Рахмадиев Е.Р.

Жаңартылды 20.06.2024 14:15

Рахмадиев Еркеғали (1930-2013) - қазақ совет композиторы, педагог, қоғам және саяси қайраткер, Қазақ ССР халық әртісі (1975). КСРО Халық әртісі (1981), Қазақстан Еңбек Ері (2010)

Еркеғали Рахмадиев 1930 жылы 1 тамызда Семей облысы, Шұбартау ауданы (қазіргі Шығыс Қазақстан облысы, Аягөз ауданыягөз ауданы) Мәдениет ауылында туған. 1957жылы Қазақ консерваториясының композиция факультетін бітірді Е. Брусиловскийдің шәкірті 1967-75 жылдары осы консерваторияның ректоры қызметін атқарды.

1968 жылдан Қазақстан Композиторлар одағы басқармасының председателі және КСРО Композиторлар одағы басқармасының секретары. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік сыйлығының иегері (1980) Е.Рахмадиев творчествосы қазақтың халық музыкасының бай мұрасын бойына сіңіре отырып, классикалық музыка өнері жетістіктерінің игі әсерімен қалыптасты. Е.Рахмадиевтің симфониялық, опералық, вокальды-аспаптық, камералық шығармалары профессионалды ұлттық өнердің өресін кеңейтіп, онын жанрлық салаларын дамытты.

Сазгердің «Қамар сұлу» (1963), "Алпамыс" (1972) опералары байсалды да сабырлы, лирикалы-эпикалы кантилена тұрғысында жазылған. "Мейрам күйі" симфониялық поэмасы 1973 жылы Алматыда өткен Азия елдерінің халықаралық музыка жиынында дүние жүзілік эфирге жолдама алып, бірінші жүлдеге ие болды. «Амангелді» (1956), "Толғау" (1960), "Дайрабай күйі" (1961) атты симфониялық поэманың, труба мен оркестрге жазылған скерцоның (1966), «Сәлем саған Аястан» (1968) кантатасының, "Қыз ұзату" (1965) вокальды-хореографиялық композициясының, халық аспаптар оркестріне арналған "Ләйлім" (1953), спектакль мен көркем фильмдерге арналған музыкалардың авторы. Сондай-ақ, тынысты, шалқымалы асқақ әуенді "Таң самалы" (1963), «Туған ел»(1972), өткір де ұшқыр, жалын атқан "Әнші бақыты" (1966) т.б. ән-романстары бар.

Сазгердің "Құдаша-думан" мен "Мейрам күні" деген шығармалары

симфониялық оркестрдің орындауында Лондон (1973), Филадельфия (1973), Братислава (1974), Прага (1975) т.б. қалаларда орындалды. Қазақстан КП ХІІІ-ХІV съезінің және Мәскеуде өткен (1971) дүние жүзі Музыка Кеңесі ІV конгресінің делегаты. Қазақстан КП ОК мүшелігіне кандидат (1971), VII-IX сайланған Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің депутаты. Еңбек Қызыл Ту орденімен және медальдармен марапатталған. Қазақтың опера және балет театрында Е.Рахмадиевтің "Қамар сұлу", "Алпамыс", "Абылай хан" опералары қойылды. Музыка өнерін дамытуға қосқан үлесі үшін 2005 жылы «Жыл адамы» номинациясын алған.

Еркеғали Рахмадиев 2013 жылы 9 сәуірде Алматы қаласында дүниеден өтіп, Кеңсай зиратына жерленді.

Е. Рахмадиевтың шығармалары

Сочинения Е. Рахмадиева:

Опералары:

Оперы:

 

Қамар-сұлу» (1963)

«Степное зарево» (совм. с А. В. Бычковым и Г. И. Гризбилом, 1967)

«Алпамыс» (1973)

«Тың туралы жыр » (1980)

«Абылай-хан» (1999)

Поэмалары:

Поэмы:

 

Жеке дауыс, хор, мен оркестр үшін:

поэма-реквием «Мұхтар-аға» (1967)

«Аястан» (1968)

«Оянған жер» (1968)

