Найдёнов Г.А.

Жаңартылды 02.09.2024 15:18

Найденов Григорий Артемович (1915-2010) - Кеңес Одағының Батыры.

Воронеж майданының 40-ші армиясының 9-шы жеке миномет полкінің миномет дивизионының командирі, аға лейтенант.

1915 жылы 27 желтоқсанда Ресейдің Алтай өлкесі, Волчихин ауданы, Селиверстов ауылында шаруа отбасында туған. Жетіжылдықты бітірген соң, туған жерінде ауыл шаруашылығында жұмыс істеген. Кейіннен Өскемен қаласына (Шығыс Қазақстан облысы) қоныс аударып, зауыт салуға қатысқан.   

Кеңес əскері қатарына 1937 жылы алынып, 1938 жылы Қиыр Шығыстағы Хасан өзеніндегі ұрыстарға қатысқан. Командирлер мектебін, 1940 жылы Владивостоктағы жаяу əскер училищесін бітірген. 1941 жылдан Ұлы Отан соғысына аттанған.

Ұлы Отан соғысы басталғаннан кейін көп ұзамай Найденов қызмет еткен әскери бөлім Қиыр Шығыстан ауыстырылып, белсенді армия қатарына алынды. 1941 жылдың тамызынан бастап майдандағы ұрыстарда. Ол үш рет жараланған.

Днепр (Букринский плацдармы, 1943) үшін шайқаста 9-шы жеке миномет полкінің минометшілер дивизиясының командирі (40-армия, Воронеж майданы), аға лейтенант Г. А. Найденов командир ретінде ерлік пен шеберлік көрсетті. 40-шы армияның әскерлері Киев облысының Ржищев қаласының солтүстігі мен оңтүстігінде Днепрге жетіп, Днепрді жүріп өтіп, Стайки, Монастырок, Балыко-Щучинка және Ходоров ауылдары аймағындағы плацдармдарды басып алды. Кейінгі ауыр шайқастарда бұл плацдармдар кеңейтіліп, көршілес майдан әскерлерінің плацдармдарымен қосылып, әйгілі Букринский плацдармын құрады. Аға лейтенант Найденов 1943 жылы 24 қыркүйекте Днепрге алғашқылардың бірі болып жетті. Жаяу әскер өзеннен өтуге белсенді түрде дайындалды. Болашақ плацдармдарға арналған шайқастардың барлық ауыртпалығы жаяу әскерлердің иығына түсті және мұндай жағдайларда оларға тек минометтер ғана атыста қолдау көрсете алды. Өзінің міндетін түсінген Найденов өз дивизиясын, ауыр техникасы мен оқ-дәрілерін импровизацияланған және қолдан жасалған су кемелерінен өтуді ұйымдастырды. Оның минометтері алдыңғы қатарлы бөлімшелермен бірге жаудың ауыр оқ астында өтіп, оң жағалаудағы судан тура оқ жаудырып, шабуылдаушы жаяу әскерлерге қолдау көрсетті. Плацдармды алған кезде жаудың қарсы шабуылдары оны қиратуға кірісті. Ал мұнда Найденов шеберлікпен парасаттылық танытты. Әрбір миномет экипажы алға жылжып келе жатқан жау әскерлеріне бағытталған атыс жүргізу кезінде артиллериялық және әуе шабуылдарынан аулақ болатын бірнеше жабдықталған атыс орындарын дайындады. Көрші бөлімшенің қорғаныс саласында қиын жағдай туындағанда аға лейтенант Найденов өз бетінше шешім қабылдап, жаудың серпілісін жоюды қамтамасыз етіп, өзінің минометтерінің бір бөлігін сол жаққа ауыстырды.
1943 жылдың 24 қыркүйегі мен 10 қазаны аралығындағы плацдармдағы ұрыстарда Найденов дивизиясы өз экипаждарымен жаудың 8 пулеметін жойып, 3 артиллериялық және миномет батареясын басып, жаудың үш шабуылын өз бетінше тойтарып, жаудың жеке құрамының ротасын 100 мыңға дейін жойды.
Көрсеткен ерлігі мен батырлығы үшін КСРО Жоғарғы Кеңесі Президумының 1943 жылғы 24 желтоқсандағы Жарлығымен Найдёнов Григории Артёмовичке Кеңес Одағының Батыры атағы беріліп, Ленин ордені мен «Алтын Жұлдыз» медалі қоса тапсырылды.
Кейінде болған шайқастардың бірінде Батыр ауыр жараланып, жарақатына байланысты әскери қызметтен босатылады. 1946 жылы запасқа шығып, 1975 жылға дейін Ростов облысы Каменск-Шахтинск қаласында қызмет істеген. Ленин,1-дəрежелі Отан соғысы ордендерімен, бірнеше медальдармен марапатталған. 1975 жылы құрметті еңбек демалысына шығып, Каменск-Шахтинск қаласында тұрды. 2010 жылы 29 қыркүйекте қайтыс болып, Каменск-Шахтинск қаласында жерленген.
Алтай өлкесіндегі Селиверстов селосының Құрметті азаматы. Волчиха кентінде Найденовке бюст орнатылған.

Г. А. Найденов туралы әдебиет

Литература о Г. А. Найденове

Шығыс Қазақстан Облысы [Мәтін]:энциклопедия.-Алматы: Қазақ энциклопедиясы, 2014. - 564 б.

Кеңес Одағының батырлары - шығысқазақстандықтар = Герои Советского Союза - восточноказахстанцы: Мағлұматнама. - Өскемен : ШҚМУ, 2005. – с.4.

Отан батырларын мадақтайды. [Мәтін] : Шығысқазақстандықтар - Кеңес Одағының Батырлары : фотоальбом / Шығыс Қазақстан облысының әкімдігі, Шығыс Қазақстан облыстық сәулет-этнографиялық және табиғи ландшафтық мұражай- қорығы. - Өскемен : Медиа-Альянс, 2010. – Б. 189

Интернет ресурстар

Интернет ресурсы

Герои страны

Бессмертный полк