Куленов А.С.
- Жаңартылды 21.02.2023 12:17
Ахат Куленов (1932 – 2007), қоғам қайраткері, металлург
Ахат Салемхатович Куленов – қазақстандық қоғам қайраткері, металлург, педагог, Қазақстан Республикасы Инженер академиясының корреспондент мүшесі, Мемлекеттік сыйлық лауреаты, Д.Серікбаев атындағы ШҚМТУ Химия, металлургия және байыту кафедрасының профессоры, Қазақстан Республикасы Парламентінің сенаторы, Өскемен қаласының Құрметті азаматы.
Ахат Куленов 1932 жылы Павлодар қаласында дүниеге келген. 1943-1951 жж. аралығында Қаскелең балалар үйінде тәрбиеленген. 1956 жылы Қазақ тау-кен металлургиялық институтының «түсті металлдар металлургиясы» мамандығын тәмамдап, жолдамамен Өскемен қорғасын-мырыш комбинатына жөнелтіліп жұмысшы-біріктіруші болып еңбек етеді.
Оның кеңінен ойлау, еңбекқорлық пен іскерлік қасиеттері қарапайым жұмысшыдан ауысым шеберіне, технолог, цех басшысы, бас инженер, комбинат директоры, тіпті «Өскемен қорғасын-мырыш комбинаты» ААҚ президенті дәрежесіне дейін жеткізді. Ахат Сәлемхатұлы өмірінің қырық жылын металлургияға арнаған.
Оның басшылығымен қорғасын-мырыш комбинатында қайта құру жұмыстары жүргізілді. Нәтижесінде комбинат техникалық жабдықталу әрі қалдық өңдеу жөнінде теңдесі жоқ кәсіпорынға айналды.
Комбинатта алтын мен күміс өндіру – А.С.Куленовтың идеясы еді. Бұл идея жүзеге асқан соң, Қазақстан тұрақты алтын өндіруші ретінде танылды.
1992 жылы 27 қаңтарда Өскемен қорғасын-мырыш комбинатында қазақстандық алтын құйма өңделді. Мұның өзі тәуелсіздіктің бір нышаны еді.
Ахат Сәлемхатұлы – 130-дан астам ғылыми еңбектің авторы.
1995 жылы Ахат Куленов Қазақстан Республикасы Парламентінің Сенатына сайланып, Халықаралық істер, қорғаныс және қауіпсіздік комитетінде қызмет атқарады. 1999 ж. «Алтын Аймақ» тау-кен металлургиялық комбинаты» ЖАҚ басқарған.
А. С. Күленов шығармалары
Кітаптар-Книги
Күленов, А. Рационализаторлық миллиондар [Мәтін] / А. Күленов . - Алматы: Қазақстан, 1976. - 48 б.
А. С. Күленовтің мерзімді басылымдардағы мақалалары
Публикации в периодических изданиях А. С. Куленова
Күленов А. Халық қаhарманы [Мәтін] : [Өскемен қорғасын-мырыш комбинаты" акционерлік қоғамының президенті...әңгімелескен О.Елубай] / А. С. Күленов // Дидар. - 1994. - 25 қазан.- Б.
А. С. Күленов туралы әдебиет
Литература о Куленова А. С.
Кітаптар – Книги
Ыбыраев Ж. Алтай шұғыласы [Мәтін] / Ыбыраев Ж. - Алматы: Қазақстан, 1976. - 192 б.
Қазақстан Республикасында Кімнің Кім екені=Кто есть Кто=Who is Who 2004-2006 [Текст] : анықтамалық. Т. 2, 2006. - 996 с.
***
Восточноказахстанцы - лауреаты Государственных премий СССР и Казахской ССР в области промышленности [Текст] : Рекомендательный библиографический указатель. - Усть-Каменогорск: Б. и., 1989. - 54 с.
Жумагулов Ш. Пройденный путь [Текст] / Жумагулов Ш. - Алматы: DeLuxe Printery, 2006. - 121 с.
Пуссеп Г. Н. Почетные граждане Усть-Каменогорска [Текст] / Г. Н. Пуссеп, С. С. Грекова. - Усть-Каменогорск, 2008. - 133 с
Мақалалар - Статьи
Қадылбекұлы, Әлімжан. Заманының заңғар ұлы еді [Мәтін] / Ә. Қадылбекұлы // Дидар. - 2009. - 17 сәуір.- Б.2.
Елубай, О. Халық Қаһарманы атындағы дәрісхана [Мәтін] : [Ахат Күленов атындағы дәрісхананың ашылуы] / О. Елубай // Егемен Қазақстан. - 2009. - 22 сәуір.- Б.4.
"Металлург" кенті Күленовтың есімін иеленді. [Мәтін] : [Өскемендегі "Металлург" кентіне Халық қаһарманы А.С. Күленовтың есімі берілді. ] // Дидар. - 2012. - 6 қараша.- 2.Б.
Райымбекова, М. Күленов атындағы шағын аудан [Мәтін] / М. Райымбекова // Дидар. - 2012. - 15 қараша.- Б.8.
Жақсының аты өлмейді [Мәтін] : [А. С. Күленовке ескерткіш ашылуы туралы] // Өскемен. - 2013. - 19 қыркүйек.- б.3.
