Сапаргалиев Г. С.

Обновлено 15.06.2020 10:27

Сапаргалиев Гайрат Сапаргалиевич (1930 - 2010 гг.) - ученый-правовед, доктор юридических наук, академик НАН РК, профессор, заслуженный юрист Казахстана, кавалер ордена «Құрмет».

Родился в г. Семипалатинске (ныне г. Семей), Восточно-Казахстанской области. После окончания Саратовского юридического института, аспирантуры Академии наук Казахской ССР защитил кандидатскую диссертацию в Академии наук СССР (Москва).

В Институте философии и права АН КазССР прошел путь от аспиранта до заместителя директора. Впоследствии возглавив это научное учреждение, участвует в работе Института законодательства РК в качестве специалиста по конституционному праву. В разные годы работал деканом юридического факультета АГУ им. Абая; директором Научно-исследовательского института правового мониторинга, экспертизы и анализа. Участвовал в научно-правовой экспертизе проектов законов республики. Один из разработчиков Конституции Республики Казахстан, соавтор трех Конституций Казахстана (1978, 1993, 1995). Принимал непосредственное участие в разработке основополагающих законов страны: «О Президенте РК», «О Парламенте РК», «О Правительстве РК» и др.

Автор более 400 научных статей, 60 монографий и учебников, на базе которых воспитано не одно поколение школьников и студентов юридических факультетов вузов страны; подготовил шесть докторов, свыше 40 кандидатов юридических наук. Труды ученого широко известны в Казахстане, дальнем и ближнем зарубежье.

На протяжении многих лет: главный редактор журнала «Вестник Института законодательства» МЮ РК, член редакционного совета журналов «Известия НАН РК», «Вестник Казахстанской ассоциации международного права», «Правовая реформа в Казахстане».

 Ғ. Сапарғалиевтің ғылыми еңбектері

 Научные труды Г. Сапаргалиева

 Кітаптар – Книги

Сапарғалиев, Ғ. Қазақстан мемлекеті мен хұқығының негіздері [Мәтін] / Ғ. Сапарғалиев. - Алматы : Атамұра, 1994. - 160 б.

Сапарғалиев, Ғ. Заң терминдерінің түсіндірме сөздігі [Мәтін] / Ғ. Сапарғалиев. - Алматы : Жеті жарғы, 1995. - 208 б.

Сапарғалиев, Ғ. Қазақстан мемлекеті мен хұқығының негіздері [Мәтін] : оқулық / Ғ. Сапарғалиев. - Алматы : Атамұра, 1998. - 168 б.

Сапарғалиев, Ғ. Қазақстан Республикасының Конституциялық құқығы [Мәтін] : академиялық курс / Ғ. Сапарғалиев. - Алматы : Жеті жарғы, 2004. - 480 б.

***

Сапаргалиев, Г. Советское государство в борьбе за развитие социалистической культуры в Казахстане [Текст] / Г. Сапаргалиев. - Алма-Ата : Академия наук Казахской ССР, 1957. - 143 с.

Сапаргалиев,  Г. Карательная политика царизма в Казахстане (1905-1917 гг.) [Текст] / Г. Сапаргалиев. - Алма-Ата : Наука, 1966. - 376 с.

Сапаргалиев,  Г. Становление конституционного строяРеспублики Казахстан (1990-1996) [Текст] : сборник  статей / Г.Сапаргалиев.- Алматы : Жеті жарғы, 1997. - 168 с.

Сапаргалиев, Г. Конституционное право Республики Казахстан [Текст] : учебник / Г. Сапаргалиев. - Алматы : Жеті жарғы, 1998. - 336 с.

Сапаргалиев, Г. Конституционное право Республики Казахстан [Текст] : академический курс / Г. Сапаргалиев. - Алматы : Жеті жарғы, 2002. - 526 с.

Сапаргалиев, Г. Основы государства и права [Текст] : учебник для учащихся средней школы / Г. Сапаргалиев. - Алматы : Атамұра, 2003. - 160 с.

Сапаргалиев, Г. Конституционное право Республики Казахстан [Текст] : академический курс / Г. Сапаргалиев. - Алматы : Жеті жарғы, 2007. - 544 с.

Авторларымен бірігіп шыққан кітаптар

 Книги, вышедшие в соавторстве

Сапарғалиев, Ғ. Мемлекет және құқық теориясы [Мәтін] : оқулық / Ғ. Сапарғалиев, А. Ибраева. - Астана : Фолиант, 2007. - 336 б.

Сапарғалиев, Ғ. Мемлекет және құқық теориясы [Мәтін] : оқулық / Ғ.  Сапарғалиев, А. Ибраева. - Астана : Фолиант, 2014. - 288 б.

