Қазанғапұлы И.

Жаңартылды 06.09.2022 21:31

Қазанғапұлы Иманбазар (1876-1943) - халық ақыны.

Абайдың шәкірті. Абай аулымен көршілес Қызылмола болысында туып өскен. Әкесі Қазанғап Қынашұлы мұсылманша, орысша сауатты, көзі ашық, еліне сыйлы адам болған. Туған аулында медресе ашып, бала оқытқан, Меккеге з рет қажылыққа барған. әкесінің тәрбиесін көріп, ауыл молдасынан хат танып, кейін Семейдегі 5 кластық медресені бітірген. Өз жанынан өлең шығарып, Абай өлеңдерін өз бойына сіңіріп өскен. Иманбазар ұлы ақынмен Шыңғыстауда танысады. Бұл кездесу шығармашылық достыққа ұласқан. Иманбазар ел басқару қызметіне араласып, Қызылмола болысы № 1 старшындық аулының, одан кейін болыстық халық соты болып қызмет істеген. Осы қызметі үшін 1900 ж. Шыңғыс болысының басқарушысы, досы Мағауия Құнанбаевпен бірге дала генерал -губернаторлығының мақтау қағазын алған. Абаймен кездескеннен кейін қазақ өмірінің көкейкесті мәселелерін қозғайтын шығармалар жазған. Тұңғыш өлеңдері 1888-89 ж. «Дала уәлаятының газетінде» жарияланған. Абайға еліктеп лирикалық өлеңдерден, эпиграммалар мен арнаулар, ақынның тапсыруымен «Әнибал» (1909), «Алтын сақина» (1911) дастандарын жазған. Қазандағы ағайынды Каримовтар баспаханасынан «Қисса-и Әнибал» деген атпен жеке кітап болып басылып шыққан. Иманбазар Абайдың ұлы Мағауиямен жақын дос болып, хат алысып тұрған. Мағауия қатты ауырып жатып, қайтыс болардың алдында Иманбазарға өлеңмен хат жазған. Иманбазар өзі өлерінің алдында көптеген кітаптар, қолжазбаларын т. б. хаттармен құжаттарын зиратының маңына сенімді кісілеріне көмдірткен. Бірақ 1960 ж. Алматыдан барған археологиялық экспедиция бұл қүнды мұраны таба алмай қайтты. 1941ж. шілде айында Иманбазар Семейде өткен облысаралық халық ақындары слетіне қатысқан. Ақын мүрдесі өзінің ата қыстауы Қазанғап қажы қорасындағы әке зиратына жерленген.

И. Қазанғапұлы туралы әдебиеттер

Литература о И. Казангапулы 

 

Абайдың ақын шәкірттері [Мәтін]. 4-ші кітап / Республикалық Абай қоры. - Алматы: Дәуір, 1997. - 239 б. (Введено оглавление)

Абайдың ақын шәкірттері [Мәтін]. 4-ші кітап / Республикалық Абай қоры. - Алматы: Дәуір, 1997. - 224 б. (Введено оглавление)

Мұхамедханов Қ. Көп томдық шығармалар жинағы [Мәтін]. Т. 4 : Абай мұрагерлері. Естеліктер, 2005. - 328 б.

Қайран Ә.

Жаңартылды 06.09.2022 21:33

Қайран Әбубәкір (1958 ж.) – ақын.

1958 жылы 28 ақпанда Шығыс Қазақстан облысы Тарбағатай ауданы Ақсуат ауылында (бұрынғы Семей облысы, Ақсуат ауданы, Ақсуат ауылы) дүниеге келген.

1981 ж. Семей педагогикалық институтының  (қазір Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік педагогикалық институт) филология факультетін бітіріп, Алматы облысының Күрті ауданында екі жыл мұғалім болған.

1983-1985 жылдары республикалық «Балдырған» журналында поэзия бөлімінің меңгерушісі, кейін «Жалын» баспасында редактор, «Қазақстан мектебі» журналы, «Қазақ әдебиеті» газетінде бөлім меңгерушісі, халықаралық «Дала» журналында бас редактордың орынбасары, «Қазақ тарихы» журналында бас редактордың орынбасары, ғылыми-педагогикалық «География және табиғат» журналының бас редакторы қызметтерін атқарды.