***
Куленов Ахат Салемхатович [Текст] // Титан. - 1981. - 30 мая. - С. 5
Абугалиев, М. Высота [Текст] / Абугалиев М. // Рудный Алтай. - 1984. - 11 февраля. - С.6
Щуплов, А. Мера жизни [Текст] / Щуплов А. // Казахстанская правда. - 1984. - 17 февраля. - С. 2
Кандидаты в депутаты Верховного Совета СССР [Текст] // Казахстанская правда. - 1984. - 19 февраля. - С.6
Еремеев, С. Энтузиазм, испытанный временем [Текст] / Еремеев С. // Рудный Алтай. - 1985. - 16 ноября. - С. 4
Лесковский, С. Торопитесь жить! [Текст] / Лесковский С. // Ленинская смена. - 1987. - 9 июля. - С. 5
Кулик, Н. Доброта [Текст] / Кулик Н. // Рудный Алтай. - 1989. - 14 февраля. - С. 6
Черноловский, Б. Пламя жизни [Текст] / Черноловский Б. // Металлург. - 1989. -1 марта.- С.1,2,3,4
Никифоров В. Поможет ли нам золото? [Текст] : [о первом золоте суверенного Казахстана] / В. Никифоров // Рудный Алтай. - 1992. - 1 февр. - С. 1.
Алипинова М. Сенаторы от Восточного Казахстана А.Гусинский и А.Куленов [Текст] : [В г.Усть-Каменогорске прошли выборы в Сенат Парламента Республики Казахстан] / Алипинова М. // Рудный Алтай. - 1995. - 7 дек. - С.1
Капитанова З. О генеральных песен не поют [Текст] / Капитанова З. // Рудный Алтай. - 1992. - 30 апреля. - С. 5
Евдокимов, Н. Золотая звезда президента [Текст] : [вручена президенту АО"УКСЦК" А.С.Куленову] / Евдокимов Н. // Рудный Алтай. - 1994. - 25 окт.- С.1
Новое звание А.Куленова [Текст] : [Почетное звание члена-корреспондента Инженер.Академии Респ.Казахстан присвоено президенту АО"УКСЦК" А.Куленов] // Рудный Алтай. - 1995. - 25 марта. – С. 5
Присвоено Почетное звание [Текст] : [Депутату Сената Парламента Респ.Казахстан от ВКО А.С.Куленову присвоено звание "Почетный гражданин г.Усть-Каменогорска"] // Рудный Алтай. - 1997. - 9 янв. - С. 4
Лисьева, С. Металлург: путь от свинца к золоту [Текст] : [Фамилия Куленов знакома большинству усть-каменогорцев. О жизни и деятельности А.Куленова] / Лисьева С. // Деловой Усть-Каменогорск http://www.aaa.kz. - 2000. - №6. - С. 14
Шевченко, В. Золото республики [Текст] : [27 января 1992 г. на Усть-Каменогорском свинцово-цинковом комбинате впервые был отлит казахстанский золотой слиток. Он стал еще одним символом независимости и суверенитета республики] / Шевченко В. // Казахстанская правда. - 2001. - 3 февр. - С. 3
Шевченко, В. На острие времени [Текст] : [Ахат Куленов намеревается осыпать Казахстан золотом.Новая технология извлечения золота из упорных казахстанских руд успешно прошла полупромышленные испытания] / Шевченко В. // Семь дней. - 2002. - 4 янв. - С. 5
Ермолаева, А. Человек на вес золота [Текст] / Ермолаева А. // Вестник Казцинка. - 2007. - 13 апр. -С. 4-5.
Бударов, Ю. Призвание - металлург [Текст] / Бударов Ю. // Семь дней. - 2007. - 13 апр. - С. 3.
Шевченко, В. Уроки Ахата Куленова [Текст] / Шевченко В. // Казахстанская правда. - 2007. - 12 апр. -С. 5
Осипов, В. Ахат Куленов - легендарный металлург [Текст] / Осипов В. // Рудный Алтай. - 2007. - 14 апр. - С. 1,2
Маутканов, Г. Ахат Салемханович Куленов: "Все, что вы сказали - это эликсир моей душе... и все же необходимо науке помогать производству, развивать геологию и давать металл... [Текст] / Маутканов Г. // Рудный Алтай. - 2007. - 21 апр. - С. 5.
Куленов Ахат Салемхатович [Текст] : [некрологи] // Рудный Алтай. - 2007. - 29 дек. - С. 5.
Малько, Л. Золотое имя страны [Текст] / Л. Малько // Семь дней. - 2009. - 27 февр. - С. 4.
Шуваев, К. Металлург, который построил поселок [Текст] / К. Шуваев // Рудный Алтай. - 2009. - 18 апр. - С. 2.
Темирбеков, Н. Выбор определил судьбу [Текст] : К 80-летию со дня рождения известного металлурга Ахата Куленова / Темирбеков Н., Кульсеитов Ж. // Казахстанская правда. - 2012. - 17 апреля. - С. 10
Распопова, С. Новое - старое имя [Текст] : [16-ый жилой микрорайон областного центра официально будет носить имя бывшего директора СЦК А. Куленова] / С. Распопова // Мой город. - 2012. - 26 апр. - С. 8.
В честь славного имени [Текст] : 3 ноября 2012 года в 11.00 на территории средней школы №42 (ул. Воронина, 34) состоится праздничное мероприятие, посвященное присвоению микрорайону имени А.С. Куленова. // Усть-Каменогорск. - 2012. - 1 ноября. - С. 2.
Шакабаев, Р. В память о герое [Текст] / Р. Шакабаев // Наше дело. - 2012. - 8 нояб. - С. 7
Памятник от слова память [Текст] // 7 дней. - 2013. - 28 февраля. - С. 3
Обухов, В. Город памяти нашей [Текст] / В. Обухов // 7 дней. - 2013. - 19 сентября. - С. 1-2
Штейн, Д. Имя, написанное золотыми буквами [Текст] : [об А.С. Куленове] / Д. Штейн // Рудный Алтай. - 2017. - 20 апреля. - С. 26
