Ибрагимов Т.

Жаңартылды 24.02.2022 11:48

Ибрагимов Төкен Смайылұлы (1939 ж.) - ақын, жазушы, ғалым, филология ғылымдарының кандидаты, қоғам қайраткері.

1939 жылы 18 ақпанда Семей облысы (қазіргі Шығыс Қазақстан облысы, Тарбағатай ауданы), Ақсуат ауданы, Ерназар ауылында дүниеге келген.  ҚазПИ-дың (1964, Абай атындағы ҚазҰПУ) тарих-филология факультетін аяқтаған соң, аспирантураға түсіп, кандидаттық диссертация қорғаған. М. Шаханов, М. Мақатаев және т.б. қазақ ақындары шығармашылығын зерттеп, «Өлең өрісі» атты жеке кітап етіп шығарады.

Семей облысы Ақсуат ауданында (қазіргі Шығыс Қазақстан облысы, Тарбағатай ауданы) А. Жданов атындағы 8 сыныптық мектепте қазақ тілі мен әдебиеті, тарих пәндері мұғалімі, меңгеруші (1964-1969), Семей облыстық телеарнасында әдеби-драмалық және музыкалық бағдарламалар редакторы (1969-1976) қызметтерін атқарған. Өзінің әдеби мақала, өлеңдерімен облыстық, республикалық баспа беттерінде жарияланады.

1976-1996 жж. Т. Ибрагимов Абай мұражайында жұмыс істеді. Абай мемориалды мұражайында директор бола жүріп, қала орталығына үлкен мемориалды кешен, қалалық кешен құрамында Абайдың мемлекеттік тарихи-мәдени және әдеби-мемориалды қорық-мұражайын, Жидебайда Абайдың Мұражай-үйін, Бөрілі ауылында Мұхтар Әуезовтың әдеби мұражайын құрады. 1996-2009 жж. Абайдың тарахи-мәдени және әдеби мемориалдық қорық-мұражайының бас директоры қызметтерін атқарды. 6400 га ауданды алып жатқан қорық аумағында 16 тарихи ескерткіш орналасқан. Ибрагимовтың бастамасымен ақынның шәкірттері мен ұрпақтары мұражайлары ашылған: Тақыр жерінде – Көкбай Жанатаевтың мұражай-мешіті, Абай ауданының Құндызды ауылында – Шәкір Әбенов мұражайы, Үржар ауданының Мақаншы ауылында – Әсет Найманбаев мұражайы.

Қазақстан Жазушылар одағының мүшесі. «Құрмет» орденімен, «Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігіне 10 жыл» медалімен марапатталған, Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген қызметкері. Абай ауданы мен Семей қаласының Құрметті азаматы (2002).

Т. Ибрагимов шығармалары

Произведения Ибрагимов Т.

Кітаптар – Книги

Ибрагимов, Т. Оймен оңаша [Электрондық ресурс] : өлеңді сөздер / Т. Ибрагимов . - Семей : 1999. - 212 б.

Ибрагимов, Т. Толқын толғау [Мәтін] / Т. Ибрагимов. - Алматы : Өнер, 2000. - 360 б.

Ибрагимов, Т. Индираға хат [Мәтін] / Т. Ибрагимов. - Семей, б. ж. 2002. - 304 б.

Ибрагимов, Т. Жер әңгiмешi... [Мәтін] : дерек сарынды эсселi новелла / Т. Ибрагимов. - Семей, 2009. - 111 б.

Ибрагимов, Т. Шығармалары [Мәтін] / Т. Ибрагимов. - Астана : Фолиант, 2011 - ... .

Т. 1 : Толқын толғау. - Астана : Фолиант, 2011. - 400 б.

Ибрагимов, Т. Шыңғыстау өңiрiнiң шертпелерi [Мәтін] : күйлер / Т. Ибрагимов. - Алматы : Айғаным, 2016. - 96 б.

Мерзімді басылымдардағы мақалалар

Публикации в периодических изданиях

Ибрагимов, Т. Көктем әуендері [Мәтін] / Т. Ибрагимов // Семей таңы. - 1986. - 26 апрель. – Б. 2

Ибрагимов, Т. Қос қоңыр [Мәтін]: [Ақындар А. Манабаев пен М.Ибраев туралы ] // Семей таңы. - 2002. - 27 қыркүйек. – Б. 3

Ибрагимов, Т.Мұражайлық Абайтанудың мұраты биік [Мәтін] : [Ақын мерейтойы қарсаңында қорық-мұражай директоры осы төңіректе ой бөлісіп отыр) // Қазақ әдебиеті. - 2005. - 17 маусым. – Б. 4-5.

Ибрагимов, Т. Абай мұрасы - қасиетті қазынамыз [Мәтін] / Т. Ибрагимов // Дидар. - 2006. - 9 желтоқсан. - Б. 2.

Ибрагимов, Т. Жидебай [Мәтін] / Т. Ибрагимов // Қазақ әдебиеті. - 2009. - 27 ақпан. - Б. 6.

Ибрагимов, Т. Абайдай темірқазығы бар жұрттың ғұмыры - мәңгілік! [Мәтін] / Т. Ибрагимов // Дидар. - 2009. - 14 қазан. - Б. 5.

Ибрагимов, Т. Абайды танудан гөрі "Абай!" [Мәтін] : "Абай!" деген ұран ығында келеміз / Т. Ибрагимов // Жұлдыздар отбасы. - 2010. - № 5. - Б. 30-32.

