Каскабасов С. А.

Обновлено 30.06.2022 12:07

Каскабасов Сеит Аскарулы (1940 г.) - ученый-фольклорист, доктор филологических наук, академик НАН РК, член Международного общества исследователей народного творчества, академик академии Чингисхана (Монголия), Международной Айтматовской академии.

Родился в г. Семипалатинск (ныне г. Семей) Восточно-Казахстанской области. Окончил КазПИ, после аспирантуры при Институте литературы и искусства НАН РК, защиты кандидатской, а затем докторской диссертаций в этом же научном центре прошел путь от младшего научного сотрудника до директора. В разные годы являлся консультантом отдела идеологии и социологии политических процессов ЦК КП Казахстана, заведующим сектором культуры при Кабинете Министров и в Аппарате Президента РК, председателем Высшей аттестационной комиссии (ВАК) при КабМинРК. В 1997-2001 гг. – директор научно-исследовательского центра, декан факультета востоковедения Евразийского национального университета, руководитель научно-исследовательского центра «Евразия».

Каскабасов впервые организовал в стране ВАК и создал систему государственной аттестации научных и научно-педагогических кадров, инициатор создания и первый председатель Международной ассоциации государственных органов аттестации в рамках СНГ.

Инициатор и вдохновитель не имеющих аналогов в СНГ фундаментальных издательских проектов: «История казахской литературы» (в 10 т.), «История казахского искусства» (в 3-х т., на казахском и русском языках), «Антология казахской музыки» (в 5-ти т.), «Мировая фольклористика» (в 3-х т.), «Мировое литературоведение» (в 3-х т., «История казахского литературоведения» в 2-х томах, свод казахского фольклора «Бабалар сөзi» (в 100 т.), серия «Литературные памятники» (в 20-ти т.), ПСС М.О.Ауэзова (в 50-ти т.).

Автор более 300 научных публикаций, в т.ч. монографий: «Казахская волшебная сказка»; «Қазақтың халық прозасы»; «Родники искусства»; «Казахская несказочная проза»; «Колыбель искусства»; «Абай және фольклор»; «Золотая жила»; «Жаназық»; «Любви безмерной памятник»; «ХV-ХVІІІ ғасырлардағы қазақ әдебиеті». Составитель сборника произведений акынов-импровизаторов, фольклорных памятников, собранных В. Радловым, избранных сочинений Жамбыла Жабаева под общим названием «Алтын сандық».

Член Международного общества исследователей фольклорной прозы (Финляндия); член Национального совета при Президенте РК и Общественного совета по Государственной программе «Культурное наследие» при Госсекретаре РК. Председатель секции «Фольклористика, литературоведение и искусствоведение» по Госпрограмме «Культурное наследие».

С. А. Каскабасов удостоен премии им. Ш. Уалиханова, Государственной премии РК, премии им. Жамбыла, Нагрудного знака МОН РК «За заслуги в развитии науки Казахстана», премии им. Махамбета. А также российскими медалями им. М. Шолохова и Петра Великого. Лауреат Межгосударственной премии СНГ «Звезды Содружества» (2011г.) в номинации «Наука и образование» за концепцию сохранения и развития казахского фольклора.

 

  С. Қасқабасовтың ғылыми еңбектері

Научные труды С. Каскабасова

 Кітаптар – Книги

 

Қасқабасов,  С. Қазақтың халық прозасы [Мәтін] / С. Қасқабасов. - Алматы : Ғылым, 1984. - 272 б.

Қасқабасов, С. Абай және фольклор [Мәтін] / С. Қасқабасов. - Алматы : Білім, 1995. - 64 б.

Қасқабасов, С. Жаназық [Мәтін] : әр жылғы зерттеулер / С. Қасқабасов. - Астана : Аударма, 2002. - 584 б.

Қасқабасов, С. Ел зерде [Мәтін] : әр жылғы зерттеулер / С. Қасқабасов. - Алматы : Жібек жолы, 2008. - 501 б.