1980 жылы «Бастау» сериясымен тұңғыш кітабы жарық көрді. «Ақ сәуле», «Мазасыз әлем» және балаларға арналған жинақтарға өлеңдері енген. «Маңдайдағы жазулар» (2003), «Атбегінің әліппесі» (2005), «Мен ғашықпын ғаламға» (2008), «Жасыл жаңбыр» (2014), «Наркескен» (2014) жыр жинақтары, сондай-ақ, «Тарбағатай» кітап-альбомының (2015) авторы.

Халықаралық «Алаш» әдеби сыйлығының лауреаты (2005). Бірнеше халықаралық, республикалық мүшәйралардың жүлдегері. 

 

Ә. Қайран шығармалары

Произведения Кайрана А.

 

Кітаптар – Книги

 

Қайран, Ә. Маңдайдағы жазулар [Мәтін] : өлеңдер мен балладалар / Ә. Қайран . - Астана : Елорда, 2003. - 216 б.

Қайран, Ә. Мен ғашықпын ғаламға [Мәтін] : өлеңдер мен толғаулар / Ә. Қайран. - Алматы : Жазушы, 2008. - 160 б.

Шығыс Қазақстан қаламгерлерінің кітапханасы : Т. Әбдікәкімов, Ә. Қайран,  Ә. Қаңтарбаев, Ә. Ережеқызы, А. Тасқараұлы [Мәтін]. - Алматы : ҚазАқпарат, 2008. - 304 б.

Қайран, Ә. Мезгіл-мезет мектебі [Мәтін] / Ә. Қайран. - Алматы : Таймас, 2011. - 16 б.

Қайран, Ә. Ерасыл [Мәтін] / Ә. Қайран. - Алматы : Таймас, 2012. - 216 б.

Қайран, Ә. Кенесары [Мәтін] / Ә. Қайран // Қазақтың 100 поэмасы. Т. 6. - Алматы : Жазушы, 2013. - Б. 123-152.

Қайран, Ә. Жасыл жаңбыр [Мәтін] : өлеңдер / Ә. Қайран. - Алматы : ЖК "Нуракынов", 2014. - 380 б.

Қайран, Ә. Наркескен [Мәтін] : тарихи дастандар, толғаулар, өлеңдер, аудармалар / Ә. Қайран. - Алматы : Нуракынов, 2014. - 400 б.

Қайран, Ә. Тарбағатай [Мәтін] / Ә. Қайран // Ұлағат ордасы [Мәтін] : кітап-альбом. - Астана : Фолиант, 2015. - Б. 98.

 

 

Ә. Қайранның  қатысуымен шыққан басылымдар

Издания, вышедшие при участии Кайрана А.

 

Торайғыров, С. Дүние дөңгелегі айналады [Мәтін] : таңдамалы / С. Торайғыров / ред. Ә. Қайран. - Жидебай : Халықаралық Абай клубы, 2009. - 350 б.

 

 

Мерзімді басылымдардағы мақалалары

Публикации в периодических изданиях

 

1994-1999

 

Қайран, Ә. Өз жұлдызын бiлмейтiн бiр адаммын [Мәтін] : Қарашық.  Асау (Асқар Сүлейменовке).  Жұт : өлеңдер / Ә. Қайран // Өркен. - 1994. -  4 маусым. - Б. 4-5 .

Қайран, Ә. Қаулыда қауқар болмаса [Мәтін] : 1994 жылы  23-24 қыркүйекте "Мемлекеттiк тiлдi оқытудың өзектi мәселелерi" деген атпен өткен респ. ғылыми-практикалық семинар кеңестен кейiнгi ойлар // Қазақ әдебиетi. - 1994. - 7 қазан. - Б. 12.

Қайран, Ә. Қиырдан шығам бөкендей.  Жұт.  Сұлулық [Мәтін] : өлеңдер / Ә. Қайран  // Қазақ әдебиетi. - 1994. - 30 қыркүйек. - Б. 13.

