Абугалиев М.

Обновлено 15.07.2025 11:09

Абугалиев Мукан (1932 - 2008) - журналист, переводчик, поэт.

Родился 27 марта 1927 г. в г. Семей в семье рабочего. В 16 лет начинает работать курьером Восточно-Казахстанской областной газеты «Большевик Алтая», в это же время пробует сам писать статьи. Прошел путь от курьера, корректора до литературного сотрудника и начальника отдела. Будучи журналистом, Абугалиев занимал должности ответственного секретаря, заместителя редактора, редактора областной газеты «Коммунизм туы».
В 1952-1955 гг. закончил Высшую партийную школу ЦК КП Казахстана, в 1961 г. Высшую партийную школу ЦК КПСС. В 1964-1974 гг. - редактор областной газеты «Коммунизм туы», 1976-1990 гг. - собственный корреспондент газеты «Социалистік Қазақстан» по Восточному Казахстану.
М. Абугалиев – один из соавторов сборника очерков об известных людях Алтая, руководителях производства «Алтайдың егіз алыбы» (1968). Его книга «Жизнь, победившая смерть» («Өлімді жеңген өмір», 1984) об известном учителе Кумаше Нургалиеве быстро разошлась среди читателей. Произведения азербайджанского писателя Эльчина заговорили на казахском, благодаря переводческой деятельности М. Абугалиева.
Заслуженный деятель культуры СССР, кавалер ордена «Знак почета». После выхода на пенсию М. Абугалиев продолжал заниматься переводческой деятельностью при областном акимате.
Скончался 26 июля в 2009 г. в г. Усть-Каменогорск.

М. Әбуғалиев шығармалары
Произведения Абугалиева М.
Кітаптар - Книги

Әбуғалиев, М. Алтайда туған алып / М. Әбуғалиев. - Алматы, 1968. - 26 б.
Әбуғалиев, М.Алтайдың егіз алыбы / М. Әбуғалиев, Т. Шәріпжанов. - Алматы : Қазақстан, 1968.
Әбуғалиев, М.Өлімді жеңген өмір / М. Әбуғалиев - Алматы : Мектеп, 1984. - 78 б.

М. Әбуғалиев аудармалары
Переводы Абугалиева М.

Эльчин. Күміс түсті фургон: повестер мен әңгімелер / Эльчин ; ауд. М. Әбуғалиев. - Алматы : Жазушы, 1986. - 220 б. - (Достық кітапханасы).

М. Әбуғалиевжарияланымдары
Публикации Абугалиева М.

Әбуғалиев, М. Көп жыл өткен соң: әңгiме/ М. Әбуғалиев // Қазақстан әйелдерi.- 1968.- N 4.- Б. 10-11.
Әбуғалиев, М. Асыл әжімдер: очерк / М. Әбуғалиев // Коммунизм туы. - 1972. -  8 июль.
Әбуғалиев, М. Ынтымақ жемісі: очерк / М. Әбуғалиев // Социалистік Қазақстан. - 1977. - 27 январь.
Әбуғалиев, М. Шахта шамшырағы: очерк / М. Әбуғалиев // Социалистік Қазақстан. - 1981. - 21 январь.
Әбуғалиев, М. Бас жүлде алғанымда сасып қалдым / М. Әбуғалиев; әңг. С. Әдiгенқызы // Жұлдыздар отбасы. - 2012. - № 17. - Б 50. - Халықаралық ән байқауының жеңiмпазымен сұхбат.

М. Әбуғалиев мақалалары
Статьи Абугалиева М.

