Кайырбеков А.

Обновлено 11.11.2024 11:25

Кайырбеков Адильгазы (1955 г.) - поэт, литературовед, журналист, ученый-филолог, деятель культуры Казахстана, член Союза писателей Казахстана.

Родился 10 января в 1955 г. в селе Жантикей (ныне Кожагельды) Тарбагатайского района Восточно-Казахстанской области. Окончил КазГУ им. С. М. Кирова (1978, ныне КазНУ им. аль-Фараби), защитил кандидатскую диссертацию. Работал экскурсоводом литературно-мемориального дома-музея С. Муканова (1978), редактором казахской телередакции «Жастар» (1979-1981), корреспондентом, затем заведующим отделом газеты «Жас алаш» (1981-1991), заведующим отдела духовности в газете «Халық кеңесі» (1991-1996), первым заместителем главного редактора газеты «Қазақ елі» и дополнительным редактором газеты «Шалкар» (1996-1999). С 2000 года - директор литературно-мемориального музейного комплекса С. Муканова и Г. Мусрепова.

Автор стихов и поэм «Бастау» (1980), «Ақ тұма» (1984), «Шамшырақ» (1987), документальных рассказов и очерков «Сөз бен іс» («Слово и дело»), «Саға» (2003), «Ардакүрең» (2008), эссе и размышлений «Тұлғалар тағылымы» (2014), сборников стихов «Бөртостаған» (2005), «Сұлутал» (2009), «Жандауа» (2012), иследований «Тәуелсіздік және қазақ поэзиясы» (2011).

Награжден грамотой Верховного Совета Казахстана (1987), юбилейной медалью «Астанаға - 10 жыл». Лауреат поэтических конкурсов, Международной литературной премии «Алаш» (1999).
В 2023 году награжден орденом «Құрмет».

Ә. Қайырбековтың кітаптары

Книги А. Кайырбекова   

 Поэзия

Қайырбеков, Ә. Шер шертер  : жыр кітабы / Ә. Қайырбеков. - Алматы : Ана тілі, 1998. - 224 б.
Қайырбеков, Ә. Бөртостаған  : жыр кітабы / Ә. Қайырбеков. - Алматы : Жазушы, 2005. - 192 б.
Қайырбеков, Ә. Сұлутал  : жыр кітабы / Ә. Қайырбеков. - Астана : Астана полиграфия, 2009. - 160 б.
Қайырбеков, Ә. Жандауа : жыр кітабы / Ә. Қайырбекова. - Алматы : TST company, 2013. - 480 б.
Қайырбеков, Ә. Он томдық шығармалар жинағы : балладалар, толғаулар, өлеңдер. - Алматы : TST company, 2014. - 352 б.

Ғылыми басылымдары – Научные издания

Қайырбеков, Ә. Саға : эссе, әдеби сын-зерттеу, ой-толғам / Ә. Қайырбеков. - Астана : Фолиант, 2003. - 296 б.
Қайырбеков, Ә. Тәуелсіздік жылдарындағы қазақ поэзиясы: ізденістер, проблемалар (1991-2001 ж.ж.) : филология ғылымдарының кандидаты ғылыми дәрежесін алу үшін дайындалған диссертацияның авторефераты / Ә. Қайырбеков. - Алматы,  2004. - 28 б.
Қайырбеков, Ә. Ардакүрең  : эссе, әдеби сын -зерттеу, сыр-сұхбат, ой-толғам / Ә. Қайырбеков. - Алматы : Дәуір, 2008. - 480 б.
Қайырбеков, Ә. Тәуелсіздік және қазақ поэзиясы  : зерттеу кітабы / Ә. Қайырбекова. - Алматы : TST company, 2011. - 216 б.
Қайырбеков, Ә. Тұлғалар тағылымы  : эсселер, ғылыми-зерттеу мақалалар, ой-толғам, сыр-сұхбат / Ә. Қайырбеков. - Алматы : Айғаным, 2014. - 286 б.

Ә. Қайырбековтың қатысуымен шыққан кітаптар

Книги, вышедшие при участии Кайырбекова А.

Мүсірепов, Ғ.  Таңдамалы шығармалары / Ғ. Мүсірепов; құраст. Ә. Қайырбеков. - Алматы : ҚазАқпарат, 2012. - 112 б.

