Сапарғалиев Ғ. С.

Жаңартылды 15.06.2020 10:27

Сапарғалиев Ғайрат Сапарғалиұлы (1930-2010 жж.) –құқықтанушы ғалым, заң ғылымдарының докторы, ҚР ҰҒА академигі, профессор, Қазақстанның еңбек сіңірген заңгері, «Құрмет» орденінің иегері.

Семей қаласында дүниеге келген. Саратов заң институтын, ҚазКСР ҒА аспирантурасын аяқтаған соң, КСРО Ғылым академиясында (Мәскеу) кандидаттық диссертация қорғаған.

ҚазКСР ҒА Философия және құқық институтында аспиранттан директордың орынбасарына дейін қызмет атқарған. Кейін аталған ғылыми мекемені басқарып, конституциялық құқық маманы ретінде ҚР Заң институтындағы жұмыстарға ат салысады. Әр жылдары Абай атындағы АМУ заң факультетінің деканы, Құқықтық мониторинг, сараптама және талдаудың ғылыми зерттеу институтында директор міндетін атқарған. Республиканың заңнамалық ғылыми зерттеу сараптамаларына қатысқан. Қазақстан Республикасы Конституциясын және заңнамаларды шығаруға қатысқан авторлардың бірі.   

400-ден астам ғылыми мақаланың, 60 монография мен оқулықтың авторы. Заң ғылымдарының 6 докторы, 40-тан астам кандидатын даярлаған. Ғалымның еңбектері Қазақстан мен шет елдерге мәлім.

Бірнеше жыл көлемінде ҚР Әділет Министрлігінің «Вестник Института законодательства» журналының бас редакторы, «Известия НАН РК», «Вестник Казахстанской ассоциации международного права», «Правовая реформа в Казахстане» журналдарының редакциялық кеңесінің мүшесі.

Ғ. Сапарғалиевтің ғылыми еңбектері

Научные труды Г. Сапаргалиева

Кітаптар – Книги

  Сапарғалиев, Ғ. Қазақстан мемлекеті мен хұқығының негіздері [Мәтін] / Ғ. Сапарғалиев. - Алматы : Атамұра, 1994. - 160 б.

Сапарғалиев, Ғ. Заң терминдерінің түсіндірме сөздігі [Мәтін] / Ғ. Сапарғалиев. - Алматы : Жеті жарғы, 1995. - 208 б.

Сапарғалиев, Ғ. Қазақстан мемлекеті мен хұқығының негіздері [Мәтін] : оқулық / Ғ. Сапарғалиев. - Алматы : Атамұра, 1998. - 168 б.

Сапарғалиев, Ғ. Қазақстан Республикасының Конституциялық құқығы [Мәтін] : академиялық курс / Ғ. Сапарғалиев. - Алматы : Жеті жарғы, 2004. - 480 б.

***

Сапаргалиев, Г.Советское государство в борьбе за развитие социалистической культуры в Казахстане [Текст] / Г. Сапаргалиев. - Алма-Ата : Академия наук Казахской ССР, 1957. - 143 с.

Сапаргалиев,  Г. Карательная политика царизма в Казахстане (1905-1917 гг.) [Текст] / Г. Сапаргалиев. - Алма-Ата : Наука, 1966. - 376 с.

Сапаргалиев,  Г.Становление конституционного строяРеспублики Казахстан (1990-1996) [Текст] : сборник  статей / Г.Сапаргалиев.- Алматы : Жеті жарғы, 1997. - 168 с.

Сапаргалиев, Г.Конституционное право Республики Казахстан [Текст] : учебник / Г.Сапаргалиев. - Алматы : Жеті жарғы, 1998. - 336 с.

Сапаргалиев, Г.Конституционное право Республики Казахстан [Текст] : академический курс / Г.Сапаргалиев. - Алматы : Жеті жарғы, 2002. - 526 с.

Сапаргалиев, Г.Основы государства и права [Текст] : учебник для учащихся средней школы / Г. Сапаргалиев. - Алматы : Атамұра, 2003. - 160 с.

Сапаргалиев, Г. Конституционное право Республики Казахстан [Текст] : академический курс / Г.Сапаргалиев. - Алматы : Жеті жарғы, 2007. - 544 с.

Авторларымен бірігіп шыққан кітаптар

Книги, вышедшие в соавторстве

Сапарғалиев, Ғ. Мемлекет және құқық теориясы [Мәтін] : оқулық / Ғ. Сапарғалиев, А. Ибраева. - Астана : Фолиант, 2007. - 336 б.

Сапарғалиев, Ғ. Мемлекет және құқық теориясы [Мәтін] : оқулық / Ғ.  Сапарғалиев, А. Ибраева. - Астана : Фолиант, 2014. - 288 б.