«Салтанатты кантата» (жеке дауыс, балалар және аралас хор үшін, 1970)

«Партия туралы ода » (1971)

«Партия даңқы» (1976)

«Конституция туралы поэма» (1977)

«Балқаш кеші » (1962)

кантата "Туған елiм" сөзі . Н.А. Нахарбаев, Т. Молдагалиев (1993)

оратория "Жаса Казахстан - Жаса Нурсултан", (2013)

 

Оркестр үшін:

Для оркестра:

 

«Амангельды» (1956)

«Толғау» (1960)

Симфониялық күй " Дайрабай» (1961)

«Мейрам күйі» (1966)

«Ортпа» (1973)

«Құдаша-думан» (1973)

Тағы басқа:

Прочее:

 

Ғ. Мүсреповті еске алу оратория-реквием (1987)

М. Мақатаевтың өлеңдеріне жазылған алты романс (1983), Абай өлеңдеріне жеті романс (1985)

Музыкалық комедия «Майра» (либр. жазған Г. Мусрепов, (1985)

М.И. Исиналиевті еске алуға арналған элегия ( 2000)

 

Камералық–инструментальдық шығармалары:

Камерно-инструментальные сочинения:

Драмалық спектакльдерге, кинофильмдерге арналған хорлар, әндер, музыкалар:

Хоры, песни, музыка к драматическим спектаклям и кинофильмам:

 

«Транссібір экспресі» (1977)

«Атаманның ақыры» (1970)

«Бабалар жері » (1966)

«Өмір жолы » (1959)

Е. Рахмадиевтің кітаптары:

Книги Е. Рахмадиева:

 

Рахмадиев, Е. Поэма о конституции [Текст] : по мотивам стихотворений Джамбула / Е. Рахмадиев. - Алма-Ата : Жалын , 1978. - 34 с.

Рахмадиев, Е. Время и музыка [Текст] : статьи, очерки, воспоминания, размышления / Е. Рахмадиев ; сост. Л. Гончарова ; вступ. ст. К. Мухамеджанова. - Алма-Ата : Онер, 1986. - 216 с.

Е. Рахмадиевтің мерзімді басылым беттеріндегі мақалалары:

Публикации E. Рахмадиева в периодических изданиях:

 

Рахмадиев Е. Жарықтық Ғабитті соншалық қорлауға қайсысының ары барды екен? [Текст] / Рахмадиев Е. // Аңыз адам . - 2012. - № 18. - С. 40 б.

Рахмадиев Е. Ешбір паңдығы жоқ еді [Текст] / Рахмадиев Е. // Аңыз адам . - 2011. - № 13. - Б. 27.

Рахмадиев, Е. Консерваторияға жетелеп апарған Латиф ағамыз болатын [Мәтін] / Е. Рахмадиев // Дидар. - 2010. - 13 қараша.- Б.5.

Рахмадиев Е. Қалтайдың кітапханасы [Мәтін] / Рахмадиев Е. // Түркістан http://www.turkestan.kz. - 2002. - 11 көкек.- Б.5

Рахмадиев Е. Ұлы күйші Құрманғазы хақында бірер сөз [Мәтін] / Рахмадиев Е. // Жұлдыз. - 1999. - №5.- Б.186-192.

Рахмадиев Е. Заңғар [Текст] : [Ғ.Мұстафин туралы естелік] / Рахмадиев Е. // Жалын . - 1987. - № 3. - Б.18-19.

Рахмадиев Е. Дарын иесі [Текст] : [Композитор М.Төлебаевтың өмірінен] / Рахмадиев Е. // Жұлдыз . - 1967. - № 11. - Б.151-153.

 

Е. Рахмадиев туралы:

Кітаптар:

 

Қазақстан композиторлары = Композиторы Казахстана [Мәтін] : творческие портеты композиторов Казахстана. Т.2. - Алматы : Алматы-Болашақ, 2017. - 624 с.

Қазақстан композиторлары [Мәтін] : анықтамалық / ред. А. Қоныс. - Алматы : Sansam, 2011. - 216 б.

