Жүндібайұлы Н.

Жаңартылды 06.09.2022 20:57

Жүндібайұлы Назаролла (Ағашаяқ) (1818-1898) – ақын, әнші, сазгер.

1818 жылы бұрынғы Семей губерния Өскемен уезі, Делбегетей болысының Сапақ деген жерінде туған (қазіргі Шығыс Қазақстан облысы, Жарма ауданы).

Қазақтың атақты әнші-ақыны, сазгер, ұлттық цирк өнерінің негізін қалаушылардың бірі. Ерте жетім қалып, жоқшылық зардабын көп тартса да, жастайынан қолына домбыра алып, өлең айтып, серілік құрған. 18 жасында әнші, ақын, сері, балуан атына ие болған.

Екі бақанға мініп алып жүгіргенде атты адамға жеткізбейтін өнері үшін Ағашаяқ атанған еді. Алақанымен аузын қақпақылдай отырып ән шырқап, түрлі аң-құстың әуеніне салып, бет-бейнесін құбылтып клоун ойындарын жасайды.

«Беташар», «Билерге», «Тәшен», «Баласы Жүндібайдың атым - Назар» атты мысқыл өлеңдері парақор, пасық би-болыстарды шенеуге арналса, «Атандым өзім Назар-Ағашаяқ», «Жарқылдадым жас күнде», «Кәрілік» өлеңдерінде көңіл-күйін шертіп, өмірден көрген-білгенін тақпақ, нақыл сөздер арқылы білдіреді. Оның «Қара жорға», «Сары өзен» әндері ел ішіне кең таралған.

1898 жылы қайтыс болды.

Ағашаяқтың өнерін белгілі ғалым С. Аманжолов, көрнекті қоғам қайраткері Ө. Жәнібеков жоғары бағалаған.

Н. Жүндібайұлының (Ағашаяқ) өмірі мен шығармашылығы туралы әдебиеттер

Литература о жизни и творчестве Жундыбайулы (Агашаяк) Н.

Қазақстан [Мәтін] : Ұлттық энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 1998.

Т. 1 : А-Ә. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 1998. - 720 б. - Жүндібайұлы Назаролла (Ағашаяқ): б. 84.

Керейбаев, Қ. Қазыналы Қалба [Электрондық ресурс] : [Жарма ауданының өткені мен бүгіні, аудан өмірінде елеулі із қалдырған азаматтар жайлы сөз болады. ] / Қ. Керейбаев. - 2003. - Жүндібайұлы Назаролла (Ағашаяқ): б. 53-58.

Қазақ әдебиеті [Мәтін] : энциклопедиялық анықтамалық. - Алматы : Аруна, 2005. - Жүндібайұлы Назаролла (Ағашаяқ): б. 15.

Жарма ақындары [Мәтін] : антологиялық жинақ. 1-ші кітап / құраст.: М. Иманжапаров, М. Зүкенұлы. - Семей: Үш биік, 2010. - Жүндібайұлы Назаролла (Ағашаяқ): б. 40.

Шығыс Қазақстан Облысы [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2014. - Ағашаяқ (Жүндібайұлы Назаролла): б. 136.

***

Казахстан [Текст] : национальная энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2004.

Т. 1: А-В. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2004. - 560 с. - Жундыбайулы Назаролла (Агашаяк): с. 107.

Культура Казахстана [Текст] : энциклопедический справочник. - Алматы : Аруна, 2010. - Жундыбайулы Назаролла (Агашаяк): с. 24.

Литература Казахстана [Текст] : энциклопедический справочник / Министерство связи и информации Республики Казахстан ; Комитет информации и архивов. - Алматы : Аруна; Қазығұрт, 2010. - Жундыбайулы Назаролла (Агашаяк): с. 23.