Известные имена

Donentaev S.

Donentaev SabitDonentaev Sabit (1894-1933) – poet, journalist, member of the Alash movement.

He was born in aul No. 4 of Aksu volost, Kereku uyezd of Semipalatinsk province (now East Kazakhstan region). He studied at the madrasah of Pavlodar. The first poem "Kilim" ("My dream") was published in 1913 in the magazine "Aykap". The first collection of poems "Uak-tuyek" ("Trifles") was published in 1915 in Ufa. In 1916 he worked at a coal mine in Ekibastuz.

In 1916, he was called up to the front line in the Baltic States, for trench work near Riga. After the February Revolution of 1917, he was demobilized. Upon his return, he entered the Semipalatinsk Teachers' Seminary. The poet fully supported the February revolution, joins the national movement under the leadership of the Alash party. At that time, Semipalatinsk (now Semey) It was the seat of the government of Alash -Orda, and Donentaev manifests himself as a public figure. After the October Revolution, Sabit Donentaev supported the revolutionary movement, in his poems called for the construction of a new life, hoped for a radical change in the way of life of the people. In 1919-1933 he was engaged in educational and educational activities. In 1920-1921 he worked as a people's judge. Participated in the organization of the party cell (VKP (b)) in Bayanaul. Since 1923, Donentaev worked in the Semipalatinsk newspaper "Kazakh Tili", where he published his articles, poems and essays. Due to excesses in the policy of collectivization, after which famine broke out in Kazakhstan and other regions of the USSR (including the Volga region, Ukraine, etc.), the wave of repression began, the poet became disillusioned with the course pursued by the CPSU (b) and left the party.

In 1929, he was a member of the Association of Kazakh Proletarian writers.

The author of the poems "Balalykty sagynu" ("Longing for childhood", 1914), "Shilde" ("July", 1915), "Zhamila kyz" ("Girl Jamila", 1915) - about the life of the village; "Ekibastuz" (1916) - about the hard work of miners; "Kazak tiline" ("Kazakh language", 1924), "Alty Zhylda" ("At six years old", 1926), "Azat zhetti" ("Freedom has Come", 1926), etc.; articles "How to understand the equality of women" (1924), "In the world of politics" (1924), etc. Sabit Donentaev translated into Kazakh a number of works by I. A. Krylov, G. Tokai and others.

He died on May 23, 1933 in Semipalatinsk (now Semey) from a long illness.

Since 1930, the best creations of Sabit Donentaev have not left the pages of textbooks and anthologies. The works of S. Donentayev have taken a firm place in Kazakh literature.

In 1950, the Kazakh State Literary Publishing House published a collection of selected poems by Sabit Donentayev. In 1957, the academic publication of a one-volume collection of his works in Kazakh and Russian was carried out.

His work was written about in his scientific works by scientists E. Ismailov, B. Kenzhebaev, K. Sydykuly and others

 

The works of S. Donentaev

 Books

 

Дөнентаев, С. Өлеңдер [Мәтін] / С. Дөнентаев. - Алматы : Қазмемкөркемәдеббас, 1935. - 215 б.

Дөнентаев, С. Өлеңдер [Мәтін] / С. Дөнентаев. - Алматы : Қазмемкөркемәдеббас, 1950. - 33 б.

Дөнентаев, С. Шығармалар [Мәтін] / С. Дөнентаев. - Алматы : Қазмемкөркемәдеббас, 1957. - 463 б.

Дөнентаев, С. Оқушылар үшiн ескертпе [Мәтін] / С. Дөнентаев. - Павлодар, 1962. - 312 б.

Дөнентаев, С. Бозторғай [Мәтін] / С. Дөнентаев. - Алматы : Жалын, 1985. - 144 б.

Дөнентаев, С. Бозторғай [Мәтін] / С. Дөнентаев. - Алматы : Мектеп, 1989. - 144 б.

Дөнентаев, С. Ұрпағыма айтарым [Мәтін] / С. Дөнентаев. - Алматы : Жалын, 1989. - 304 б.

Жиырмасыншы ғасыр басындағы әдебиет [Мәтін] : хрестоматия. - Алматы : Білім, 1994. - 352 б. - Сәбит Дөнентаев өлеңдері : б. 308-322.

Дөнентаев, С. Таңдамалы [Мәтін] / С. Дөнентаев / бас ред. Е. М. Арын ; ред. алқа: А. Алақанұлы, С. Баязитов, А. Құдабаев (құраст., жауап. ред.) т. б. . - Павлодар : ЭКО, 2011. - 88 б.