Қасқабасов, С. Ойөріс [Мәтін] : фольклор туралы / С. Қасқабасов. - Астана : Астана-полиграфия, 2009. - 320 б.

Қасқабасов, С. Абай [Мәтін] / С. Қасқабасов; Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі  ғылым комитеті, М. О. Әуезов атындағы әдебиет және өнер институты. - Алматы : Баспа үйі, 2010. - 112 б.

Қасқабасов, С. Алтын жылға [Мәтін] : зерттеулер мен мақалалар / С. Қасқабасов. - Алматы : Жібек жолы, 2010. - 575 б.

Қасқабасов, С. Президент және мәдени мұра [Мәтін] / С. Қасқабасов. - Алматы : Алматы баспа үйі, 2010. - 127 б.

Қасқабасов, С. Шығармалары [Мәтін]. Т. 1 : Жаназық : әр жылғы зерттеулер. - Астана : Фолиант, 2011. - 568 б.

Қасқабасов, С. Алтын жылға [Мәтін] : зерттеулер мен мақалалар / С. Қасқабасов;  Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі  ғылым комитеті, М. О. Әуезов атындағы Әдебиет және өнер институты. - Алматы : Жібек жолы, 2013. - 520 б.

Қасқабасов, С. Таңдамалы  [Мәтін] / С. Қасқабасов. - Астана : Фолиант, 2014.

Т. 1 : Қазақтың халық прозасы. - 320 б.

Т. 2 : Мифология. Фольклор. Әдебиет. - 344 б.

Т. 3 : Фольклорная проза казахов. - 424 б.

Қасқабасов, С. Таңдамалы [Мәтін]  / С. Қасқабасов. - Астана : Фолиант, 2017.

Т.4 : Фольклор иірімдері : әр жылғы зерттеулер. - 328 б.

***

Каскабасов, С. Казахская волшебная сказка [Текст] : [монография] / С. Каскабасов. - Алма-Ата : Наука Казахской ССР, 1972. - 258 с.

Каскабасов, С. Родники искусства [Текст] : фольклористические этюды / С. Каскабасов - Алма-Ата : Өнер, 1986. - 123 с.

Каскабасов, С. Казахская несказочная проза [Текст] / С. Каскабасов. - Алма-Ата : Наука, 1990. - 239 с.

Каскабасов, С. Колыбель искусства [Текст] / С. Каскабасов. - Алма-Ата : Өнер, 1992. - 368 с.

Каскабасов, С. Золотая жила [Текст] : очерки о фольклоре и духовной культуре Казахстана / С. Каскабасов. - М. : Художественная литература, 2010. -688 с.

 

С. Қасқабасовтың қатысуымен шыққан кітаптар

Книги, вышедшие при участии С. Каскабасова

 

Базарбаев, М. Таңдамалы [Мәтін]. Т. 1 : Әдебиет және дәуір / ред. С. Қасқабасов; құраст. Г. Байтоғаева. - Астана : Нұра-Астана, 2009. - 392 б.

Жабаев, Ж.  Избранные произведения [Текст] : пер. с каз. / Ж. Жабаев; сост., авт. предисл. и коммент. С. Каскабасов. - Астана : Аударма, 2010. - 463 с. 

Мұхтар Әуезов [Мәтін] : энциклопедия / ред. С. Қасқабасов. - Алматы : Атамұра, 2011. - 687 б.

Қалдыбаев, Ә. Шығармалары [Мәтін]. Т. 3 / ред. С. Қасқабасов. - Алматы : Таймас, 2015. - 240 б.

***

Литературно-художественный диалог [Текст] / Министерство образования и науки, Институт литературы и искусства им. М. О. Ауэзова, Российская академия наук, Институт мировой литературы им. А. М. Горького ; предисл. С. А. Каскабасова. – Алматы, 2008. - 214 с.

