Әміренов Т.

Жаңартылды 25.09.2022 15:07

Әміренов Тәңірберген (1907-1985) - халық ақыны.

1907 жылы 09 қазанда Семей уезі, Чаған болысы, Қара Бұжыр өңірінде (қазіргі Абай ауданы Шығыс Қазақстан облысы, ауыл Саржал) дүниеге келген. Әкесінен ерте айырылған бала анасының қолдауымен жеті жасында жергілікті медреседегі молдадан білім алады. Кейін қабілетті де ізденімпаз бала білімін ауыл мұғалімінен жалғастырып, араб ертегілері, шығыс поэзиясы, халық ауыз әдебиеті үлгілерімен танысады. Ақындық жолында Абай өлеңдерінен үлгі алады. 1930 жылы Семей облыстық (қазіргі Шығыс Қазақстан облысы) газетінде алғаш туындысы жарыққа шығады. 1943 жылы Т. Әміренов Алматыда республикалық айтысқа қатысып, М. Жапақов, Ж. Нұрмағанбетовтерді жеңеді.
Т. Әміренов өлеңдері мен айтыстары "Социалистік Қазақстан", "Казахстанская правда", "Иртыш", "Семей таңы" газеттері мен "Жұлдыз" журналында жарық көрген.
Оның шығармалары "Выступают акыны", "Песни акынов" т.б. жинақтарға енген. "Айтыстар", "Жұмбақ тас", "Жол мұраты" кітаптарының авторы.

1985 жылы Семей қаласында қайтыс болды.

 

 

Т. Әміреновтың шығармалары

Произведения Амренова. Т.

 

Кітаптар - Книги

 

Әміренов, Т. Жолмұраты [Мәтін] : өлеңдер мен поэма / Т. Әміренов. - Алматы :Жазушы, 1977. - 136 б.

 

 

Т. Әміреновтың мерзімдібасылымдар мен жинақтардағы мақалалары

Публикации Т. Амренова в периодических изданиях и сборниках

 

Т. Әміреновтың өлеңдері

Стихи Т. Амренова

 

Әміренов, Т. Туған елім [Мәтін] : өлең / Т. Әміренов // Семей таңы. - 1967. - 26 ноябрь.

Әміренов, Т. Кемел ойлы кемеңгер Мәтін] : Абайға арналған өлең / Т. Әміренов // Семей таңы. - 1968. - 21 сентябрь.

Әміренов, Т.  Батырлар туралы толғау [Мәтін] / Т. Әміренов // Семей таңы. - 1969. - 22 февраль.

Әміренов, Т.  Қанды Қанжар [Мәтін] : дастан / Т. Әміренов // Семей таңы. - 1970. - 20 июнь.

Әміренов, Т.  Жұмбақ тас [Мәтін] : поэма / Т. Әміренов // Семей таңы. - 1975. - 13-14 май.

Әміренов, Т. Дос тойының толғауы [Мәтін] : Қайым Мұхаметхановқа арналған өлең / Т. Әміренов // Семей таңы. - 1976. - 24 январь.

Әміренов, Т. Әр жылдар ескерткіші [Мәтін] : өлең / Т. Әміренов // Семей таңы. - 1977. - 16 ноябрь.

Әміренов, Т. Тарлан талант [Мәтін] : ақын Ә. Тәжібаевқа арналған өлең / Т. Әміренов // Семей таңы. - 1979. - 7 апрель.

Әміренов, Т. Жетсін деп жаңа табыс биігіне [Мәтін] : өлең / Т. Әміренов // Семей таңы. - 1979. - 20 октябрь.

Әміренов, Т. Алты асудан асты халқым [Мәтін] : өлең / Т. Әміренов // Семей таңы. - 1980. - 8 апрель.

Әміренов, Т. Арнау [Мәтін] : өлең / Т. Әміренов // Семей таңы. - 1980. - 25 октябрь.

***

Амренов, Т. Абай [Текст] : [стихотворение поэта-земляка, посвященное Абаю]  / Т. Амренов // Иртыш. - 1966. - 15 мая.

 

Т. Әміреновтың өмірі мен шығармашылығы туралы әдебиеттер

Литература о жизни и творчестве Амренова Т.

 

Кітаптар-Книги

 

Қазақстан жазушылары ХХ ғасыр [Мәтін] : анықтамалық. - Алматы : Ана тілі, 2004. - Тәңірберген Әміренов: б. 57-58.

Семей өңірінің ақын-жазушылары [Мәтін] : био-библиографиялық көрсеткіш / Абай атындағы әмбебап ғылыми кітапхана. - Семей : Талант, 2005. -  Тәңірберген Әміренов: б. 10-11

Қазақ әдебиеті [Мәтін] : энциклопедиялық анықтамалық. - Алматы : Аруна, 2005. - Тәңірберген Әміренов: б. 94

Еспенбетов, А. Шәкәрім және Сұлтанмахмұт [Мәтін] : ғылыми зерттеу / А. Еспенбетов. - Алматы : Раритет, 2008. - 240 б. - Тәңірберген  Әміренов туралы.