Қайран, Ә. "Ол - бiр құшақ музыка..." [Мәтін]  :  ақын Ж. Жақыпбаевты еске алу / Ә. Қайран // Қазақ әдебиетi. - 1995.  - 7 ақпан.  - Б.13.

Қайран, Ә. Қайтпас қайсар бiр жүрек [Мәтін]  : Ұлы отан соғысының ардагерi Ш. Серғазин туралы / Ә. Қайран // Қазақ әдебиетi. - 1995. - 9 мамыр. - Б. 10.

Қайран, Ә. "Алтын ұям - мектебiм" немесе бiлiм беру iсiнiң бiтпес жыры туралы [Мәтін] / Ә. Қайран // Қазақ әдебиетi. - 1995. - 25 шiлде. – Б. 4 .

Қайран, Ә. Ұлылық  ұмытылмас халық барда [Мәтін] : ұлы Абайдың 100 және 125 жылдық  мерейтойлары туралы / Ә. Қайран // Қазақ әдебиетi. - 1995. - 8 тамыз. – Б.11.

Қайран, Ә. Қазақ деген Арыстан. Өксiк күй. Қабанбай батырдың рухына шағыну.  Нелер таяп келедi.  Қабiр басындағы өлең.  Қысқы бағыттағы сары жапыраққа. Бiр ай [Мәтін] : өлеңдер // Жалын. - 1995. - № 9-10. - Б. 87-93 .

Қайран, Ә. Ауыл азды дегенше... [Мәтін] : қазақ ауылдарының ахуалы туралы / Ә . Қайран // Қазақ әдебиетi. - 1995. - 7 қараша. - Б. 3.

Қайран, Ә. Жұртым деп соққан жүрегi [Мәтін] : Түркияның Анкара университетiндегi тiл оқыту орталығының профессоры З. Сымайыл туралы / Ә . Қайран // Қазақ әдебиетi. - 1995. - 26 желтоқсан. – Б. 7.

Қайран, Ә. Кел, қаламым, екеумiз бақ сынайық [Мәтін]  : өлеңдер / Ә. Қайран // Қазақ әдебиетi. - 1996. -23 қаңтар. – Б. 5.

Қайран, Ә. Наурыз нақыштары [Мәтін]  : өлең / Ә. Қайран  // Қазақ әдебиетi. - 1996. -19 наурыз. - Б. 15.

Қайран, Ә. Кәделi меймандар немесе "Орыс кiтабын" орғытып өте алмаймыз: Алматы қаласында өткен "Орыс кiтабы" атты көрме-жәрмеңке туралы  [Мәтін] / Ә. Қайран // Қазақ әдебиетi. - 1996. - 26 наурыз. – Б. 4.

Қайран, Ә. Қызылқұмның келіп ем ыстығымен [Мәтін] : [Қ. Исаұлының "Керімсал"өлеңдер мен балладалар және хамсаят"атты кітабы туралы] / Ә. Қайран // Қазақ әдебиеті. - 1996. - 16 сәуір. - Б. 12.

Қайран, Ә.  Қазақ мектебiне қалай қарайсыз? [Мәтін] : [Қазақстандағы қазақ мектептерiнiң қазiргi жағдайы туралы]/  Ә. Қайран // Қазақ әдебиетi. - 1996. - 9 шiлде. - Б. 4.

Қайран, Ә. Түнемел ойды көп iштiм. Құрдасқа  [Мәтін]  : өлеңдер / Ә. Қайран  // Қазақ әдебиетi. - 1996. - 5 қараша. - Б. 5.

Қайран, Ә. Ертiс - Баян әуендерi [Мәтін] : Алматыда өткен Павлодар облысының өнерi мен мәдениетiнiң фестивалi туралы / Ә. Қайран // Қазақ әдебиетi. - 1997. - 4 наурыз. – Б. 6 .

Қайран, Ә. "Адамға қанша жер қажет?" [Мәтін] : жер туралы мәселелер жайлы / Ә. Қайран // Қазақ әдебиетi. - 1997. - 15 сәуiр. - Б. 6-7.