 

Мерзімді басылымдар мен жинақтардағы жарияланымдары

Публикации в периодических изданиях и сборниках

 

Қасқабасов, С. Фольклорлық мұра жайында [Мәтін] / С. Қасқабасов // Жұлдыз. - 1973. - № 2. - Б. 188-191.

Қасқабасов, С. Қазақтың халық утопиясы [Мәтін] : [қазақ фольклорындағы халықтың  әлеуметтік утопиясының түрлері] / С.Қасқабасов // Жұлдыз. - 1990. - № 6. - Б. 184-192.

Қасқабасов, С. Абай және қазақ фольклоры [Мәтін] / С. Қасқабасов // Абай. - 1993. - №6. - Б. 36-45.

Қасқабасов, С. Эпос мұхитының Айсбергі [Мәтін] : [Ж. Жабаевтың туғанына 150 жыл] / С. Қасқабасов // Ақиқат. - 1996. - №8. - Б.7-14.

Қасқабасов, С. Қазақ мифі және әлемдік мифология  [Мәтін] : [қазақ мифінің әлемдік мифологиямен араласы ] / С. Қасқабасов // Жұлдыз. - 1998. - №11.- Б.163-177 ; № 12. - Б.150-163.

Қасқабасов, С. Ажалмен айқасқан адам [Мәтін] / С. Қасқабасов // Қорқыт Ата = Коркут Ата. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 1999.

Қасқабасов, С. "Еуразия" Одағы мүмкін бе? [Мәтін] : [Л. Н. Гуимлев  атындағы  Еуразия  университеті  туралы] / С. Қасқабасов // Зерде. - 1999. - №4. - Б. 8 - 9.

Қасқабасов, С. Парық және мәдениет [Мәтін] / С. Қасқабасов // Егемен Қазақстан. - 2001. - 15 тамыз. - Б. 2, 4.

Қасқабасов, С. Халыққа қарсы жасалған қылмыс кешірілмейді [Мәтін] : [31 мамыр - Саяси қуғын-сүргін құрбандарын еске алу күні] / С. Қасқабасов // Егемен Қазақстан. - 2001. - 30 мамыр. - Б. 5.

Қасқабасов, С. Қадымнан жеткен асыл сөз [Мәтін] / С. Қасқабасов // Егемен Қазақстан. - 2003. - 17 сәуір. - Б. 4.

Қасқабасов, С. Махамбеттің мәңгілік мұңы [Мәтін] / С. Қасқабасов // Егемен Қазақстан. - 2003. - 19 тамыз. - Б. 3.

Қасқабасов, С. Ғұлама [Мәтін] / С. Қасқабасов // Егемен Қазақстан. - 2004. - 1 маусым. - Б. 4.

Қасқабасов, С. Абай және ұлттық идея [Мәтін] / С. Қасқабасов // Егемен Қазақстан. - 2005. - 25 мамыр. - Б. 4.

Қасқабасов, С. Жаһандану және қазақтар [Мәтін] / С. Қасқабасов // Егемен Қазақстан. - 2005. - 13 желтоқсан. - Б. 4.

Қасқабасов, С. Дін мен ғылымды үйлестірген [Мәтін] / С. Қасқабасов // ҚазҰУ хабаршысы. Шығыстану сериясы = Вестник КазНУ. Серия востоковедения. - 2007. - № 2. - Б. 22-24.

Қасқабасов, С. XX ғасырдың ұлы жырауы [Мәтін] : [Ж. Жабаевтың   өмірі мен шығармашылығы туралы] / С. Қасқабасов // Егемен Қазақстан. - 2007. - 28 ақпан. - Б. 7.

Қасқабасов, С. Бәйтерек [Мәтін] / С. Қасқабасов // Егемен Қазақстан. - 2008. - 20 маусым. - Б. 5.