Мерзімді басылымдар мен жинақтардағы жарияланымдары

Публикации в периодических изданиях и сборниках

Независимый Казахстан : антология современной литературы в трёх томах.Т. 3 : Дорог небесных вехи = Ғасырларғажолтартқанжақұтжырлар : жемчужная поэзия.  - Москва : Художественная лит-ра. - 2013. - 464 с.

Мақалалар – Статьи

Қайырбеков, Ә. Жыр-ғұмыр:Ақын Хамит Ерғалиев 80 жаста /Ә.Қайырбеков // Түркістан. - 1996. - 16-22 қазан

Қайырбеков, Ә. Еңселендірер естеліктер: Жыр тұлпары, сыр сұңқары-Сырағаң. Естеліктер: С.Мәуленов туралы жаңа кітап / Ә.Қайырбеков // Қазақ әдебиеті. - 1997. - №6 мамыр. - Б. (N18).-5
Қайырбеков, Ә. Қазақ жырының қара бурасы / Ә. Қайырбеков // Қазақ әдебиеті. - 2001. - 27 шілде. - Б. 4-5
Қайырбеков, Ә. Ғажайып Ғабең / Ә. Қайырбеков // Егемен Қазақстан. - 2002. - 22 наурыз. - Б. 4
Қайырбеков, Ә. Сәбең мен Ғабеңнің мұражай - үйінде /Ә. Қайырбеков // Жас алаш. - 2002. - 28 желтоқсан. - Б. 4
Қайырбеков, Ә. Қайталанбас қас қағым немесе мұражай экспозициясын жаңартудың кейбір мәселелері / Ә. Қайырбеков // Қазақ әдебиеті. - 2003. - 5 қыркүйек. - Б. 7
Қайырбеков, Ә. Поэзия және тәуелсіздік идеясы / Ә. Қайырбеков // Саясат (Политика). - 2005. - №9. - Б. 42-43
Қайырбеков, Ә. Сурет сыры / Ә. Қайырбеков // Шәкәрім әлемі. - 2006. - №2. - Б. 75.
Қайырбеков, Ә. Шәкәрім қажының Сәбеңе хаты / Ә. Қайырбеков // Егемен Қазақстан. - 2006. - 22 наурыз. - Б. 5
Қайырбеков, Ә. Ғылымдағы өнегелі жол  / Ә.Қайырбеков // Ана тілі. - 2007. - 22 наурыз. - Б. 6-7
Қайырбеков, Ә. Ғабит көп - Ғабең жалғыз : [жазушы Ғ. Мүсірепов туралы естелік-әңгіме] / Ә. Қайырбеков // Қазақ әдебиеті. - 2012. - 13 сәуір.- Б. 4.
Қайырбеков, Ә. Қайырымдылық қағидасы : немесе қоғам қайраткері, Парламент Мәжілісінің депутаты Нұртай Сабильянов туралы ой-толғам / Ә. Қайырбеков // Егемен Қазақстан. - 2012. - 1 маусым. - Б. 9.
Қайырбеков, Ә. Мұражай қорындағы киімдерге қарап-ақ Ғабеңнің өте сәнді киінгенін байқауға болады / Ә. Қайырбеков // Аңыз адам. - 2012. - № 18. - Б. 45-46.
Қайырбеков, Ә. Қожагелді батыр :  [Орыс отаршылығына қарсы шыққан қазақ батыры Қ. Атанұлы туралы дастан.] / Ә. Қайырбеков// Дидар. - 2013. - 30 шілде. - б. 5.
Қайырбеков, Ә. Қожагелді батыр / Ә. Қайырбеков // Абай. - 2014. - №5. - Б. 38-47
Қайырбеков Ә. Екі алыптың арасында Алаш жатыр / Ә. Қайырбеков // Айқын. - 2017. - 11 қараша (№ 171). – Б. 8-9.
Қайырбеков, Ә. Достығы жыр болғандай жақсы өнеге  : [Б. Майлин мен Ғ. Мүсіреповтің шығармашылық байланыстары туралы] / А. Қасым // Егемен Қазақстан. - 2019. - 25 қыркүйек. - Б. 10
Қайырбеков, Ә. Хаттар, жылдар, тағдырлар.../ Ә. Қайырбеков. - // Егемен Қазақстан. - 2021. - 23 ақпан. - Б. 13
Қайырбеков, Ә. Жыраулық өнердің жанашыры : / Ә. Қайырбеков. - // Егемен Қазақстан. - 2021. - 21 сәуір. - Б. 14
Қайырбеков, Ә. Шырқау шыңы Шоқанның : Ә. Қайырбеков, К. Хульшоф. - // Егемен Қазақстан. - 2021. - 16 маусым. - Б. 11
Қайырбеков, Ә. Құнды сағат  : [Ғабит Мүсірепов музейінде сақталған құнды жәдігер тарихынан] / Ә. Қайырбеков. - // Ана тілі. - 2021. - 17-23 маусым. - Б. 12.
Қайырбеков, Ә. Е, бақытсыз жазушы - мен сені аяймын :  [жазушы Ғабит Мүсірепов туралы] / Ә. Қайырбеков // Ана тілі. - 2021. - 12-18 тамыз. - Б. 5
Қайырбеков, Ә. Сөз зергерінің құтханасы : [жазушы Ғабит Мүсірепов туралы] / Ә. Қайырбеков// Егемен Қазақстан. - 2022. - 21 сәуір. - Б. 10
Қайырбеков, Ә. Ғабит Мүсірепов: Абай - ұлттық роман / Ә. Қайырбеков. // Егемен Қазақстан. - 2022. - 16 қыркүйек. - Б. 13
Қайырбеков, Ә. Кәдімгі Сәбең еді : [жазушы Сәбит Мұқанов шығармашылығы туралы] / Ә. Қайырбеков. // Егемен Қазақстан. - 2023. - 12 қыркүйек. - Б. 14.