Қайран, Ә. "Орыс кiтабының" ортақ көрмесi [Мәтін] : Алматы қаласында  iскерлiк және ынтымақтастық орталығы "Атакентте" өткен "Орыс кiтабы" көрме-жәрмеңкесi туралы / Ә. Қайран // Қазақ әдебиетi. - 1997. - 27 мамыр. - Б. 2 .

Қайран, Ә. Жердiң бетi - жансебiлдiң отаны [Мәтін] : өлеңдер // Ә. Қайран / Қазақ әдебиетi. - 1997. - 28 қазан. – Б. 6-7 .

Қайран, Ә. "Болашаққа" кiмдер барады? [Мәтін]  : шетелде бiлiм алатын студенттерге арналған "Болашақ" стипендиясының бүгiнi мен ертеңi туралы баспасөз мәслихатындағы ойлар / Ә. Қайран // Қазақ әдебиетi. - 1997.  - 11 қараша. - Б. 4-5.

Қайран, Ә. Айналайын Ақмола, сен бiр Орда! [Мәтін]  : өлең / Ә. Қайран / Қазақ әдебиетi. - 1997. - 11 қараша.  – Б. 3.

Қайран, Ә. Тiл саясатының тiрегi кiмдер? [Мәтін] : мемлекеттік  тiл мәртебесi туралы / Ә. Қайран // Қазақ әдебиетi. - 1997. - 25 қараша.  – Б. 7.

Қайран, Ә. Сiзге поэзия қажет пе? [Мәтін]  : қазақ поэзиясының жағдайы туралы / Ә. Қайран // Қазақ әдебиетi.  - 1998. - 13 қаңтар. - Б. 3-4 .

Қайран, Ә. Атажұртты аңсағандар[Мәтін] : жазушылар одағында проза кеңесiнiң кезектi мәслихатында жазушы Жақсылық Сәмитұлының "Сергелдең" атты романы және Әлiбек Файзуллаұлының "Қатыбезер" атты повестер мен әңгiмелер жинағы талқыланғандығы туралы / Ә . Қайран // Қазақ әдебиетi. - 1998. - 20 қаңтар. - Б. 2-3 .

Қайран, Ә. Өзiңдi [Мәтін]  : өлең / Ә. Қайран // Қазақ әдебиетi. - 1998. - 1 мамыр. – Б. 1.

Қайран, Ә. "Ал, дүние!.." [Мәтін] : ақын Иран-Ғайыптың шығармашылығы туралы / Ә. Қайран // Қазақ әдебиетi. - 1998. - 10 шiлде. – Б. 11-16 .

Қайран, Ә. Серпiлмейсiң сен неге? [Мәтін] : өлең // Қазақ әдебиетi.- 1998. - 28 тамыз. – Б. 1.

Қайран, Ә. Қарақшы мен қарыға [Мәтін] : өлең / Ә. Қайран // Қазақ әдебиетi. - 1998. - 20 қараша. - Б. 8.

Қайран, Ә. Мақпал үндi Мақпал қыз мақпал кеште [Мәтін] : әншi  М. Жүнiсова туралы / Ә. Қайран // Қазақ әдебиетi. - 1998. - 4 желтоқсан. - Б. 5.

Қайран, Ә. "Жалын" боп жалындаған  [Мәтін] : академик-жазушы З. Қабдоловтың өмiрi мен шығармашылығы туралы / Ә. Қайран // Қазақ әдебиетi. - 1999. - 1 қаңтар. - Б. 1.

Қайран, Ә. Жүрегiмдi жүгендеп тастар болсаң [Мәтін] : өлеңдер / Ә . Қайран  // Қазақ әдебиетi. - 1999. - 1 қаңтар. - Б. 8-9.

Қайран, Ә. Жаппастың қыл қобызы ыңыранды[Мәтін] : қобызшы Жаппас Қаламбаев туралы / Ә. Қайран // Қазақ әдебиетi. - 1999. - 19 ақпан. – Б. 16.

Қайран, Ә. Аққа толған қазандар құтқа толып  [Мәтін]  : өлең / Ә. Қайран  // Қазақ әдебиетi. - 1999. - 19 наурыз. - Б.1 .