***

Сапаргалиев,  Г.Общественно-политическая деятельность ссыльных поляков в дореволюционном Казахстане [Текст] / Г.Сапаргалиев, В.Дьяков. - Алма-Ата : Наука, 1971. - 252 с.

Сапаргалиев, Г.Проблемы конституционной ответственности [Текст] / Г. Сапаргалиев, Ж. Салимбаева. - Алматы : Жеті жарғы, 2001. - 147 с.

Ғ. Сапарғалиевтің қатысуымен шыққан кітаптар

Книги вышедшие при участии Г. Сапаргалиева

Заң терминдерінің орысша - қазақша түсіндірме сөздігі [Мәтін] / құраст. Ғ. Сапарғалиев және т. б.  - Алматы : Қазақстан, 1986. - 256  б.

Сужиков, М.Некоторыефилософско-правовыепроблемы совершенствования культуры межнациональных отношений [Текст] / М.Сужиков, Г. Сапаргалиев. - Алма-Ата : Наука, 1989. - 80 с.

Мерзімді басылымдар мен жинақтардағы жарияланымдары

Публикации в периодических изданиях и сборниках

Сапарғалиев, Ғ. Құқықтың құны жоғары құжат : Қазақстан Республикасы Конституциясы мен заңдар қатынасындағы мәселелер [Мәтін] / Ғ. Сапарғалиев // Заң. - 1997. -  23 көкек. - Б. 4.

Сапарғалиев,  Ғ. Қазақстанның бірыңғай мемлекет ретіндегі идеологиясының мәселелері [Мәтін] : [мемлекеттік идеология туралы түсінік] / Ғ. Сапарғалиев  // Ақиқат. - 1999. - № 9-10. - Б. 3-11.

Сапарғалиев, Ғ. Декларация осылай қабылданған еді [Мәтін] / Ғ. Сапарғалиев // Заң.  - 2001. - 24 қазан. - Б. 1,2.

Сапарғалиев,  Ғ. "Заң бізге, біз заңға қызмет етейік" [Мәтін] / Ғ. Сапарғалиев // Қазақстан - ZAMAN. - 2002. - 13 желтоқсан. - Б. 6.  

***

Сапаргалиев, Г. Новая Конституция востребована жизнью [Текст] / Г.Сапаргалиев // Казахстанская правда. - 1995. - 22 июля. - С. 2.

Сапаргалиев, Г. К дальнейшей демократизации общества[Текст] : за строкой послания/ Г. Сапаргалиев // Казахстанская правда. - 1998. - 7октября. - С. 3.

Сапаргалиев,Г.  Некоторые проблемы реализации Конституции РК [Текст] / Г. Сапаргалиев // Правовая реформа в Казахстане. - 2003. - № 2. -  С. 3.

Сапаргалиев, Г. Касыму Сырбаевичу Мауленову - 50 лет [Текст] / Г.Сапаргалиев // Правовая реформа в Казахстане. - 2005. - № 1. - С. 102-103.

Сапаргалиев,Г. Место и роль прокуратуры в механизме государства [Текст] / Г. Сапаргалиев// Правовая реформа в Казахстане. - 2005. - № 2. - С. 8-11.

Авторларымен бірігіп шыққан мақалалар

Статьи, вышедшие в соавторстве

Сапаргалиев,  Г. Какой быть политической элите [Текст] / Г.Сапаргалиев, П.Крепак // Казахстанская правда. - 2002. - 20 апр. -  С. 3.

Сапаргалиев, Г.О характере нормативных актов Верховного суда Республики Казахстан [Текст] / Г.Сапаргалиев, Г.Сулейменова // Правовая реформа в Казахстане. - 2003. - № 4. -  С. 20-26.

Өмірі мен ғылыми шығармашылығы туралы әдебиеттер

Литература о жизни и деятельности

 Шығыс Қазақстан облысы [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы. - 2014. - Сапарғалиев Ғайрат: б. 658. 

***

Мауленов, К. Выдающийся гражданин и юрист Казахстана [Текст] / К.Мауленов // Правовая реформа в Казахстане. - 2005. - № 2. - С. 93.

Балтабаева, К. Соавтор трех конституций [Текст] / К. Балтабаева // Новое поколение. - 2010. - 27 августа. - С. 7.

Бахтыбаев, И. Гайрат Сапаргалиев: академик, наставник и гражданин [Текст] / И. Бахтыбаев // Юридическая газета. - 2011. - 6 июля. - С. 5.

Салимгерей, А. Памяти ученого посвящается [Текст] / А.Салимгерей // Юридическая газета. - 2011. - 8 июля. - С. 3.

Сугирбаева, М. Судья не должен судить один, но со многими... [Текст] / М.Сугирбаева // Страна и мир. - 2011. - 4 июля. - С. 16.