Әбуғалиев, М. Бір мың күн, бір мың түн / М. Әбуғалиев // Коммунизм туы . - 1966. - 10 март.
Әбуғалиев, М. Алтайдың бір байлығы / М. Әбуғалиев // Коммунизм туы. - 1969. -  22 октябрь.
Әбуғалиев, М. Өмірі оның өнеге / М. Әбуғалиев // Қазақстан ауыл шаруашылығы. - 1971. - № 10.- Б.52-54.
Әбуғалиев, М. Партия солдаты / М. Әбуғалиев // Коммунизм туы . - 1971. - 14 апрель.
Әбуғалиев М. Өмірі оның өнеге / М. Әбуғалиев // Қазақстан ауыл шаруашылығы. - 1971. - №10. - Б.52-54
Әбуғалиев,, М. Ұмытылмас кездесу / М. Әбуғалиев // Коммунизм туы. - 1972. - 22 март. -  Ғ. Мүсiрепов туралы естелiк.
Әбуғалиев, М. Рахман қайнары :  [шипажай тарихынан] / М. Әбуғалиев // Мәдениет және тұрмыс. - 1972. - № 2.- Б.10-11.
Әбуғалиев, М. Қисыны қашқан іс: [Шығыс Қазақстан облысында су қорларын пайдалану мәселелері] / М. Әбуғалиев // Социалистік Қазақстан. - 1976. - 4 қараша.
Әбуғалиев, М. Қисыны қашқан іс  / М. Әбуғалиев // Социалистік Қазақстан. - 1976. -  4 ноябрь.
Әбуғалиев, М. Еміне ел риза: [гинеколог Қ. Бақтыбаева жайлы] / М. Әбуғалиев // Қазақстан әйелдері. - 1976. - № 10.- Б.22-23.
Әбуғалиев, М. Жемісі мол кезең / Әбуғалиев М. // Социалистік Қазақстан. - 1977. -  13 январь.- Б.
Әбуғалиев, М. Алты қыз / М. Әбуғалиев // Социалистік Қазақстан. - 1979. -  26 декабрь.
Әбуғалиев, М. Балық қорын қорғаушы / М. Әбуғалиев // Коммунизм туы. - 1979. -  12 январь.
Әбуғалиев М. Жастар жүрген жер думан / М. Әбуғалиев // Социалистік Қазақстан. - 1981. -  8 январь.
Әбуғалиев, М. Алғысқа бөленген үшеу:  [Шығыс Қазақстан облыстық ауруханасынаң бас хирургі Б. Э. Рейш жайлы] / М. Әбуғалиев // Социалистік Қазақстан. - 1980. - 12 март
Әбуғалиев, М. Құлпырған, көркейген Лениногор / М. Әбуғалиев // Социалистік Қазақстан. - 1983. -  20 март.
Әбуғалиев, М. Өркені өскен Өскемен / М. Әбуғалиев // Социалистік Қазақстан. - 1984. -  4 июнь.- Б.
Әбуғалиев, М. Бұғы бағу оңай ма ? / М. Әбуғалиев // Социалистік Қазақстан. - 1987. -  9 декабрь.
Әбуғалиев, М. Ұмытылмас үш күн / М. Әбуғалиев // Дидар. - 1991. - 25 желтоқсан. - Ғ.Мүсiрепов туралы естелiк.
Әбуғалиев, М. Жол үстінде : [кезіндегі обл. басшыларының бірі А.К. Протозановтың 80 жасқа толуына орай естелік] / М. Әбуғалиев // Дидар. - 1994. - 13 тамыз.
Әбуғалиев, М. Антына адал дәрігер : [Катонқарағай ауд. түлегі, облыстың бас терапевті Ш.Дүсіпұлы жайлы] / М. Әбуғалиев // Дидар. - 1996. - 11 шілде.
Әбуғалиев, М. Ұстаз туралы ой : [Облыстық "Дидар" газетінің шыға бастағанына 65 жыл толуына орай авт. өзінің ұстазы Б. Исабеков жайында] / М. Әбуғалиев // Дидар. - 1996. -  9 мамыр.
Әбуғалиев, М. Ұзақ жол / М. Әбуғалиев // Егемен Қазақстан. - 1998. - 3 сәуiр. - Ұлы Отан соғысының ардагерi Төлеухан Қоғабаев туралы.
Әбуғалиев, М. Димекеңнен алғыс алған қаламгер: [қарымды қаламгер Шығысқазақстандық Т. Кенжебаев туралы бір үзік сыр ] / М. Әбуғалиев // Дидар. - 1999. – 25 желтоқсан.
Әбуғалиев, М. Тұғыры биік тұлға.: [А.К. Протазановтың туғанына 85 жыл] / М. Әбуғалиев // Дидар. - 1999. -  14 тамыз.
Әбуғалиев, М. Асыл азамат еді: [Зәріпхан Дәукеевтің туғанына -70 жыл толуына орай] / М. Әбуғалиев // Дидар. - 2002. - 20 тамыз. - Б. 2.

М. Әбуғалиев туралы әдебиет
Литература об Абугалиеве М.

Елубай, О. Алтайым, алтын тамырым: деректі әңгіме, очерк, публицистика,толғау / О. Елубай. - Алматы : Әл-Фараби, 2000. - 181 б. - Әріптесім, әз ағам...: тұңғыш ұсазым Мұқан Әбуғалив туралы бір үзік сыр: б. 25-28.
Қасымов, А. Тарихи жол / Қасымов А. - Өскемен : [б. и.], 2006. – Б. 82-127.
Қасымұлы, А. Курьерліктен бас редакторлыққа дейінгі жол / А. Қасымұлы // Дидар. - 2003. - 2 тамыз. - Б. 2.
Елубай, О.Қаламгер қасиетi: [журналист М.Әбуғалиев туралы] / О. Елубай // Егемен Қазақстан. - 1997. - 27 наурыз.
Әміренов, М. Қаламы Мұқалмаған Мұқан аға: [Облыс журналистерінің көшбасшысы Мұқан Әбуғалиұлы туралы] / Әміренов М. // Дидар. - 2002. - 26 наурыз. - Б. 2.
Мұхамадиев, А. Өмірі өнеге еді / А. Мұхамадиев // Дидар. - 2008. - 6 мамыр. - Б. 4.
Басылым басшылары  // Дидар. - 2006. - 26 желтоқсан. - Б. 1-4.

***

Кудайбергенов, К. Беспокойные хлопоты эти...: [Об одном из старейших журналистов области] / Кудайбергенов К. // Рудный Алтай. - 2002. - 26 марта. - С. 4.