Қасқабасов, С. Нағыз ғұлама еді [Мәтін] / С. Қасқабасов // Дидар. - 2008. - 1 мамыр. - Б. 3.

Қасқабасов, С. Махаббат гимні [Мәтін] : [Қыз Жібек жырына - 500 жыл] / С. Қасқабасов // Егемен Қазақстан. - 2009. - 29 шілде. - Б. 9.

Қасқабасов, С. ХХ ғасырдың ұлы жырауы [Мәтін] : [Ж. Жабаев туралы] / С. Қасқабасов // Қазақ әдебиеті. - 2010. - 5 наурыз. - Б. 4.

Қасқабасов, С. ХХ ғасыр даналары Семейден шыққан [Мәтін] / С. Қасқабасов // Ертіс өңірі. - 2010. - 14 шілде. - Б. 1, 10.

Қасқабасов, С. Ұлттық рухтың тірегі [Мәтін] / С. Қасқабасов // Мәдени мұра = Культурное наследие. - 2010. - № 2. - Б. 4-9.

Қасқабасов, С. Алтай және қазақ руханияты [Мәтін] / С. Қасқабасов // Алтай - түркі әлемінің алтын бесігі : халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары : 26-27 тамыз. -  Өскемен,  2011. - Б. 45-50.

Қасқабасов, С. Біздің Қорқыт ата - мифтік кейіпкер [Мәтін] / С. Қасқабасов // Аңыз адам. - 2011. - № 6. - Б. 22.

Қасқабасов, С. Жамбылға жаңаша көзқарас керек [Мәтін] / С. Қасқабасов // Аңыз адам. - 2011. - № 8. - Б. 28.

Қасқабасов, С. Махамбет - тәуелсіздік жаршысы [Мәтін] / С. Қасқабасов // Аңыз адам. - 2011. - № 9. - Б. 33.

Қасқабасов, С. Төрт елу [Мәтін] / С. Қасқабасов // Егемен Қазақстан. - 2011. - 27 қыркүйек. - Б. 8.  

Қасқабасов, С. Қазақ ғалымының мемлекетаралық мерейі [Мәтін] / С. Қасқабасов // Егемен Қазақстан. - 2012. - 17 сәуір. - Б. 10.  

Қасқабасов, С. Қазақ сөз өнерінің дәстүрлі өлең өрнектерін өзінше құбылтқан [Мәтін ] / С. Қасқабасов // Аңыз адам. - 2012. - № 4. - Б. 32-34.

Қасқабасов, С. Қазақтың бір бәйтерегі [Мәтін] / С. Қасқабасов // Егемен Қазақстан. - 2012. - 4 сәуір. - Б. 6. 

Қасқабасов, С. Ішкі еркіндігі мен сабырлы рухы  Қожанасырды сүйікті етті [Мәтін] / С. Қасқабасов // Аңыз адам. - 2012. - № 7. - Б. 23.

Қасқабасов, С. Ескендір поэмасы [Мәтін] / С. Қасқабасов // Абай. - 2012. - № 1-4. - Б. 8-15.

Қасқабасов, С. Тағлымды тағдыр [Мәтін] / С. Қасқабасов // Егемен Қазақстан. - 2012. - 26 желтоқсан. - Б. 8.  

Қасқабасов, С. Жыраулар поэзиясы - классикалық ауыз әдебиеті[Мәтін] / С. Қасқабасов // Ақтамберді  Күлдір-күлдір кісінетіп: жыр-толғаулар және ғылыми мақалалар, зерттеулер. - Астана : Фолиант, 2013. -264 б .

Қасқабасов, С. Музеология мен этнология білгірі [Мәтін] / С. Қасқабасов // Егемен Қазақстан. - 2014. - 18 қараша. - Б. 8.  

Қасқабасов, С. Әдеби өлкетану кеншісі [Мәтін] / С. Қасқабасов // Егемен Қазақстан. - 2015. - 4 наурыз. - Б. 8.