***

Донентаев, С. Избранное [Текст] : поэмы : пер. с каз. / предисловие Е. Исмаилова; составители: Б. Акмуханов, Е. Исмаилов. - Алма-Ата : Казгослитиздат, 1958. - 148 с.

 

Publications in collections

 

Донентаев, С. [Стихи] [Текст] / С. Донентаев // Поэты Казахстана / вступ. ст., сост., биогр. справки и прим. М. М. Магауин. - Л. : Советский писатель, 1978. - (Библиотека поэта). - С. 411-424.

Донентаев, С. [Стихи] [Текст] / С. Донентаев // Поэты пяти веков : казахская поэзия XV-начала XX веков. - Алматы : Жазушы, 1993. - 334 с. - C. 262-267.

Донентаев, С. [Стихи] [Текст] / С. Донентаев // Назарова, О. В. Казахская литература : учебник-хрестоматия для организаций начального и среднего проф. образования. Ч. 1. / О. В. Назарова. - Астана : Фолиант, 2007. - С. 358-361.

 

Publications in periodicals

 

Дөнентаев, С. Бiр коммунистiң қабыр тасына [Мәтін]: өлең / С. Дөнентаев // Жұлдыз. - 1960. - № 11. - Б. 41.

***

Донентаев, С. Вождю : в день рождения В. И. Ленина [Текст] : стихи : пер. с каз. / С. Донентаев // Простор. - 1960. - N 4. - С.6.

Донентаев, С. К октябрьским дням [Текст] : стихи / С. Донентаев // Простор. - 1960. - N 11. - С. 3.

Донентаев, С. Время чье? [Текст] : стихи / С. Донентаев; пер. с каз. Вл. Цыбин // Аманат. - 2007. - № 4. - С. 98-100.

Донентаев, С. Время чье? [Текст] : стихи / С. Донентаев // Аманат. - 2009. - № 2. - С. 135-136.

Донентаев, С. Время чье?; Заболевший лев; Серому псу; Детство; Жаворонок; Железо; Раскрепощенная Айша [Текст] : стихи / С. Донентаев // Литературный Казахстан. - 2010. - № 2. - С. 17-23.

 

Literature about Donentaev S.

Books 

 

Ысқақов, Б. Сәбит Дөнентаевтың ақындық жолы [Мәтін] / Б. Ысқақов. - Алматы : Мектеп, 1966. - 206 б.

Жұмалиев, Қ. Қазақ әдебиеті [Мәтін] : орта мектептің 9-класына арналған оқулық / Қ. Жұмалиев. - Алматы : Мектеп, 1987. - 160 б. - Сәбит Дөнентаев творчествосын оқыту : [Сәбит Дөнентаев туралы]. - б. 146-154.

Кенжебаев, Б. XX ғасыр басындағы қазақ әдебиеті [Мәтін] : жетінші кітап / Б. Кенжебаев. – Алматы : Білім, 1993. - 248 б. -Сәбит Дөнентайұлы (1894-1933) : б. 187-201.

Әуезов, М. Шығармаларының елу томдық толық жинағы [Мәтін] / М. Әуезов. – Алматы : Ғылым, 2002 - 2011.

Т. 7 : Оқулықтар [Мәтін]. - Ғылым, 2002. - Сәбит Дөнентайұлы (1894-1933) : б. 448-457.

Ергөбек Қ. Арыстар мен ағыстар [Мәтін] / Қ. Ергөбек . - Астана : Таным, 2003. - 360 б. –Қазақ өлеңінің бозторғайы : [ Сәбит Дөнентаев туралы]. - б. 27-47.

Сәбит Дөнентаев [Мәтін] . – Павлодар : Кереку-Баян кітапханасы "Рухнама, 2003. - 126 б.

Қазақстан жазушылары ХХ ғасыр [Мәтін] : анықтамалық. - Алматы : Ана тілі, 2004. - 392 б. – Сәбит Дөнентаев : Б. 102.

Әуезов, М. Шығармаларының елу томдық толық жинағы [Мәтін] / М. Әуезов. – Алматы : Жібек жолы, 2002 – 2011.

Т. 12 : Мақалалар, оқулық, әдеби мұра [Мәтін] : 1936-1938. - Жібек жолы, 2005. – Сәбит Дөнентаев : б. 66-68.

Сыдиықұлы, Қ. Өмір өрнектері [Мәтін] : таңдамалы зерттеулері / Қ. Сыдиықұлы. - Алматы, 2006. - 384 б. - Cәбит Дөнентаев: б. 259-283.