Бодаубай Б. Тұлға [Мәтін] / Б. Бодаубай. - Алматы : Қазығұрт, 2011. - 520 б

Кәрменов Ж. Әніңнің қазақ жетпес бұрмасына [Мәтін] / Кәрменов Ж. - Астана : Фолиант, 2002. - 232 б.

Измайлова, Л. В. Еркегали Рахмадиев [Текст] / Измайлова Л.В. - Астана : Елорда, 2000. - 192 с.

Композиторы Казахстана [Текст] : В 2 вып. - Алматы : Жалын, 1978.

 

Е. Рахмадиев туралы мерзімді басылым беттеріндегі мақалалар:

Публикации в периодическй печати о Е. Рахмадиеве

 

Күмісбек Н. Өнеге өрнегі [Текст] / Күмісбек Н. // Егемен Қазақстан. - 2013. - 12 ақпан (№ 65). - 10

Еркеғали Рахмадиев [Мәтін] : қазанама // Егемен Қазақстан. - 2013. - 10 сәуір.- Б.5.

Салықов К. Борышын адал ақтаған [Текст] : қазанама (1932-2013) / Салықов К. // Егемен Қазақстан. - 2013. - 10 сәуір (№ 103). - 5

Аманжол Қ. Ел Еркеғалимен қоштасты [Текст] : қазанама (1932-2013) / Аманжол Қ. // Егемен Қазақстан. - 2013. - 12 сәуір (№ 105). - 7

Төлегенова Б. Орны ойсырап тұрады [Текст] : қазанама (1932-2013) / Төлегенова Б. // Егемен Қазақстан. - 2013. - 10 сәуір (№ 103). - 5

Кекілбайұлы Ә. Саз саңлағы [Текст] : қазанама (1932-2013) / Кекілбайұлы Ә. // Егемен Қазақстан. - 2013. - 10 сәуір (№ 103). - 5

Еркімбеков Ж. Қош, қадірлі дос [Текст] : қазанама (1932-2013) / Еркімбеков Ж. // Егемен Қазақстан. - 2013. - 10 сәуір (№ 103). - 5

Бодаубай Б. Алыптардың сарқыты [Текст] : қазанама (1932-2013) / Бодаубай Б. // Егемен Қазақстан. - 2013. - 10 сәуір (№ 103). - 5

Ермекова, Салтанат. Рахмадиев шығармашылығының ерекшеліктері [Мәтін] / С. Ермекова // Қазақстан мектебі. - 2013. - №6.- Б.26-27.

Бодаубай Б.Сал-серінің сарқыты [Мәтін] / Б. Бодаубай // Егемен Қазақстан. - 2010. - 27 қаңтар.- Б.7.

Бодаубай, Б. Қазақ музыкасының классигі [Мәтін] : атақты композитор Еркеғали Рахмадиевпен сыр-сұхбат / Б. Бодаубай // Егемен Қазақстан. - 2010. - 2 сәуір.- Б.5.

Бодаубай, Б. Қазақ театрының қара нары [Мәтін] : атақты композитор Еркеғали Рахмадиевпен сыр-сұхбат / Б. Бодаубай // Егемен Қазақстан. - 2010. - 26 мамыр.- Б.11, 12.

Бодаубай, Б. Ел ағасы Ерағаң [Мәтін] : [сазгер Еркеғали Рахмадиев жайлы] / Б. Бодаубай // Егемен Қазақстан. - 2010. - 28 шілде.- Б.5-6. ; Аягөз жаңалықтары. - 2010.; 14 тамыз.- Б.3.; 21 тамыз.- Б.3.; 4 қыркүйек.- Б.2.

Бодаубай, Б. Айтулы ғұмырдың айшықты сәттері [Мәтін] / Б. Бодаубай // Егемен Қазақстан. - 2010. - 15 желтоқсан.- Б.3.

Еркеғали ағамыз - Еңбек Ері [Мәтін] // Дидар. - 2010. - 17 желтоқсан.- Б.2.