Қазақстан жазушылары [Мәтін] : анықтамалық / жауапты ред. Б. Шаханұлы. - Алматы : Ан-Арыс, 2009. - Тәңірберген Әміренов: б. 68

Иманжапар, М. И. Халық ақындары мұрасы [Мәтін] : зерттеулер,  өлең-толғаулар, поэма-дастандар / М. Иманжапар. - Семей ЖШС : Үшбиік, 2010. - 322 б. - Тәңірберген  Әміренов туралы.

Иманжапар, М. И. Халық ақындары мұрасы [Мәтін] : зерттеулер, өлең-толғаулар, поэма-дастандар / М. И. Иманжапар, М. Зүкенұлы. - Семей ЖШС : Үшбиік, 2010. - 322 б.- Тәңірберген  Әміренов туралы.

Қазақ әдебиеті [Мәтін] : энциклопедиялық анықтамалық. - Алматы : Аруна, 2010. - 576 б. - Тәңірберген Әміренов: б. 93

Шығыс жұлдыздары [Мәтін] : энциклопедиялық анықтамалық. - Астана : Фолиант, 2011.

Т. 1 : Сөз зергерлері. Мәдениет майталмандары. - 304 б. - Әміренов Тәңірберген:  б. 33-34.

Шығыс Қазақстан облысы [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2014. - Әміренов Тәңірберген:  б. 220.

***

Писатели Казахстана [Текст] : справочник / ред. Л. Золотова; сост.: Н. Греховодов, В. Данилюк. - Алма-Ата : Жазушы, 1969. - 368 с. - Танирберген Амиренов (о нем).

Писатели Казахстана [Текст] : справочник. - Алма-Ата : Жазушы, 1982. - 280 с.  - Танирберген Амиренов (о нем).

Славные земляки [Текст] : био-библиографическая памятка. - Семипалатинск, 1998. - 38 с. - Танирберген Амиренов (о нем).

Писатели Семипалатинского региона [Текст] : био-библиографический указатель / Семипалатинская универсальная научная библиотека им. Абая.  - Семипалатинск : Талант, 2006. - Танирберген Амиренов: с. 8-9.

Литература Казахстана [Текст] : знциклопедический справочник / Министерство связи и информации Республики Казахстан; Комитет информации и архивов. - Алматы : Қазығұрт, 2010. - 528 с. - Танирберген Амиренов: с. 64.

 

Мақалалар-Статьи

 

Ақынжанов, М.  Шыңдалған шабыт [Мәтін] : [ақын Т. Әміренов 60 жаста]  / М. Ақынжанов  // Семей таңы. - 1967. - 31 қазан.

Мұхамедханов, Қ.  Халық жыршысы [Мәтін] : [ақын Т. Әміренов 60 жаста] / Қ. Мұхамедханов // Семей таңы. - 1967. - 31 қазан.

Алтынбаев, Қ. Айтыс дауылпазы [Мәтін] : [ақын Т. Әміренов 60 жаста]  / Қ. Алтынбаев // Семей таңы. - 1967. - 31 қазан.

Манабаев, А. Тарлан ақынның таңдамалысы [Мәтін] : «Жол мұраты» атты кітабы туралы / А. Манабаев // Семей таңы. - 1977. - 24 март.

Елеуғожин, Б. Өмірді өлеңіне өзек етіп [Мәтін] / Б. Елеуғожин //Семей таңы. - 1979. - 9 февраль.

Қазақтың белгілі ақыны [Мәтін] : [Т. Әміренов туралы қазанама] // Қазақ әдебиеті. -1985. - 19 июнь. - Б. 15.

Алтынбаев, Қ. Ертіс өңірінің өрен жүйрігі [Мәтін] : [ақын Тәңірберген Әміреновтың туғанына 80 жыл толуына орай]  / Қ.Алтынбаев // Семей таңы. - 1987. - 21 мамыр.

Шәкербайқызы, К.  От жүрек, ұқпа құлақ, зерек ақын : [ақын Т.Әміренов 90 жаста] // Үш анық . - 1997. - № 19.

Иманжапар, М. Бір суреттің сыры [Мәтін] / М. Иманжапар // Ертіс өңірі. - 2009. - 3 маусым. - Б. 12.

Қадырова, Л. Семейдің мәдениетін паш еткен ақын [Мәтін] : [халық ақыны Т. Әміреновтің туғанына 105 жыл] / Л. Қадырова // Семей таңы. - 2012. - 13 қараша. - Б. 4.