***

Сапаргалиев,  Г.Общественно-политическая деятельность ссыльных поляков в дореволюционном Казахстане [Текст] / Г. Сапаргалиев, В.Дьяков. - Алма-Ата : Наука, 1971. - 252 с.

Сапаргалиев, Г. Проблемы конституционной ответственности [Текст] / Г. Сапаргалиев, Ж. Салимбаева. - Алматы : Жеті жарғы, 2001. - 147 с.

Ғ. Сапарғалиевтің қатысуымен шыққан кітаптар

 Книги вышедшие при участии Г. Сапаргалиева

Заң терминдерінің орысша - қазақша түсіндірме сөздігі [Мәтін] / құраст. Ғ. Сапарғалиев және т. б.  - Алматы : Қазақстан, 1986. - 256  б.

Сужиков, М.Некоторыефилософско-правовыепроблемы совершенствования культуры межнациональных отношений [Текст] / М. Сужиков, Г. Сапаргалиев. - Алма-Ата : Наука, 1989. - 80 с.

Мерзімді басылымдар мен жинақтардағы жарияланымдары

 Публикации в периодических изданиях и сборниках

Сапарғалиев, Ғ. Құқықтың құны жоғары құжат : Қазақстан Республикасы Конституциясы мен заңдар қатынасындағы мәселелер [Мәтін] / Ғ. Сапарғалиев // Заң. - 1997. -  23 көкек. - Б. 4.

Сапарғалиев,  Ғ. Қазақстанның бірыңғай мемлекет ретіндегі идеологиясының мәселелері [Мәтін] : [мемлекеттік идеология туралы түсінік] / Ғ. Сапарғалиев  // Ақиқат. - 1999. - № 9-10. - Б. 3-11.

Сапарғалиев, Ғ. Декларация осылай қабылданған еді [Мәтін] / Ғ. Сапарғалиев // Заң.  - 2001. - 24 қазан. - Б. 1,2.

Сапарғалиев,  Ғ. "Заң бізге, біз заңға қызмет етейік" [Мәтін] / Ғ. Сапарғалиев // Қазақстан - ZAMAN. - 2002. - 13 желтоқсан. - Б. 6.  

***

Сапаргалиев, Г. Новая Конституция востребована жизнью [Текст] / Г. Сапаргалиев // Казахстанская правда. - 1995. - 22 июля. - С. 2.

Сапаргалиев, Г. К дальнейшей демократизации общества[Текст] : за строкой послания/ Г. Сапаргалиев // Казахстанская правда. - 1998. - 7октября. - С. 3.

Сапаргалиев, Г.  Некоторые проблемы реализации Конституции РК [Текст] / Г. Сапаргалиев // Правовая реформа в Казахстане. - 2003. - № 2. -  С. 3.

Сапаргалиев, Г. Касыму Сырбаевичу Мауленову - 50 лет [Текст] / Г. Сапаргалиев // Правовая реформа в Казахстане. - 2005. - № 1. - С. 102-103.

Сапаргалиев, Г. Место и роль прокуратуры в механизме государства [Текст] / Г. Сапаргалиев// Правовая реформа в Казахстане. - 2005. - № 2. - С. 8-11.

Авторларымен бірігіп шыққан мақалалар

 Статьи, вышедшие в соавторстве

Сапаргалиев,  Г. Какой быть политической элите [Текст] / Г. Сапаргалиев, П. Крепак // Казахстанская правда. - 2002. - 20 апр. -  С. 3.

Сапаргалиев, Г. О характере нормативных актов Верховного суда Республики Казахстан [Текст] / Г. Сапаргалиев, Г. Сулейменова // Правовая реформа в Казахстане. - 2003. - № 4. -  С. 20-26.

Өмірі мен ғылыми шығармашылығы туралы әдебиеттер

 Литература о жизни и деятельности

Шығыс Қазақстан облысы [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы. - 2014. - Сапарғалиев Ғайрат: б. 658. 

***

Мауленов, К. Выдающийся гражданин и юрист Казахстана [Текст] / К. Мауленов // Правовая реформа в Казахстане. - 2005. - № 2. - С. 93.

Балтабаева, К. Соавтор трех конституций [Текст] / К. Балтабаева // Новое поколение. - 2010. - 27 августа. - С. 7.

Бахтыбаев, И. Гайрат Сапаргалиев: академик, наставник и гражданин [Текст] / И. Бахтыбаев // Юридическая газета. - 2011. - 6 июля. - С. 5.

Салимгерей, А. Памяти ученого посвящается [Текст] / А. Салимгерей // Юридическая газета. - 2011. - 8 июля. - С. 3.

Сугирбаева, М. Судья не должен судить один, но со многими... [Текст] / М. Сугирбаева // Страна и мир. - 2011. - 4 июля. - С. 16.