Жилинский Г. Б.

Жаңартылды 08.09.2022 10:00

Жилинский Борис Германович (1914 – 1990), геолог-ғалым.

Борис Жилинский 1914 жылы Семей қаласында қызметкер отбасында туды. Әкесі Борис Дмитриевич – жер бөлімінде, анасы Агния Викторовна мұғалім болып қазмет істеген .

1931 жылы Семейдегі онжылдық мектепті бітіріп, қонстандырушы –топограф мамандығын алды. Мамандығы бойынша қазақ жерге орналастыру тресінде қызмет істеді. Тарбағатай экспедициясы кезінде қатты науқасқа шалдыққанына қарамастан геолог мамандығын игеруді шешті.

1932 жылы Қазақ тау –кен институтына оқуға түсіп, 1937 жылы «геология және гидрогеология» мамандығын алып шықты. 1937-1938 жылы (кей деректерде 1938-1939) Түрксиб жобалау Басқармасында инженер – іздеуші, 1938-1950 ж. Чукоткада геолог болып қызмет етті. Осы кезеңде алтын, қалайы, сирек металдардың 24 кен орнын ашты. Чукотканың алтын қорының болашағын, әлеуетін болжап бағалаған.  

1940 жылы Анадырь өзенінің жолы қиын жоғарғы ағысын зерттеп, алғашқы геологиялық- барлау түсірілімдерін жасаған. Кәсіби маман ретінде қатардағы қызметкерден бас геолог, «Чукотстрой» басқарма бастығы орынбасары қызметіне дейін көтерілген.

1941-1942 жылдардағы жемісті еңбек нәтижесі - Чаунский ауданында аса ірі алтын кенін тауып, Чукотканың алтын қорын анықтағаны үшін 1943 жылы «Еңбектегі ерлігі үшін» медалімен марапатталған. Б. Желинскийдің жасаған іздестіру жұмыстарының техникалық жобасы 1949-1951 жылдары жүзеге асырылды.

1951- 1975 жылдары отбасы жағдайына байланысты Қазақстанға қоныс аударып, геология ғылымдары институтында қызмет істеп, қазақтың атақты ғалымы, академик Қаныш Сәтбаевтың көмекшісі болды. Институтта ғылыми қызметкер, бөлім меңгерушісі, директордың орынбасары, 1964-1966 ж. Қазақстан ҒА Президиумының академик-хатшысы міндетін атқарды.

1965 жылы институтта эксперименттік минералогияның заманауи жабдықталған бөлімін ашты. Металлогения және геохимия саласындағы шашыраңқы элеметтердің ғылыми проблемаларын шешуге, кенжаралу процестерін зерттеуге қатысты. Еңбекшілер депутаттары Алматы қалалық Кеңесі 10 шақырылымының депутаты.

1975—1979 жылдары СССР Ғылым Академиясы геология ғылымдары институтының Сібір бөлімшесі Саха филиалының меңгерушісі, 1976-1979 ж. Саха мемлекеттік университетінің профессоры, 1979- 1985 ж. Хабаровск политехникалық институтының Магадан филиалының ғылыми қызметкері қызметтерін атқарды. Магадан облыстық бейбітшілікті қорғау Комитетінің төрағасы қызметіне сайланған, облыстық «Білім» қоғамының мүшесі.

1985 ж. Алматы қаласына оралып, 1990 жылға дейін ҚР ҒА геология институтының ғылыми кеңесшісі қызметінде болып, экспериментальдық лабораторияны басқарды. 1990 жылы 15 шілдеде қайтыс болды.

Г. Б. Жилинский ғылыми еңбектері

Научные труды Г. Б. Жилинского

Кітаптар – Книги

Жилинский, Г. Б. Поиски россыпных месторождений титана [Текст] / Г. Б. Жилинский. - Алма-Ата, 1954.- 27 с

Жилинский Г. Б. Типоморфные особенности касситеритов Центрального Казахстана .- Алма-Ата, 1955.- 55 с.

Жилинский, Г. Б. Оловоносность Центрального Казахстана [Текст] : оловоносные формации и их место в общей металлогении региона / Г. Б. Жилинский. - Академия наук Казахской ССР. - Алма-Ата : Изд-во Академии наук Казахской ССР, 1959. - 212 с .

Жилинский, Г. Б. Геологическая наука - народному хозяйству [Текст] / Г. Б. Жилинский // Октябрь и наука Казахстана.- Алма- Ата,1967.- С.117-122,127

Жилинский, Г. Б. Искусственные минералы [Текст] / Г. Б. Жилинский, Р. Г. Жилинский. - Алма-Ата : Казахстан, 1976. - 80 с.

Жилинский, Г. Б., Жилинский, Р. Г. Искусственные минералы [Текст] / Г. Б. Жилинский, Р. Г. Жилинский. - Алматы, 1976.- 78 с.

  Г. Б. Жилинскийдың мерзімді басылымдар мен жинақтардағы мақалалары

        Публикации Г. Б. Жилинского в периодических изданиях и сборниках

Жилинский, Г. Б. Металлогенические исследования казахстанских геологов [Текст] / Г. Б. Жилинский // Вестн. АН Каз.ССР.- 1960.- N 10.- C.23,25-27

Жилинский, Г.Б.Геологическая наука - народному хозяйству // Октябрь и наука Казахстана.- Алма- Ата,1967.- С.117-122,127

Жилинский, Г. Б. Өршiл ойлы ғалым // Қазақстан коммунисi: Академик Қ.И.Сәтбаев туралы естелiктер.- Алматы: Жазушы,1989.- 1967.- N10.-Б. 55-58.

Г. Б. Жилинский туралы әдебиет

Литература о Г. Б. Жилинском

Шығыс Қазақстан облысы [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2014. – Г. Б. Жилинский : Б.352.

Казахстан [Текст] : национальная энциклопедия / . - Алматы : Казак энциклопедиясы, 2005 - 560 с. – Жилинский Г. Б. : С. 332.