Қайран, Ә. Ер туралы естелiк дастанмен тең : қазақ мем. аграрлық ун-тiнде акад. Қ. И. Сәтбаевтың туғанына 100 жыл толуына арналып өткен еске алу кешi туралы [Мәтін] / Ә. Қайран // Қазақ әдебиетi. - 1999. - 26 наурыз. - Б. 9.

 

2000-2009

 

Қайран, Ә. Үш ұзақ.  Жатақхана.  Ақын.  Өкше [Мәтін] : өлеңдер / Ә. Қайран  // Қазақ әдебиетi.- 2000. - 14 қаңтар. – Б. 8.

Қайран, Ә. Үш ұзақ [Мәтін] : өлең / Ә. Қайран // Қазақ әдебиеті. - 2000. - 14 ақпан. - Б. 5

Қайран, Ә. Тамшы-ғұмыр, құлайсың қай сағатта? [Мәтін] : өлеңдер / Ә. Қайран // Қазақ әдебиетi. - 2000. - 7 шiлде. – Б. 6 .

Қайран, Ә. Даладай дарқан жүрегi : журналист Атабай Қылышбайұлы туралы [Мәтін] / Ә. Қайран// Қазақ әдебиетi. - 2001. - 8 маусым. – Б. 9 .

Қайран, Ә. Икар -Iңкәрдiң соңғы әнi [Мәтін] : Сiргелi Елшiбек батырдың Түркiстанмен қоштасуы  / Ә. Қайран // Қазақ әдебиетi. - 2001. - 3 тамыз. - Б. 8.

Қайран, Ә. Кейiнгi жастар – дүбiрлi [Мәтін] : жастар поэзиясы жайлы / Ә. Қайран // Қазақ әдебиетi.  - 2001. - 9 қараша.  - Б. 7.

Қайран, Ә. Тәңiр құты [Мәтін]  : өлең / Ә. Қайран  // Парасат. - 2001. - № 12. - Б. 8.

Қайран, Ә. Кешiрмейдi [Мәтін] : Кенесары ханға арналған өлең / Ә. Қайран // Қазақ әдебиетi. - 2002. - 20 қыркүйек. – Б. 4.

Қайран, Ә.  Жалқы жүректiң жары – мұң [Мәтін] : өлеңдер // Қазақ әдебиетi. - 2003. - 10 қаңтар. - Б. 15.

Қайран, Ә. Өтеміз қарғам, өтеміз біздер осылай [Мәтін] / Ә. Қайран // Жас алаш. - 2003. - 30 қаңтар. - Б. 7.

Қайран, Ә. Махаббат-дауыл, долы күш [Мәтін] / Ә. Қайран // Жұлдыз. - 2003. - № 1. - Б. 85-96.

Қайран, Ә. Ашық едi Ақсуаттың аспаны... [Мәтін] : өлеңдер / Ә. Қайран // Жас Қазақ үнi. - 2003. - 26.09. - 02.10. - Б. 6.

Қайран, Ә. Бес ене мен пешене [Мәтін] : Тыныштықбек Әбдiәкiмұлына  арналған  өлең / Ә. Қайран // Үш қиян. - 2003. - 16 қазан. – Б. 5.

Қайран, Ә. Жаңа жылдың ойын - сауық жобасы [Мәтін] / Ә. Қайран // Қазақстан мұғалімі. - 2004. - 1 қаңтар. - Б. 6-7.

Қайран, Ә. Сiргелi Елшiбек батырдың Түркiстанмен қоштасуы : жыр / Ә. Қайран // Қазақ тарихы. - 2004. - № 1. – Б. 60-61.

Қайран, Ә. Алдымдағы күбірден қорқам, артымдағы дүбірден қорқам! [Мәтін] : [ақын қазіргі қазақ поэзиясы туралы ой бөліседі] / Ә. Қайран // Қазақ әдебиеті. - 2004. - 13 ақпан. - Б. 6.

