Ахметжанова Ф. Р.

Жаңартылды 20.12.2024 12:03

Ахметжанова Фарзана Рафикқызы (1950 ж.) - педагог-ағартушы, ғалым, Қазақстан Республикасының білім беру ісінің Құрметті қызметкері.

Алматы облысының Үшарал қаласында дүниеге келген. Өскемен педагогикалық институтының (С. Аманжолов атындағы ШҚМУ, Өскемен қ.) филология факультетін аяқтаған соң, КСРО Ғылым Академиясының Сібір бөлімшесінде Филология және философия институтында ғылыми тәжірибеден өтеді. ҚР ҰҒА А. Байтұрсынов атындағы Тіл білімі институтында ғылыми тәжірибеден өтіп, аспирантурада оқиды. Кандидаттық диссертация қорғайды.

Өскемен педагогикалық институтында еңбек жолы (С. Аманжолов атындағы ШҚМУ, Өскемен қ.) оқытушыдан профессорға дейін жетеді. ЖОО-ның құрылымдық бөлімдерінде әр жылдары жауапты лауазымдарда болған: кафедра меңгерушісі, деканның орынбасары, институт директоры. ЖОО-да қазақ филологиясы факультетін ашуға ат салысып, өзі басқарып, кейін алғаш рет осы мамандық бойынша Қазақстанда магистратура мен аспирантураны ашқан.

Негізгі зерттеп жүрген ғылыми бағыты — қазіргі қазақ тілі, лексикология, семасиология; сөзжасам; фразеология, салыстырмалы типология.

Ф. Р. Ахметжанова – бірнеше мәрте лауреат, «Шығыстың інжу-маржаны» сайысының «Рухты күш» номинациясының жеңімпазы; «Нағыз әйел» республикалық сайысында «Сенімділік және оптимизм» номинациясын жеңіп алған (Астана, 2002 ж.).

Ф. Р. Ахметжанова – ҚР білім беру саласының құрметті қызметкері, «ЖОО-ның үздік оқытушысы – 2006, 2009» мемлекеттік грантының жеңімпазы. 300-ден астам ғылыми еңбектің авторы, соның ішінде қазақ тіл білімі саласындағы зерттеулері, екі және үш тілді сөздіктер бар. Халықаралық және республикалық деңгейдегі көптеген ғылыми конференцияларға қатысқан. Жүзден астам шәкірт тәрбиелеген.

 

Ф. Р. Ахметжанованың ғылыми еңбектері

Научные труды Ф. Р. Ахметжановой

 Кітаптар – Книги

Ахметжанова, Ф. Р. Қазақша-орысша, орысша-қазақша сәйкестіктер = Казахско-русские и русско-казахские соответствия [Мәтін] : Сөздік = Cловарь / Ф. Р. Ахметжанова. - Өскемен,  2000. - 137 б.

Ахметжанова, Ф. Р. Қазақша-ағылшынша-орысша қатарластар [Мәтін] : сөздік / Ф. Р. Ахметжанова; Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі, Шығыс Қазақстан мемлекеттік университеті. - Усть-Каменогорск : Изд-во ВКГУ, 2001. - 220 с.

Ахметжанова, Ф. Р. Әлеуметтiк лингвистика және тiларалық қатынастардың өзектi мәселелерi [Мәтін] : әдiстемелiк нұсқаулар мен бағдарлама /Ф. Р. Ахметжанова. - Өскемен : ШҚМУ баспасы, 2003. - 86 б.

Ахметжанова, Ф. Р. Аударматанудың кейбір мәселелері [Мәтін] / Ф. Р. Ахметжанова. - Усть-Каменогорск : Шығыс Ақпарат, 2009. - 155 б.

Ахметжанова, Ф. Р. Күрделі сөздердің қазақша-орысша сөздігі [Мәтін] / Ф. Р. Ахметжанова. - Өскемен, 2009. - 247 б.

Ахметжанова, Ф. Р. Таным жолы- ғажайып бақыт... [Мәтін] / Ф. Р. Ахметжанова. - Усть-Каменогорск : Шығыс Ақпарат, 2012. - 256 б.

Ахметжанова, Ф. Р. Көпұлтты қоғамдағы тіл мәселесі [Мәтін] : монография / Ф. Р. Ахметжанова. - Өскемен : С. Аманжолов атындағы ШҚМТУ "Берел"  баспасы, 2014. - 598 б.