Қасқабасов, С. Жәнібек хан халық жырында [Мәтін] / С. Қасқабасов // Егемен Қазақстан. - 2015. - 29 мамыр. - Б. 9.

***

Каскабасов, С. Его время и поэзия [Текст] : к 150 летию со дня рождения Джамбула) / С. Каскабасов // Мысль. - 1996. - №6. - С. 66-71.

Каскабасов, С.Часть мировой цивилизации [Текст] : интервью с директором Института литературы и искусства РК / С. Каскабасов // Казахстанская правда. - 2003. -  12 сентября. - С. 2.

Каскабасов, С. "Умеющий зорко предвидеть судьбу..." [Текст] / С. Каскабасов // Казахстанская правда. - 2006. -  28 февраля. - С. 6.

Каскабасов, С. Слово о литературоведе Абдрахманове [Текст] / С. Каскабасов // Казахстанская правда. - 2011. - 5 ноября. - С. 10.

Каскабасов, С. Прощай, незабвенный Рахманкул-ага! [Текст] / С. Каскабасов // Казахстанская правда. - 2012. - 4 апреля. - С. 6.

Каскабасов, С. Новая модель финансирования спорта - залог стабильности и успеха [Текст] / С. Каскабасов // Казахстанская правда. - 2015. - 27 ноября. - С. 18.

Каскабасов, С. Жамбыл - классик казахской устной литературы [Текст] / С. Каскабасов // Казахстанская правда. - 2016. - 2 марта. - С. 9.

 

Авторларымен бірігп шыққан мақалалар

Статьи, вышедшие в соавторстве

 

Қасқабасов, С. Әуезов - халық мұрасының шырақшысы [Мәтін] : Мұхтар Әуезов туралы бір үзік сыр / С. Қасқабасов, А. Тойшанұлы // Жұлдыз. - 2015. - №10. - Б. 147-153.

Каскабасов, С. "Люблю его за солнце..." [Текст] / С. Каскабасов, Р.Ергалиева // Казахстанская правда. - 2004. - 10 апреля. - С. 4.

 

С. Қасқабасовтың өмірі мен ғылыми шығармашылығы туралы әдебиеттер

Литература о жизни и деятельности С. Каскабасова

 

Шығыс Қазақстан облысы [Мәтін] :  энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы. - 2014. - Қасқабасов Сейіт Асқарұлы: б. 456-457.   

Қирабаев, С. Ғылымның адамы [Мәтін] : [Сейіт Қасқабасов туралы] // Тәуелсіздік рухымен : зерттеулер, мақалалар, естеліктер / С. Қирабаев. - Астана : Фолиант, 2002. - Б. 355-359.

Сейіт Асқарұлы Қасқабасов [Мәтін] : библиографиялық көрсеткіш / Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі, М. О. Әуезов атындағы әдебиет және өнер институты. -  Алматы, 2010. -  245 б.

Ысқақұлы, Д. Қазақ әдебиеттанушылары [Мәтін] : энциклопедиялық анықтамалық / Д. Ысқақұлы. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2013. - Қасқабасов Сейіт Асқарұлы: б. 273-274.

Айтбайұлы, Ө. Достықтың құдіреті [Мәтін] : С. А. Қасқабасов 70-те / Ө. Айтбайұлы // Тілғұмырлар : қазақ лингвистері мен тіл жанашырлары. Т. 4. - Алматы : Абзал-Ай, 2014. - Б. 330-338.

 

1990 - 2000 ...

 

Қазақ мифологиясы [Мәтін] : албасты, жын-шайтан, дию-перілердің  пайда болуы // Жұлдыз. - 1991. - № 9. - Б. 199-202; № 10. - Б. 173-183.

Қирабаев, С. Ғылымның адамы [Мәтін] : [С.Қасқабасов туралы] / С. Қирабаев, Д. Қамзабекұлы // Егемен Қазақстан. - 2000. - 23 маусым. - Б. 3.