Қайран, Ә. Ақсуат, Ақжар аймағы- қазақы жұрттың қаймағы [Мәтін] : ауыл шаруашылығы министрлігінің назарына / Ә. Қайран // Егемен Қазақстан. - 2004. - 30 сәуір. - Б. 7.

Қайран, Ә. Күнге сапар шегiп кеттi киелi үн [Мәтін] : өлеңдер / Ә. Қайран // Қазақ әдебиетi. - 2004. - 3 желтоқсан . - Б. 12-13 .

Қайран, Ә. Ұлыстың ұлы күнi - Наурыз [Мәтін] : сахналық сауық-кештiң жалпы жобасы / Ә. Қайран // Қазақ тарихы. - 2005. - № 1. - Б. 120-124 .

Қайран, Ә. Тәңiр құты [Мәтін]  : өлең / Ә. Қайран  // Шекарашы. - 2005. - № 5. - Б. 1.

Қайран, Ә. Қайран өмiр! [Мәтін]  : өлең / Ә . Қайран  // Парасат. - 2005. - № 7. – Б. 21.

Қайран, Ә. Албан.  Ұзақ батырдың ақырғы сөзi [Мәтін] / Ә. Қайран // Қазақ тарихы.- 2006. - № 2. – Б. 50.

Қайран, Ә. 1986.  Желтоқсан [Мәтiн] : қаладан қашқан қазақ жiгiтiнiң зары / Ә. Қайран // Қазақ тарихы. - 2006. - № 5. – Б. 79-80.

Қайран, Ә. Жазғыра көрме [Мәтін] : өлең / Ә . Қайран // Аманат. - 2006. - № 5. - Б. 192-193.

Қайран, Ә. Белгiсiздiк [Мәтін] : өлең / Ә. Қайран // Ана тiлi. - 2007. - 11 қаңтар. - Б. 15.

Қайран, Ә.  Жер өлең [Мәтін] : өлең / Ә . Қайран / География және табиғат. - 2007. - № 3. - Б. 38.

Қайран, Ә.  Жер. Су. Тас. Көк [Мәтін] : өлеңдер / Ә. Қайран // Қазақ әдебиетi. - 2007. - 23 наурыз. - Б. 9.

Қайран, Ә. Қазақтың бар ма қаныңда қастық?. Сен кiмсiң, қазақ?. Қазақ деген арыстан. Асау. Күз де келдi-ау!. Жазғыра көрме [Мәтін] : өлеңдер / Ә. Қайран // Абай.- 2007. - 10 қазан . – Б. 6.

Қайран, Ә. Томаша жұрт томсарып, тозғындады [Мәтін] : өлеңдер / Ә. Қайран // Қазақ әдебиетi. - 2008. – 22 - 28 ақпан . – Б. 9.

Қайран, Ә. Билiк - құзiретiмен бағындырады. Өлең - құдiретiмен табындырады : ақын, "Алаш" сыйлығының иегерiмен сұхбат / әңг. А. Әубәкiр [Мәтін] / Ә. Қайран // Жас Қазақ үнi. - 2008. - 26 ақпан. – Б. 1, 6-7 .

Қайран, Ә. Ауыздықпен алысқан ақтабан жыр [Мәтін] : ақын Сәкен Иманасов - 70 жаста / Ә. Қайран // Жетiсу. - 2008. - 1 мамыр. – Б. 10 .

Қайран, Ә. Тыныштықбектi тануға талпыныс [Мәтін] : ақын Тыныштықбек Әбдiкәкiмұлы туралы / Ә. Қайран // Сын. - 2008. - маусым. - Б. 100-104.

Қайран, Ә. Ағын. От пен гүл. Белгiсiздiк. Қорқытпен сырласу. Тамшы - ғұмыр[Мәтін] : өлеңдер / Ә. Қайран // Ана тiлi. - 2008. - 11 желтоқсан . – Б. 30.

Қайран, Ә. Ай парк Шиллерсiз-ақ қызық өмiр сүрiп жатыр? [Мәтін] : қазiргi кездегi поэзия және ақындардың әлеуметтiк жағдайы туралы ой қозғаған / Ә. Қайран // Қазақ әдебиетi. - 2008. - 31 желтоқсан. – Б. 7 .