Қирабаев, С. Көп томдық шығармалар жинағы [Мәтін] / С. Қирабаев. - Алматы : Қазығұрт, 2007.

Т. 8 . - Қазығұрт, 2007. - 448 б. - Сәбит Дөнентаев (1894-1933) : б. 394-112.

Умарова, Г. С. Қазақ әдебиетінің тарихы [Мәтін] : оқулық / Г. С. Умарова.. - Астана, 2007. - 244 б.– Сәбит Дөнентаев : б. 160-162.

Қазақтың тәлімдік ойлар антологиясы [Мәтін] : 10 томдық. Т. 5 : Қазақстанның Ресейге бағыну кезіндегі тәлімдік ойлар және оқу-ағарту ісінің жайы, Алматы, 2008. - 448 б. – Сәбит Дөнентаев: б. 419-425.

Қазақстан жазушылары [Мәтін] : анықтамалық / жауапты ред. Б. Шаханұлы. - Алматы : Ан-Арыс, 2009. - 127 б. – Сәбит Дөнентаев. – Б. 127

Нұрқатов А. Шығармалары [Мәтін] / А. Нұрқатов. – Алматы : Ана тілі, 2013.

Т. 4. - Ана тілі, 2013. - Сәбит Дөнентаев : б. 251-276.

Тілешов, Е. Алаш қозғалысы [Мәтін] : энциклопедиялық анықтамалық / Е. Тілешов, Д. Қамзабекұлы. - Алматы : Сардар, 2014. - 528 б. – Дөнентаев Сәбит: б. 157-158.

Шығыс Қазақстан Облысы [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2014. - 848 б. – Сабит Дөнентаев : б. 319.

***

Искаков, Б. И. Жизнь и творчество Сабита Донентаева [Текст] / Б. И. Искаков. - Алма-Ата, 1960. - 24 с.

Базарбаев, М. Литература, окрыленная Октябрем [Текст] / М. Базарбаев. - Алма-Ата, 1962. - 36 с.

Джумалиев, К. Очерки по истории казахской дореволюционной литературы [Текст] : учебное пособие / К. Джумалиев. - Алма-Ата : Мектеп, 1968. - 224 с.

Назарова, О. В. Казахская литература [Текст] : учебник-хрестоматия для организаций начального и среднего проф. образования. Ч. 1. / О. В. Назарова. - Астана : Фолиант, 2007. - 628 с. - Донентаев Сабит: с. 357.

Литература Казахстана [Текст] : энциклопедический справочник. - Алматы : Аруна : Қазығұрт, 2010. - 528 с. - Донентаев Сабит: с. 146.

Сабит Донентаев (1894 - 1933) [Текст] // Звезды казахской литературы. Кн. 1/ сост. М. Ш. Шабжантаева. - Кокшетау : [Келешек - 2030], 2005. - С. 168-174.

 

Publications in periodicals

 

Қабышұлы, Ғ. Бас кетсе де тартынба [Мәтін] : [С. Дөнентайұлының туғанына 100 жыл] / Ғ. Қабышұлы // Қазақ әдебиеті. - 1994. - 3 маусым. – Б. 6

Машақов, С. Демократия туын көтерген қаламгер [Мәтін] : [С.Дөнентаевтың туғанына 100 жыл толуына орай] / С.Машақов // Жас алаш. - 1994. - 28 шілде. – Б. 6.

Салқынбаев, М. С. Дөнентаев және "Калила мен Димна" кітабы [Мәтін] / М. Салқынбаев // ҚазҰУ хабаршысы. Шығыстану сериясы = Вестн. КазНУ. Сер. востоковедения . - 2006. - № 3. – Б. 100-105.

Нұғманбекова, Р. Сәбит Дөнентаевтың зираты қараусыз қалыпты [Мәтін] / Р. Нұғманбекова // Дидар. - 2009. - 16 қазан.- Б. 8.

Хибадуллина, А. Сәбит Дөнентаевтың журналистік қызметі [Мәтін] / А. Хибадуллина // Ақиқат . - 2010. - N 9. - Б. 120-123.

Бықай, Ф. Алыптардың серігі [Мәтін] : [С. Дөнентайұлы туралы] / Ф. Бықай // Егемен Қазақстан. - 2012. - 9 қазан. – Б. 12.

Мұхамедрақым, Р. Ұлыдан қалған ұрпақ ақын рухына тағзым етті [Мәтін] : [Сәбит Дөнентаевтың туғанына 120 жыл толуына орай ] / Р. Мұхамедрақым // Ертіс өңірі. - 2014. - 12 қараша. - Б. 3.