Ахметжанова, Ф. Р. Сәрсен Аманжолов және терминшығармашылықтың кейбір мәселелері [Мәтін] : монография / Ф. Р. Ахметжанова. - Өскемен : С. Аманжолов атындағы ШҚМТУ "Берел" баспасы, 2014. - 282 б.

Ахметжанова, Ф. Р. Фразеотіркестердің лингвомәдениеттанымдық құдіреті [Мәтін] : монография / Ф. Р. Ахметжанова. - Өскемен : Шығыс Ақпарат, 2014. - 308 б.

***

Ахметжанова, Ф. Р.Фразеологические единицы типа "относительное прилагательное плюс существительное" в казахском языке : диссертация ... кандидата филологических наук : 10.02.06 / Ф. Р. Ахметжанова;АН КазССР. Ин-т языкознания. - Алма-Ата, 1988. - 220 с.

Ахметжанова, Ф. Р. Словарь [Текст] : русско-казахские кальки / Ф. Р. Ахметжанова. -Усть-Каменогорск, 1994. - 75 с.

Ахметжанова, Ф. Р. Программа [Текст] : основы теории и техники перевода / Ф. Р. Ахметжанова. -Усть-Каменогорск, 1994.

Ахметжанова, Ф. Р. Определительные фразеосочетания казахского языка [Текст] : монография / Ф. Р. Ахметжанова. - Усть-Каменогорск : Изд-во ВКГУ, 2012. - 156 с.

Авторларымен біріп шыққан басылымдар

Издания, вышедшие в соавторстве

Ахметжанова, Ф. Р. Қазақша-орысша,орысша-қазақша сәйкестіктер = Казахско-русские и русско-казахские соответствия. [Мәтін] : Cөздік = Словарь / Ф. Р. Ахметжанова, Т. С. Мұхамедханова. - Өскемен : ШҚМУ баспасы, 1999. - 110 б.

Ахметжанова, Ф. Р. Қазақ шығысының жер-су атаулары. [Мәтін] / Ф. Р. Ахметжанова, А. Ә. Әлімхан. - Өскемен : Шығыс Қаз. мемлек. ун-ті, 2000. - 103 б.

Ахметжанова, Ф. Р. Түр-түске байланысты тұрақты сөз тіркестері. [Мәтін] / Ф. Р. Ахметжанова, Қ. Т. Қайырбаева. - Өскемен : Шығыс Қаз.мемлек. ун-ті, 2000. - 136 б.

Ахметжанова, Ф. Р. Қасиетті сандар қатысқан қазақ ескіліктері [Мәтін] : ғылыми басылым / Ф. Р. Ахметжанова,  Қ. С. Дүсіпбаева. - Өскемен : ШҚТУ баспасы, 2001. - 112 б.

Ахметжанова, Ф. Р. Қазақ тілі [Мәтін] : талапкерлерге арналған әдістемелік құрал / Ф. Р. Ахметжанова, Г. Қ. Сисанова. - Өскемен : С. Аманжолов атындағы ШҚМУ баспасы, 2004. - 80 б.

Ахметжанова, Ф. Р. Қазақ тіліндегі ұқсату мен теңеу [Мәтін] : монография / Ф. Р. Ахметжанова, Е. К. Әбішев. - Өскемен : ШҚМУ баспасы, 2006. - 174 б.

***

Ахметжанова, Ф.Р. Слово в системе словарей русского и казахского языков [Текст] : учеб.пособие / Ф.Р. Ахметжанова, В.А.Кудрявцева. - Усть-Каменогорск : Изд-во ВКГУ, 1996. - 126 с.

Ахметжанова, Ф.Р. Определительные фразеосочетания казахского языка [Текст] : учеб. пособие / Ф. Р. Ахметжанова. - Усть-Каменогорск : Издательство ВКГУ, 1998. - 212 с.

Ахметжанова, Ф. Р. Словосложение в казахском и русском языках [Текст] : учебное пособие / Ф. Р. Ахметжанова, В. А. Кудрявцева. - Усть-Каменогорск : ВКГУ им. С. Аманжолова, 2005. - 191 с.

Ахметжанова, Ф. Р. Словосложение в казахском и русском языках [Текст] : учебное пособие / Ф. Р. Ахметжанова, В. А. Кудрявцева. - Усть-Каменогорск,   2007. - 206 с.

Мерзімді басылымдар мен жинақтардағы жарияланымдары

Публикации в периодических изданиях и сборниках

Ахметжанова, Ф. Р. Ғалым және қазақ терминологиясы [Мәтін] / Ф. Р. Ахметжанова // Дидар. - 2003. -  6 мамыр. - Б. 4.