Қайран, Ә. Қырық қырлы, құпия сыры [Мәтін] : ұлағатты ұстаз М. Мойтықов туралы / Ә. Қайран // Мұғалiм және қоғам. - 2009. - № 2. - Б. 31-34.

Қайран, Ә. Өлең өлмесе бiзде өлмеймiз [Мәтін] / Ә. Қайран  // Қазақ әдебиетi. - 2009. – 13-19 ақпан. - Б. 1.

Қайран, Ә. Бiр мұң кернеп барады тәмәм көктi. Күйшi шалдың күйiгi. Ар аттағанның арылуы.  Бөртостаған.  Әлемге ортақ шерлi күй. Сол ән болсын. Бiздiң сәттер [Мәтін] : өлеңдер / Ә. Қайран // Қазақ әдебиетi. - 2009. - 7-13 тамыз. - Б. 8.

Қайран, Ә. Өлең бақшасындағы өлмейтiн гүл [Мәтін] : қаламгер Б. Үсеновтың "Жүзiк" атты кiтабы жайлы / Ә. Қайран // Қазақ әдебиетi. - 2009. - 11-17 қыркүйек. - Б. 11.

Қайран, Ә. Тiлдесе бергiн елiңмен [Мәтін] : Төкен Ибрагимовке арналған өлең / Ә. Қайран // Семей таңы. - 2009. - 1 қазан. – Б. 4 .

Қайран, Ә. Арналар кеуiп, ағаштар қурап қалмасын [Мәтін] / Ә. Қайран // Ақ желкен. - 2009. - № 11. - Б. 8-9.

 

 

2010 - ...

 

 

Қайран, Ә. Он сегiзге - он сегiз[Мәтін] : Шманов Дәуренбек Қайырбайұлына арналған өлең / Ә. Қайран  / Президент және Халық. - 2010. - 19 ақпан. - Б. 6.

Қайран, Ә. Жұт [Мәтін] : өлең / Ә . Қайран // Жас Алаш. - 2010. - 15 сәуiр. - Б. 3.

Қайран, Ә. Алғашқы сабақ [Мәтін] : өлең // Мұғалiм және қоғам. - 2010. - № 4. - Б. 36.

Қайран, Ә. Кенесары [Мәтін] : тарихи дастан / Ә. Қайран // Егемен Қазақстан. - 2010. - 16 желтоқсан. - Б. 9.

Қайран, Ә. Кенесары [Мәтін] / Ә. Қайран // Жұлдыз. - 2011. - № 1.- Б. 3-34.

Қайран, Ә. Жанымда түнек аунайды... [Мәтін] : поэзия / Ә. Қайран // Таң-Шолпан. - 2011. - № 3. - Б. 104-113.

Қайран, Ә.  Ұлы жүрек [Мәтін] : өлең / Ә. Қайран // Мұқағали. - 2011. - № 8. - Б. 44-45.

Қайран, Ә. Алла атымен ақиқатқа бас ұрам. Абайдың ақырғы назасы.  Махаббат.  Сендердi аңсап.  Сол күнi [Мәтін] : өлеңдер / Ә. Қайран // Қазақ әдебиетi. - 2011. - 21-27 қазан. – Б. 9 .

Қайран, Ә. Түркi тiлдес халықтардың iшiндегi шоқтығы биiк елмiз [Мәтін] / Ә. Қайран // Халық сөзi. - 2011. - 6 желтоқсан. - Б. 5.

Қайран, Ә. Екi мың он екiншi жыл келгенде [Мәтін] : өлең / Ә. Қайран // Егемен Қазақстан. - 2012. - 1 қаңтар. – Б. 1.

Қайран, Ә. Өлең өзегiндегi тылсым [Мәтін] : ақын Б. Беделханның "Уақыттың жүрегi" атты кiтабы туралы / Ә. Қайран // Қазақ әдебиетi. - 2012.  - 24 ақпан - 1 наурыз. – Б. 5.