Ибрагимов, Т. "Заманды түзетпейді кісі билеп"Көкбай Жанатайұлы -150 [Мәтін] / Т. Ибрагимов // Семей таңы . - 2011. - 13 қыркүйек. - С. 4

Ибрагимов, Т. Сыншылық қырынан әдебиетке құбылыс болып келдi [Мәтін] / Т. Ибрагимов // Жұлдыздар отбасы. - 2013. - № 18. - Б. 33.

Ибрагимов, Т. "Дауаңды" оқып, Фариза! [Мәтін] : ақын Фариза Оңғарсыноваға арналған өлең / Т. Ибрагимов // Дидар. - 2014. - 3 ақпан. - Б. 5.

Ибрагимов, Т. Мен Абайды оқи-оқи уланған адаммын [Мәтін] / Т. Ибрагимов // Қазақ әдебиетi және мемлекеттiк тiл. - 2015. - № 8-9. - Б. 2-5.

Ибрагимов, Т. Тобықтының Құнанбайы нағыз қанiшер [Мәтін] / Т. Ибрагимов // Аңыз адам. - 2015. - № 13. - Б. 31-33.

Ибрагимов, Т. "Милы да ойсыз күн болмас" ( үзiндi ойлар, үзiк сырлар) [Мәтін] : Абай мен Шәкәрiм мұраларынан / Т. Ибрагимов // ХХI ғасыр. Шәкәрiм әлемi. - 2006. - № 1. - Б. 29-34.

Т. Ибрагимов туралы әдебиеттер

Литература об Ибрагимове Т.

Кітаптар – Книги

Қазақстан жазушылары ХХ ғасыр [Мәтін] : анықтамалық. - Алматы : Ана тілі, 2004. - Ибрагимов Төкен: б. 145.

Қазақ әдебиеті [Мәтін] : энциклопедиялық анықтамалық. - Алматы : Аруна, 2005. - Ибрагимов Төкен: б. 245.

Семей өңірінің ақын-жазушылары [Мәтін] : био-библиографиялық көрсеткіш / Абай атындағы әмбебап ғылыми кітапхана. - Семей : Талант, 2005. - Ибрагимов Төкен: б. 39.

Қазақстан жазушылары [Мәтін] : анықтамалық / жауапты ред. Б. Шаханұлы. - Алматы : Ан-Арыс, 2009. - Ибрагимов Төкен: б. 183.

Шығыс Қазақстан облысы [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2014. - 848 б. - Ибрагимов Төкен : б. 374.

***

Писатели Семипалатинского региона [Текст] : био-библиографический указатель / Семипалатинская универсальная научная библиотека им. Абая. - Семипалатинск : Талант, 2006. - Ибрагимов Токен: с. 27.

Литература Казахстана [Текст] : энциклопедический словарь. - Алматы : Аруна, 2010. - Ибрагимов Токен: с. 214.

Мақалалар – Статьи

Отанның жоғарғы наградасы «Құрмет» орденімен марапатталды [Мәтін] : [Төкен Ибрагимов туралы ] // Ана тілі. - 1998. - 16 желтоқсан. – Б. 2

Құмар, Ж. Қос қуаныш [Мәтін] : Қазақстан жазушылар одағының мүшесі, Семейдегі Абай мемориалдық қорық мұражайының директоры Т. Ибрагимов 60 жаста / Ж. Құмар // Дидар. - 1999. - 2 ақпан. - Б. 4.

Сағатбекқызы А. Рухани басшы [Мәтін] : [Төкен Ибрагимов туралы ]// Сарыарқа. - 1999. - 18 ақпан. – Б. 5

Сейсенұлы, Д. Бас шырақшы [Мәтін] : Абай атындағы мемлекеттік қорық мұражайы туралы / Д. Сейсенұлы // Дидар. - 1999. - 13 сәуір. - Б. 2.

Сабырбай, Қ. Ұраны - ұлы Абай [Мәтін] / Қ. Сабырбай // Ертіс өңірі. - 2009. - 11 ақпан. - Б. 8.

Бейілғожин, Қ. Абайтану шырақшысы [Мәтін] / Қ. Бейілғожин // Тарбағатай. - 2009. - 14 ақпан. - Б. 2.

Құсанбаев, С. Алтайға ат байлады Абай елі [Мәтін] / С. Құсанбаев // Дидар. - 2009. - 30 наурыз. - Б. 3.

Көпшікбаева, Ш. Абай әлемінің ұлағаты [Мәтін] / Ш. Көпшікбаева // Тарбағатай. - 2009. - 13 маусым. - Б. 2.

Нұғыманбекова, Р. Ұлы Абайдың шырақшысы 75-ке толды [Мәтін] : абайтанушы Төкен Ибрагимовтың мерейтойы аталып өтті / Р. Нұғыманбекова // Дидар. - 2014. - 21 сәуір. - Б. 5.

***

Часнык, Л. Наследие Абая в надежных руках [Текст] : oб абаеведе Т. Ибрагимове / Л. Часнык // Рудный Алтай. - 2009. - 19 февраля. - С. 8.

Палу, Д. Наследие великих - для потомков [Текст] : абаеведу Токену Ибрагимову - 70 лет / Д. Палу // Семей вести. - 2009. - 1 октября. - С. 3.

Моменты истины Токена Ибрагимова [Текст] // Вести Семей. - 2009. - 19 февраля. - С. 4.