Ахметжанова, Ф. Р. Өскеменде қазақ тілінің мамандарын даярлайтын факультет ашу оңайға соққан жоқ [Мәтін] / Ф. Р. Ахметжанова // Дидар. - 2012. - 9 сәуір. - Б. 5.

Ахметжанова, Ф. Р. Ұлы жеңіске жеткен Ұланның ұлы [Мәтін] : [әйгілі партизан-жазушы Қасым Қайсенов туралы] / Ф. Р. Ахметжанова // Менің өлкем. - 2013. - 20 маусым. - Б. 21.

Ахметжанова, Ф. Р. Байыпты бағдар [Мәтін] : [ҚР Президенті Н. Назарбаевтың М. В. Ломоносов атын. Мәскеу мемл. университетінде сөйлеген сөзіне орай пікір]  / Ф. Р. Ахметжанова // Егемен Қазақстан. - 2014. - 29 сәуір. - Б. 4.  

***

Ахметжанова, Ф. Р. Межкультурная коммуникация и этнопсихология языковой личности [Текст] / Ф. Р. Ахметжанова // Алтай - Түркі әлемінің алтын бесігі = Алтай - колыбель Тюркского народа : халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференциясы материалдары 26-27 тамыз. - Өскемен, 2013. - С. 30-35.

Ахметжанова, Ф. Р. Говорите со мной на казахском! [Текст] / Ф. Р. Ахметжанова // Рудный Алтай. - 2014. - 4 октября. - С. 3.

Авторларымен бірігіп шыққан мақалалар

Статьи, вышедшие в соавторстве

Ахметжанова, Ф. Р. Түр-түс атауларының қолданылу сипаты [Мәтін] : [көркем шығарма тіліндегі түр-түс атаулары ] / Ф. Р. Ахметжанова, Қ. Қайырбаева // Шығыс Қазақстан техникалық университетінің хабаршысы. - 1999. - № 2. - Б.172-178.

Ахметжанова, Ф. Р. Мәндес теңеулерді топтастыру мәселесі [Мәтін] / Ф. Р. Ахметжанова, А. Айтмұқашова // Шығыстың аймақтық хабаршысы. - 2000. - № 1.- Б. 121-130.

***

Ахметжанова Ф. Р. Типологические особенности казахского и русского языков на уровне структуры слова [Текст] / Ф. Р. Ахметжанова, В. Кудрявцева // Поиск.Серия гуманитарных наук. - 1998. - №2. - С. 1-24.

Ахметжанова, Ф. Р. Имена как национальные реалии и проблемы их перевода [Текст] / Ф. Р. Ахметжанова, Б.Кумарова // Поиск. Серия гуманитарных наук. - 2002. - №1. - С. 49-54.

Өмірі мен ғылыми шығармашылығы туралы әдебиеттер

Литература о жизни и деятельности

Шығыс Қазақстан облысы[Мәтін] : энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы. - 2014. - Ахметжанова Фарзана Рафикқызы: б. 194-195.      

Әбішев, Е. Ұстаздың жаңа еңбегі [Мәтін] : [Ф. Ахметжанованың «Күрделі сөздердің қазақша-орысша сөздігі» жаңа кітабы туралы] / Е. Әбішев // Дидар. - 2009. - 29 сәуір. - Б. 4.

Садықова, С. Өмірі де, өнері де жастарды оқытып тәрбиелеуге арналған [Мәтін] : [профессор Фарзана Ахметжанова туралы] / С. Садықова // Менің өлкем. - 2013. - 2 қаңтар. - Б.19.

***

Ученые Восточно-Казахстанского государственного университета имени С. Аманжолова [Текст] : биографический справочник. Т. 1 / сост. А. Ф. Сурнина, Ж. Т. Бопурова ; под ред. А. А. Абжаппарова. - Усть-Каменогорск : ВКГУ,  2004. -Ахметжанова (Усманова) Фарзана Рафиковна: с. 88-91.

Царегородцева, С. Алтын қызым, оқы! [Текст] : [профессор ВКГУ Фарзана Ахметжанова получила грант "Лучший преподаватель вуза"] / С.Царегородцева // Рудный Алтай. - 2006. - 7 марта. - С. 1-2.

Қазақстанның қанатты әйелдері [Мәтін] = Окрыленные женщины Казахстана : Шығыс Қазақстан облысы. - Астана : ИД "Арт Статус Медиа". - Ахмеджанова Фарзана Рафиковна: с. 23.