрша қыз" Араптың әнi ме? [Мәтін] : [Е. Шүкіманов "Сұрша қыз" әнi жайында ] / дайынд. Қ. Байдәулет // Айқын. - 2013. - 22 қаңтар. - Б. 5.
Шүкiманов, Е. Ұлттық өнердiң тағдыры қыл арқанның үстiнде тұрғандай [Мәтін] : [Дәстүрлi халық әншiсiмен сұхбат]: / әңг. Ұ.Бөкентайқызы // Ұлт болмысы. - 2012. - № 5. - Б. 4-5.
Шүкiманов, Е. Атақ та, жатақ та жоқ [Мәтін]: / әңг. Ә.Бағдәулетқызы // Халық сөзi. - 2011. - 19 қыркүйек. - Б. 6, 9.
Интернет ресурстар
Чукманов Еркін Тұрсынғалиұлы [Электрондық ресурс] // Казахская национальная консерватория им. Курмангазы : сайт. - Режим доступа: http://www.conservatoire.kz/structure/faculties/tukmanov-yerkin-trinily/ (31.01.2018)