Кекілбай Ә. Тұлға [Мәтін] / Кекілбай Ә. // Егемен Қазақстан. - 2005. - 5 қараша.- Б.3

Қыдырбек Б. Халқының сазға қосып бар болмысын. [Мәтін] / Қыдырбек Б. // Егемен Қазақстан. - 2000. - 16 маусым

 

Интернет ресурстар:

Интернет ресурсы:

 

Еркеғали Рахмадиев [Электрондық ресурсы]. - Мәдени мұра: сайт. - Режим доступа: http://www.madenimura.kz/kk/culture-legacy/music-legacies/composer/erkegali-rahmadiev

Рахмадиев Еркегали [Электронный ресурс]. - Рахмадиев Еркегали : сайт. - Режим доступа: rakhmadiyev.kz

Рахмадиев Еркегали Рахмадиевич [Электронный ресурс]. - El.kz : сайт. - Режим доступа: http://el.kz/kz/news/archive/content-28724

Save

Сычук В.В.

Жаңартылды 13.11.2024 09:01

Сычук Виктор Васильевич (1955) - музыкант

1955 жылы 21 ақпанда Шығыс Қазақстан облысы Зырян ауданы (қазіргі Алтай ауданы) Парыгино ауылында дүниеге келген.

Томск политехникалық институтында, Өскемен құрылыс-жол институтында оқыған (1978 жылға дейін).

1979 жылдан бастап мәдениет саласындағы қызмет жолы басталды: Шығыс Қазақстан облыстық филармониясы, Құрылысшылардың мәдениет үйі "Лето" ВАА басшысы лауазымында болды.

1991 жылдан 1998 жылға дейін директор қызметін атқарды.

Кейін ойын-сауық бағдарламаларын ұйымдастыру саласындағы кәсіпкер, музыка жазады.

Өскемен қаласы туралы үздік әнге арналған барлық байқаулардың лауреаты.

Ол көптеген музыка мен ән мәтіндерінің авторы. 14 шығармасында ВААП-тың авторлық куәлігі бар.

   

В. В. Сычук туралы әдебиет

Литература о Сычук В. В.

 

Туған жер әуендері [Мәтін] : ШҚО композиторларының шығармалар жинағы : Сборник произведений композиторов ВКО. - Өскемен : б. ж., 2005. - 200 б.

***

Штейн, Д. Почтить служителей муз [Текст] : [о лауреатах премии акима ВКО за вклад в развитие культуры и искусства] / Д. Штейн // Рудный Алтай. - 2016. - 5 марта. - С. 1.

Сыбанов Б.К.

Жаңартылды 01.03.2018 11:22

Сыбанов Болат Күнтуұлы (1938-1998 жж.), әнші, әртіс

Сыбанов Болат Күнтуұлы еңбек жолын 1957 жылы Абай атындағы қазақ драма театрында әртіс болудан бастап, біраз уақыт Алматы филармониясында солист болып, кейін Семей қаласына оралып, өмірінің соңына дейін туған сахнасында еңбекетеді. Өзінің театрдағы шығармашылық жолында Болат Сыбанов 100-ден астам көрнекті образды сомдаған.
Қазақ халқының радио мен телеарнасының алтын қорына оның авторлық орындауымен мынадай әндері енген: «Ақ бұлақ», «Таң самалы», «Ғашықтар термесі», «Жан ана», «Әке туралы» т.б. Көптеген әндері Түркия, Швеция, Германия, Моңғолия, Қытай елдеріне де танымал.
Ол біршама спектакльдерге қатысқан, олардың қатарында: «Тау қызы», «Волоколамское шоссе», «Шыңғыс хикаясы».
Болат Сыбанов - арнайы музыкалық білімі болмаса да, домбыра, фортепиано, баянда жақсы ойнаған. Оның музыкалық шығармашылығын «Мелодия» фирмасымен жарық көрген күйтабақ та дәлелдейді. Әртіс әрі музыкант 1998 жылы 14 ақпанда 60 жасқа толған шағында дүниеден өтеді.

