Чернов А. И.

Жаңартылды 11.02.2022 17:54

Чернов Алексей Иванович (1924-1989) - Кеңес Одағының Батыры. Өскемен қаласының Құрметті азаматы

1924 жылы 30 наурызда Ақмола облысының Балқаш ауданы, Балкашино ауылында жұмысшы отбасында дүниеге келген. Ұлты - орыс. Білімі - аяқталмаған орта. Лениногор (қазіргі Риддер) фабрика-зауыттық оқыту мектебін бітіргеннен кейін Белоусов кенішінде (қазіргі Шығыс Қазақстан облысы) жұмыс істеген.

Алексей Иванович Чернов – 1-ші Украина майданының 13-ші армиясы Суворов дивизиясының 121-ші гвардиялық Гомель Қызыл Ту Орденінің 313-ші гвардиялық артиллериялық полкінің зеңбірекшісі, гвардия ефрейторы.

1942 жылы тамызда Қызыл әскер қатарына шақырылады. Запастағы артиллерия полкінде зеңбірекші мамандығын алады. 123-ші артиллерия полкінің құрамында Курск доғасындағы шайқастарға қатысты. Жарақат алады. Ауруханадан кейін ол 313-ші артиллериялық полкте 76 мм зеңбіректің зеңбірекшісі қызметін атқарады. 1944 жылы БКП(б)/КОКП-ға қабылданған. Одер өзеніндегі шайқаста ерекшеленеді.

1945 жылы 27 қаңтарда 121-ші атқыштар дивизиясы Кебен елді мекенінің ауданында (Хобеня, Сьцинава қаласының солтүстігінде, Польша) Одерде шайқасқан тұста ефрейтор Черновтың гвардиясының есебі шабуыл батальонымен бірге өзеннен алғашқылардың бірі болып өтеді. Бос емес плацдармдағы шайқаста олардың мылтығы жаяу әскерді тікелей қолдайтын жалғыз күш болды. Жаудың қарсы шабуылдарына тойтарыс бере отырып, ефрейтор Чернов екі танкті, екі бронетранспортерді, алты машинаны тікелей ату арқылы өртеп жіберді, жеті пулемет нүктесін және жаудың алпысқа дейінгі сарбаздары мен офицерлерін жойды. Батальон немістердің барлық қарсы шабуылдарын тойтарып, қосымша күштер келгенге дейін жағажайды ұстап тұрады.

КСРО Жоғарғы Кеңесі Президиумының 1945 жылғы 10 сәуірдегі Жарлығымен командалық тапсырмаларды үлгілі орындағаны және неміс-фашистік гвардия басқыншыларымен шайқаста көрсеткен батылдығы мен батырлығы үшін ефрейтор Чернов Алексей Иванович Ленин, Қызыл Ту, 1-дәрежелі Отан соғысы, Қызыл Жұлдыз ордендерімен, медальдармен марапатталған және Кеңес Одағының Батыры атағы беріледі. 1985 жылы «Өскемен қаласының Құрметті азаматы» атағы берілді.

Демобилизациядан кейін Алексей Чернов Өскемен қаласына оралады. 1949 жылы Талғар ауыл шаруашылығы техникумын бітіреді. "Алтайсвинецстрой" трестінің көлік кеңсесінде механик, профилактикалық шеберханалардың бастығы, автожөндеу шеберханасы, кеңсенің бас инженері болып жұмыс істеді. 1989 жылы дүниеден өткен.

Өскемен қаласындағы көшелердің біріне батырдың есімі берілген.

А. И. Чернов туралы әдебиеттер

Литература о А .И. Чернове

Кітаптар-Книги

Кеңес Одағының батырлары - шығысқазақстандықтар = Герои Советского Союза - восточноказахстанцы [Мәтін] : Мағлұматнама. - Өскемен : ШҚМУ, 2005. – 122 с.

Герои Советского Союза: историко-статистический очерк / Д. Н. Артамонов [и др.] ; ред. И. Н. Шкадов. - М. : Воениздат, 1984. - с. 722 – Т.2

Герои Советского Союза казахстанцы : Сборник документов и материалов: В 1 т. - Алма-Ата : КазОгиз, 1945. – с. 367-368. Родина награждает отважных : Восточноказахстанцы - Герои Советского Союза : фотоальбом / сост. Н. В. Крутова. - Өскемен : Медиа-Альянс, 2010. - 290 с.

Чернов Алексей Иванович // Құрмет кітабы. Өскемен қаласы. = Книга почёта. Город Усть-Каменогорск : үстелдік кітап / идея авторы және жетекші Коротин С. В. - Алматы : Print House Gerona, 2021. - С. 50-51.

Мақалалар – Статьи

Новиков, М. Назад ни шагу: [о Герое Советского Союза Чернове А. И.] / М. Новиков // Рудный Алтай. - 1964. - 14 марта.

Кокорин, Ф. Прямой наводкой: [о Герое Советского Союза А. И. Чернове] / Ф. Кокорин // Ленинская смена. - 1965. - 16 февр.

Новиков, М. Дорогами славы  [Текст] :  / М. Новиков // Рудный Алтай. - 1984. - 31 марта.

Обухов, В. По-гвардейски [Текст] :  / В. Обухов // Алтайский строитель. - 1984. - 31 марта.

Алексей Иванович Чернов: [некролог] // Рудный Алтай. - 1989. - 19 янв. - С. 3.Ершов А. Солдат, учитель, депутат [Текст] :/ А. Ершов // Заря Востока. - 2010. - 23 нояб. - С. 2.Щеглов В. Имени героя Чернова [Текст] / В. Щеглов // Усть-Каменогорск. - 2015. - 9 апр. - С. 5. Улицы имени Героев войны [Текст] : [улицы г. Усть-Каменогорска, названные Героями Советского Союза] // Рудный Алтай. - 2015. - 14 марта. - С. 4.

Интернет ресурстар

Интернет ресурсы:

Чернов Алексей Иванович [Электронный ресурс] : [биография] : сайт. – Режим доступа   http://www.warheroes.ru/hero/hero.asp?Hero_id=7868 (24.11.2018)