Мырзаханов, А. Қаламгердің зираты қайта жөнделді [Мәтін] : [С. Дөнентайұлының зираты туралы] / А. Мырзаханов // Семей таңы . - 2014. - 11 қараша. - Б. 2.

***

Дербисалин, Б. Живое наследие [Текст] : о С. Донентаеве // Советский Казахстан. - 1958. - № 10. - С.113-115.

Палу, Д. Сабиту Донентаеву - 115 лет [Текст] : имя в истории / Д. Палу // Семей вести. - 2009. - 24 дек. - С. 4.

Шакабаев, Р. Забытый писатель [Текст] : [о пребывании в г. Семей С. Донентаева] / Р. Шакабаев // Наше дело. - 2011. - 20 окт. - С. 8.

Шакабаев , Р. Поэт Прииртышья [Текст] / Р. Шакабаев // Наше дело. - 2014. - 17 апреля. - С. 6.

Шушмаркина, Л. К юбилею поэта [Текст] / Л. Шушмаркина // Вести Семей. - 2014. - 15 апреля. - С. 2.

Хаиргельдин, Д. Источник вдохновения [Текст] : [к 120-летию Сабита Донентаева] / Д. Хаиргельдин // Звезда Прииртышья. - 2014. - 26 апреля . - С. 3.

 

Internet links 

 

Дөнентаев Сәбит [Электрондық ресурс] : [өмірбаян] // bilimdiler.kz - Білімділер порталы : сайт. – Пайдалану орны : http://bilimdiler.kz/kazakh_tili/4534-donentaev-sabit.html (23.02.2017)

Дөнентаев Сәбит (1894 -1933) [Электрондық ресурс] : [өмірбаян] // Ертістің Павлодар. Өңірінің әдеби картасы : сайт. – Пайдалану орны : http://map.pavlodarlibrary.kz/index.php?option=com_content&view=article&id=62:2012-05-30-05-13-30&catid=6&Itemid=17&lang=kz (23.02.2017)

Сәбит Дөнентаев өлеңдері [Электрондық ресурс] : [өлеңдер] // bilim-all.kz_Білім алл - ақпараттық агентігі : сайт. – Пайдалану орны : http://bilim-all.kz/tag/olen?tag=Сәбит%20Дөнентаев%20өлеңдері (23.02.2017)

Сәбит Дөнентаев [Электрондық ресурс] : [өмірбаян] // Уикипедия – ашық энциклопедиясы : сайт. – Пайдалану орны : https://kk.wikipedia.org/wiki/Сәбит_Дөнентаев (23.02.2017)

Қазақша өлең: Сәбит Дөнентаев (Досыма жазғаным) [Электрондық ресурс] : [өлеңдер] // ZHARAR.com : сайт. – Пайдалану орны : https://www.zharar.com/xfsearch/Сәбит+Дөнентаев+өлеңдері/(23.02.2017)

Хибадуллина, А. С. Сәбит Дөнентаевтың журналистік қызметі [Электрондық ресурс] : [өмірбаян] / А. С. Хибадуллина // abai.kz – ақпараттық порталы : сайт. – Пайдалану орны : http://old.abai.kz/content/sebit-donentaevtyn-zhurnalistik-kyzmeti (23.02.2017)

Донентаев, Сабит [Электронный ресурс] : [биография] // wiki-linki.ru - поиск статей википедии и связей между ними : сайт. – Режим доступа : https://wiki-linki.ru/Citates/106844 (23.02.2017)

Донентаев, Сабит [Электронный ресурс] : [биография] // Википедия – открытая энциклопедия : сайт. – Режим доступа : https://ru.wikipedia.org/wiki/Донентаев,_Сабит (23.02.2017)

Сабит Донентаев (1894—1933) [Электронный ресурс] : [биография] // Казахская библиотека : сайт. – Режим доступа : http://bibliotekar.kz/biografii-kazahskih-pisatelei/sabit-donentaev-1894-1933.html (23.02.2017)

Сабит Донентаев биография [Электронный ресурс] // Сочинения, Рефераты. Доклады : сайт. – Режим доступа : http://referat5top.ru/index.php/biografii/428-sabit-donentaev-biografiya (23.02.2017)

Донентаев Сабит это: [Электронный ресурс] : [биографическая справка] // Академик : сайт. – Режим доступа : http://dic.academic.ru/dic.nsf/bse/85458/Донентаев (23.02.2017)