Омарбаева Даметкен (Дамеш) (1950 г.) - акын-импровизатор, деятель культуры Республики Казахстан.
Родилась в Жарминском районе Восточно-Казахстанской области. Закончила филологический факультет Семипалатинского педагогического института.
В 1975-1985 гг. участвовала и занимала призовые места на районных и областных конкурсах акынов-импровизаторов - айтысах. преподавала казахский язык и литературу в школе.
На айтысе в Алма-Ате (ныне Алматы) в 1985 году, известный айтыскер Калихан Алтынбаев обратил внимание на смелую в поэтическом поединке женщину. Уроки К. Алтынбаева словно обострили природный талант Даметкен, и ее многочисленные победы на районных, областных, республиканских айтысах - реальное тому подтверждение. Более того, их союз - воплощение классического случая, когда ученик перерастает учителя. Свои способности Даметкен почувствовала в детстве. Во многом - благодаря преподавателю казахского языка и литературы Канипе Битибаевой. Эта легендарная женщина, учительствуя в Тарбагатайском районе Восточно-Казахстанской области, была известна далеко за пределами Республики.
В 1996 году Омарбаева Д. переезжает в Семей и организует для юных талантов студию акынов. Ее усилиями областной айтыс «Шыгыс шамшырактары» стал ежегодным. В 2002 году Центру молодых акынов-импровизаторов присвоено звания народного. 2011 год - Лучший работник культуры
Имена выпускников Даметкен Омарбаевой известны во всех уголках Казахстана: Ринат Заитов, Сара Токтамысова, Карлыгаш Аубакирова, Асем Жумагазина, Дина Базылова, Нуржан Омирбаев, Жалгас Зейнуллаев, Жасулан Тажиев.
Д. Омарбаеваның шығармалары
Произведения Д. Омарбаевой
Д. Омарбаеваның мерзімді басылымдар мен жинақтардағы жарияланымдары
Публикации Д. Омарбаевой в периодических изданиях и сборниках
Омарбаева, Д. Шығыс мінезі [Мәтін] / Д.Омарбаева // Семей таңы. - 2011. - 22 наурыз. - Б. 3.
Омарбаева, Д. Ақындар орталығынан 120 ақын түлеттім [Мәтін] /Д.Омарбаева // Дидар. - 2014. - 10 шілде. - Б. 8.
Омарбаева, Д. Поэзия шырағы [Мәтін] : [ақын Ф.Оңғарсыноваға арналған өлең] / Д. Омарбаева // Дидар. - 2014. - 3 ақпан. - Б. 5.
Омарбаева, Д. Өмірден мынау үнсіз кеткенше : ақынның "Қоңырқаз үні" атты кітабынан бірнеше өлеңі беріліп отыр / Д. Омарбаева. - Мәтін // Ертіс өңірі. - 2021. - 27 қазан. - Б. 13.
Д. Омарбаеваның өмірі мен шығармашылығы туралы әдебиеттер
Литература о жизни и творчестве Д. Омарбаевой
Семей өңірінің ақын-жазушылары [Мәтін] : био-библиографиялық көрсеткіш / Абай атындағы әмбебап ғылыми кітапхана. - Семей : Талант, 2005. - Дәмеш Омарбаева: б. 73-74.
Жарма ақындары [Мәтін] : антологиялық жинақ. 1-ші кітап / құрастырған М. Иманжапаров, М. Зүкенұлы . - Семей : Үш биік, 2010. -Омарбаева Дәметкен: б. 328.
Шығыс жұлдыздары : энциклопедиялық анықтамалық. Т. 1 : Сөз зергерлері. Мәдениет майталмандары. - Астана : Фолиант, 2011. - Омарбаева Дәметкен: б.132.
Шығыс Қазақстан облысы [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы: «Қазақ энциклопедиясы». - 2014. - Омарбаева Дәметкен (Дәмеш): б. 588.
2000 -
Ахметбекова, А. Ұшырған көкірегінен жырдың құсын [Мәтін] : [айтыскер ақын Д. Омарбаева жайлы сыр] / А.Ахметбекова // Семей таңы. - 2002. - №28. - Б. 9.
Биданова, А. Сохраняя память предков [Текст] // Казахстанская правда. - 2008. - 1 мая.- С.3.
Зүкенов, М. Дәмештің ақындық мектебінен шыққан талант көп : [жерлес ақын Д. Омарбаеваның шығармашылығы туралы] / М.Зүкенов // Дидар. - 2011. - 14 қазан. - Б. 7.
Мақанқызы, К. Шәкірттерімен шұғылалы ұстаз : [семейлік ақын Д. Омарбаева " Бірлік" медалімен марапатталды] /К.Мақанқызы// Ертіс өңірі . - 2013. - 22 мамыр. - Б. 3.
Мектеппен қоштасу вальсі [Мәтін] : сөзі Д.Омарбаеванікі, әні О.Сейітқазінікі // Семей таңы. - 2014. - 22 шілде. - Б.6.
Қасымжанұлы, С. Шәкірттері шашу шашқан Дәмеш ақын : ақын, мәдениет қайраткері Дәметкен Омарбаеваның 70 жасқа толған мерейтойы туралы / С. Қасымжанұлы. - Мәтін // Ертіс өңірі. - 2021. - 27 қазан. - Б. 1.