Ефремов Д.И.

Жаңартылды 28.08.2024 11:10

Ефремов Дмитрий Иванович (1926-2005) – Кеңес Одағының Батыры.

68-атқыштар полкі (3-Белорус майданы,  43-армия, 70-атқыштар дивизиясы) пулеметшілер тобының  командирі, сержант

1926 жылы 10 шілдеде Симбирск губерниясы Ардатов уезі Пашино селосында шаруа отбасында туған (қазіргі Мордовия Атяшевский ауданы). 1943 жылы Шейн-Майданск орталау мектебін бітірген соң Атяшевский аудандық әскери комиссариатының  жалпыға бірдей әскери оқуына қабылданды.

1943 жылдың қараша айынан Қызыл Армия қатарына шақырылды. 1944 жылдан майданда, 70-атқыштар дивизиясының 68-атқыштар полкінің құрамында соғысқан. Прибалтика мен Шығыс Пруссияны (Шығыс Пруссия операциясы (Кенисберг операциясы, 1945) азат ету кезінде ерекше көзге түскен.

1945 жылдың 3-6 наурызы күндері Пертельтникен (қазіргі Калининоград облысы, Зеленоградский ауданы Терновка кенті) деревнясы үшін болған ұрыста сержант Ефремов өзінің пулеметімен тас жолға орналасып алып, 80 фашистен тұратын топтың жолын қиды. Жаудың бірнеше қарсы шабуылын тойтарып, 40 солдатының көзін жойды. Осы аудандағы белгісіз биіктікті алу кезінде тиімді позицияға орналасып алып, пулеметтен оқ жаудырды. Сөйтіп өз іс-әрекетімен биіктікті алуды қамтамасыз етті.

1945 жылдың 6-8 сәуірі аралығында Фридрихсберг (қазіргі  Зелёное поселкасы Калининоград қаласының аумағы) елді мекеніне мықтап орналасқан жау бекінісіне шабуыл кезінде  сержант Ефремов жаудың төккен оғына қарамастан Ланд-Грабен каналынан өтіп, автоматтан оқ жаудырып батальонның табысқа жетуіне ықпал етті.

Тірек бекінісіне шабуыл кезінде өз инициативасымен пулеметін жау тылына жеткізіп алып, жауға қарсы оқ жаудырды. Сасқалақтаған немістерден елді мекенді тартып алуға септігін тигізді. Снаряд оғы тиіп зеңбірек істен шыққан кезде қаза тапқан қаруласының карабинін алып, атысты жалғастыра берді.  Өзі ауыр жараланып қалғанша атысты жалғастырумен қатар, сарайға Қызыл туды жебіретіп іліп қойды.

1945 жылдың 19 сәуіріндегі КСРО Жоғарғы Кеңесі Президиумының  Жарлығымен неміс басқыншыларына қарсы күресте әскери тапсырманы үлгілі орындау кезінде  көрсеткен ерлігі мен батылдығы үшін қызыләскер Ефремов Дмитрий Ивановичке Кеңес Одағының Батыры атағы беріліп, Ленин ордені мен «Алтын Жұлдыз» (№ 8923) медалі тапсырылды. 

Батыр жеңіс күнін госпитальда қарсы алды. Ұрыс кезінде алған жарақатына байланысты ұзақ емделіп, тек 1946 жылы ғана әскер қатарынан босады. Туған жеріне келіп, орта мектепті бітірді, колхозда жұмыс істеді. 1955 жылы қыркүйек айында Лениногор (Шығыс Қазақстан облысы, Риддер қаласы) қаласына қоныс аударды. 1956 жылы Бүкілодақтық сырттай оқитын кеңес - сауда институтын бітірді.

Аудандық тұтынушылар одағында бухгалтер-ревизор, аудандық партия комитетінде, Лениногор полиметалл комбинатында, 1964 жылдан Лениногор әскери кен апатынан құтқару отрядында бухгалтер болып қызмет істеді. 1988 жылы құрметті демалысқа шықты.

Риддер қаласында тұрып, жастар  арасында патриоттық тәрбие жұмысын белсене жүргізді. 2005 жылы 5 қарашада дүниеден өтті.

Ленин, 1-2- дәрежелі Отан соғысы , Қызыл Жұлдыз ордендерімен, медальдармен оның ішінде «За отвагу» медалімен марапатталған.

Шығыс Қазақстан облысы Риддер қаласындағы Батыр тұрған үйге мемориалдық тақта орнатылған.

Д. И. Ефремов туралы әдебиет

Литература о Д. И. Ефремове

Кеңес Одағының батырлары - шығысқазақстандықтар = Герои Советского Союза - восточноказахстанцы: Мағлұматнама. - Өскемен : ШҚМУ, 2005. – с. 35.

Отан батырларын мадақтайды.: Шығысқазақстандықтар - Кеңес Одағының Батырлары : фотоальбом / Шығыс Қазақстан облысының әкімдігі, Шығыс Қазақстан облыстық сәулет-этнографиялық және табиғи ландшафтық мұражай-қорығы = Родина награждает отважных : Восточноказахстанцы - Герои Советского Союза : фотоальбом / Акимат Восточно-Казахстанской области, Восточно-Казахстанский областной архитектурно-этнографический и природно-ландшафтный музей-заповедник ; сост. Н. В. Крутова. - Өскемен : Медиа-Альянс, 2010. - 290 с.

***

Герои Советского Союза: историко-статистический очерк / Д. Н. Артамонов [и др.] ; ред. И. Н. Шкадов. - М. : Воениздат, 1984. - с. 493 – Т.1

Мақалалар– Статьи

Катаева, С. Один против взвода / Катаева С. // Рудный Алтай. - 1985. - 9 мая.

Манаков, Ю. Герой Советского Союза / Манаков Ю. // Рудный Алтай. - 2005. - 19 март. - С. 17.

Интернет ресурстар

Интернет ресурсы

Герои страны