Әбдезұлы, Қ. Таным мен талғам биігі [Мәтін] : [ғалым С. Қасқабасовтың әдебиеттану ғылымына қосқан қомақты үлесі туралы] / Қ. Әбдезұлы // Қазақ әдебиеті. - 2010. - 9 сәуір. - Б. 4-5.

Әуесбаева, П. Алтын сандықтың күміс кілті [Мәтін] / П. Әуесбаева // Түркістан. - 2010. - 5 тамыз. - Б. 4. 

Ергөбек, Қ. Абырой болар шын ғалым аты... [Мәтін] / Қ. Ергөбек // Түркістан. - 2010. - 30 қыркүйек. - Б. 11. 

Еспенбетов, А. Ірі оқымысты [Мәтін] / А. Еспенбетов // Жұлдыз. - 2010. - № 8. - Б. 159-162.

Қирабаев, С. Ғұлама [Мәтін] : [ғалым С. Қасқабасовтың әдебиеттану ғылымына қосқан үлесі туралы] / С. Қирабаев // Егемен Қазақстан. - 2010. - 23 маусым. - Б. 5.

Қирабаев, С. Үлкен ғалым, іскер басшы [Мәтін] : [ғалым С. Қасқабасов туралы] / С. Қирабаев // Әдебиетті қайта оқыту. - Алматы : Балауса, 2010. - Б. 250- 257.

Қорабай, С. Нағыз ғылым адамы [Мәтін] : [академик С. Қасқабасовтың ғылыми жолы жайында] / С. Қорабай // Қазақстан - Заман. - 2010. - 30 қыркүйек. - Б. 6.

Баяхметова, Ш. Мектептегі мәнді кездесу [Мәтін] / Ш. Баяхметова // Қазақстан мектебі. - 2014. - № 8. - Б. 38-39.

Құсайын, М. Ұлы мұрат  - ортақ пікір алаңында [Мәтін] : ҚазИГЗУ-де "Мәңгілік ел" идеясы талқыланды / М. Құсайын // Семей таңы. - 2014. - 14 наурыз. - Б. 4.

Абдрахманов, С. Академик Қасқабасов мәдениеттануы [Мәтін] : мерейтойдан кейінгі толғаныс / С. Абдрахманов // Егемен Қазақстан. - 2015. - 28 қазан. - Б. 14.  

Сығай, Ә. Жансарай [Мәтін] : сыр-сұхбаттар / Ә. Сығай. - Алматы : Ана тілі, 2015. - Сейіт Қасқабасов: б. 127-139.

Тойшанұлы, А. Қасқабасовтікі қасқа жол, басқалардікі басқа жол немесе ұстаз ұлағаты [Мәтін] / А. Тойшанұлы // Отүкен. - 2015. - № 3. - Б. 140-147.

***

Курпякова, Н. Слово и дело Сеита Каскабасова [Текст] / Н. Курпякова // Казахстанская правда. - 2012. - 28 июня. - С. 4.

Неизвестный Лермонтов [Текст] : круглый стол / подготовила Л. Шашкова // Простор. - 2012. - № 1. - С. 165-178. 

Шашкова, Л. Золотоискатель в мире фольклора [Текст] / Л. Шашкова // Казахстанская правда. - 2012. - 21 февраля. - С. 10. 

Уюкбаева, М. Золото народного слова [Текст] / М. Уюкбаева // Простор. - 2012. - № 4. - С. 127-130.

Рысакова,Ш. Воспитать достойных граждан своей страны [Текст] / Ш. Рысакова // Вести Семей. - 2014. - 14 марта. - С. 3.

Ананьева, С. Фольклорист мирового масштаба [Текст] : [о С. Каскабасове] / С. Ананьева // Казахстанская правда. - 2015. - 3 октября. - С. 12.