Өлеңдер – Стихи

Қайырбеков, Ә. Жұрт ұйқыда жатқанда жауған жаңбыр... : өлең / Ә. Қайырбеков // Жалын. - 1996. - № 11-12. - Б. 45-49.
Қайырбеков, Ә. Науырызға ғашық қаңтармын  / Ә. Қайырбеков // Жас алаш. - 2003. -  7 қаңтар. - Б.5.
Қайырбеков, Ә. Балалық шақтан бір белгі  : өлең / Ә. Қайырбеков // Жұлдыз. - 2007. - № 10. - Б. 3-9.
Қайырбеков, Ә. "... Сексен түсті бояуы, Сезім осы сұрапыл!" : Жетпей тұр ғой; Көңіл; Есіңде ме келте көктем; Көлге құлаған көлеңкелер;  Сұрапыл : өлеңдер / Ә. Қайырбеков // Егемен Қазақстан. - 2013. - 8 ақпан. - Б. 7. 
Қайырбеков, Ә. Өлеңдер  / Ә. Қайырбеков // Таң-Шолпан. - Алматы, 2013. - № 1. -  Б. 49-59.
Қайырбеков, Ә. Өлеңдер  / Ә. Қайырбеков // Жыр маржаны : он томдық қазақ поэзиясының антологиясы. Т. 7. - Алматы : Мереке, 2014. - Б. 107-116.

Қайырбеков туралы әдебиеттер

Литература о Кайырбекове А.

Шығыс Қазақстан облысы :  энциклопедия. - Алматы: «Қазақ энциклопедиясы». - 2014. - Қайырбеков Әділғазы: б. 430-431.
Жыр маржаны : он томдық қазақ поэзиясының антологиясы. Т. 7. - Алматы : Мереке, 2014. - Әділғазы Қайырбеков: б 106. 

***

Кенжеханұлы, М. Ақын алпыс жылдығын Алтайда атап өтті [Мәтін] : [А. С. Пушкин атындағы кітапханада ақын Ә. Қайырбековпен кездесу өтті] / М. Кенжеханұлы  // Дидар. - 2015. - 1 маусым. - Б. 5.

Қайырбеков, Әділғазы. Е, бақытсыз жазушы -мен сені аяймын : жазушы Ғабит Мүсірепов туралы / Ә. Қайырбеков. - Мәтін // Ана тілі. - 2021. - 12-18 тамыз. - Б. 5.