Ол туралы әдебиет:

1. Семей әншілері [Мәтін] : био-библиографиялық портрет. - Семей : б. ж., 2006. - 32 б.2. Әліәкбар, Серік. Ән қанатында [Мәтін] / С. Әліәкбар // Аудан тынысы. - 2009. - 30 қазан. - С. 4.3. Әліпбаев Қ. Өмірін өнерге арнаған [Мәтін] / Әліпбаев Қ. // Семей таңы. - 2003. - 10 қаңтар.- Б.124. Рахымов Т. Сөнбейтін шамшырақ. [Мәтін] : [Сегіз қырлы, бір сырлы талант иесі Б.Сыбанов туралы естелік] / Рахымов Т. // Үш анық. - 1999. - мамыр.- Б.5. Сейсенұлы Д. Әншіге құрмет- өнерге құрмет [Мәтін] : [Әнші-сазгер Б.Сыбановты еске алу кешінен] / Сейсенұлы Д. // Егемен Қазақстан. - 1998. - 26 маусым6. Иманғали , Мейрамтай. Қазақ әнінің ақбұлағы болатын [Мәтін] / М. Иманғали // Дидар. - 2010. - 13 қазан.- Б.5.7. Иманбаева, Алтын. Сағынды елің үніңді [Мәтін] / А. Иманбаева // Мәдениет. - 2011. - N 4.- Б.32-33. Материалды Абай атындағы Семей әмбебап ғылыми кітапханасы ұсынған.

Тепфер Н.Н.

Жаңартылды 21.02.2019 15:40

Николай Николаевич Тепфер 1959 жылы 28 қазанда Өскемен қаласында туған.

1974 жылы Өскемен музыка мектебінің фортепиано класын бітіріп, Өскемен музыкалық училищесіне оқуға түседі.  Сонымен бірге Өскемен педагогикалық институтының физика-математика факультетінде де оқиды. Кейінірек Мәскеу аспирантурасы мен Гнесиндер атындағы институттың теориялық-композиторлық факультетінде бір мезгілде оқуын жалғастырады.

12 жасынан музыка жаза бастаған.  Фортепиано, скрипка, флейта, виоленчелге арналған оркестрлік шығармалар жазды.

Н.Н. Тепфер әнші композитор ретінде танымал. 100-ден астам әндер мен романстардың авторы.

Әндерін Шығыс Қазақстан ақындары М. Чистяков, Е. Курдаков, М. Немцев, Ю. Манаковтардың сөзіне жазады. Оның вокальдық шығармалары әр жылдары Ертіс бойы композиторларының сьезінде, авторлық әндер фестивалінде орындалып жүр. 

Н. Тепфер 2013 жылы автомобиль апатынан қаза тапты. 

Тепфер, Н. Огонь осин [Ноты] : вокальный цикл на стихи Михаила Чистякова / Н. Тепфер. - Усть-Каменогорск : КАСУ, 2008. - 67 с.

Тепфер, Н. Ты - звезда [Текст] : песни на стихи Евгения Курдакова / Н. Тепфер. - Усть-Каменогорск : [б. и.], 2014. - 112 с.

Н. Тепфердің жинақтардағы еңбектері

Произведения Н. Тепфера в сборниках

Туған жер әуендері [Мәтін] = Земли родной напевы : ШҚО композиторларының шығармалар жинағы : Сборник произведений композиторов ВКО. - Өскемен : б. ж., 2005. - 200 б.

***

Пусть станут музыкой стихи [Ноты] : сборник песен И. Кабанова, Н. Тепфера, В. Ступницкого на стихи М. Чистякова / лирик М. И. Чистяков ; комп.: И. В. Кабанов, Н. Н. Тепфер, В. С. Ступницкий. - Усть-Каменогорск : Шығыс Ақпарат, 2008. - 163 с.

Н. Тепфер туралы әдебиет

Литература о Н. Тепфере

Гимн Усть-Каменогорску [Текст] : [Доцент ВКГУ Николай Тепфер и его мама написали гимн в честь 280-летия родного города] // Рудный Алтай. - 2000. - 18 нояб. - С. 18. - Публикуются ноты и слова гимна.

Тарлыкова, О. "Что ж молчишь, баян мой фронтовой?" [Текст] : [поэзия и музыка в творчестве М. Чистякова] / О. Тарлыкова // Мәдениет жаршысы = Вестник культуры. - 2009. - № 12. - С. 16-21.