Қайран, Ә. Кейiпкер бет-бейнесi әлi де белгiсiз [Мәтін] / Ә. Қайран // Қазақ әдебиетi. - 2012. - 2 - 8 наурыз. – Б. 8.

Қайран, Ә. Ұлы жеңiстен 23 күн бұрын [Мәтін] : жауынгер Тiлеген Қинайбайұлы туралы / Ә. Қайран // Егемен Қазақстан. - 2012. - 9 мамыр. - Б. 3.

Қайран, Ә. Тілек [Мәтін] : өлең / Ә. Қайран // Егемен Қазақстан. - 2012. - 27 шілде. – Б. 1

Қайран, Ә. Санадағы сан таңба. Изеңбайдың гармоны. Ала биенiң ажалы. Түйелер трагедиясы [Мәтін] : өлеңдер / Ә. Қайран // Қазақ әдебиетi. - 2012. - 30 қараша - 6 желтоқсан. – Б. 12.

Қайран, Ә. Үш рәмiз. Алтай - Тарбағатай . Өскемен - Семей . Сезiм [Мәтін] : өлеңдер / Ә. Қайнар // Отүкен. - 2013. - № 1. – Б. 238-243.

Қайран, Ә. Жетiсу (тарихи толғаныс) [Мәтін] : өлең / Ә. Қайран // Қазақ тарихы. - 2014. - № 1. – Б. 50 .

Қайран, Ә. Ел үшiн салған саңлақ сан ұранын [Мәтін] : өлең / Ә. Қайран // Тәрбие құралы. - 2014. - № 3. - Б. 3.

Қайран, Ә. Ұлытау [Мәтін]  : өлең / Ә. Қайран // Егемен Қазақстан. - 2014. - 19 қыркүйек. – Б. 5.

Қайран, Ә. Отан [Мәтін] : өлең / Ә. Қайран // Егемен Қазақстан. - 2014. - 16 желтоқсан. -  Б. 13.

Қайран, Ә. Мүсiншiнiң мүмкiндiктерi немесе есiмде қалған естелiктер :  мүсiншi Т. Бинашев туралы [Мәтін] / Ә. Қайран // Оңтүстiк Қазақстан. - 2014. - 9 қыркүйек. – Б. 6 .

Қайран Ә. Ұлытау [Мәтін] : өлең / Ә. Қайран // Егемен Қазақстан . - 2014. - 19 қыркүйек . – Б. 5

Қайран, Ә. Сен - рухсың, сен – арсың  [Мәтін] : өлең / Ә. Қайран // Жетiсу. - 2015. - 1 қаңтар . - Б. 12 .

Қайран, Ә. Таным мен талғам [Мәтін] : әдебиетке деген оқырманның көзқарасы, талғамы туралы / Ә. Қайран // Қазақ әдебиетi. - 2015. - 13 - 19 ақпан. – Б. 3.

Қайран, Ә. Ұлағатты ұстаз - 75 жаста [Мәтін] / Ә. Қайран // Биология және салауаттылық негізі. - 2015. - № 3. - Б. 61-64.

Қайран, Ә. Қазығұрттың қыраны [Мәтін] : Р. Сәтiмбековке арналған өлең / Ә. Қайран // Биология және салауаттылық негiзi. - 2015. - № 3. - Б. 62.

Қайран, Ә. Аспаннан түскен аяттар. Iшiңдер, жастар. Иттер. Ерлер-ай, ерлер! [Мәтін] : өлеңдер / Ә. Қайран  // Жамбыл. - 2015. - № 3. - Б. 101-111.

Қайран, Ә.  Ғасыр өттi [Мәтін] : өлең / Ә. Қайран // Қазақ әдебиетi. - 2015. - 7 - 12 тамыз. - Б. 8.

Қайран, Ә. Бiлiмнiң бұтақ жайған бәйтерегi [Мәтін] : "Қазақстан мектебi" журналының 90 жылдығына орай естелiк-эссе / Ә. Қайран // Қазақстан мектебi. - 2015. - № 8. – Б. 8-10.

Қайран, Ә. Ана тiлi мен Ата заң [Мәтін] : өлең / Ә. Қайран / Ана тiлi. - 2015. - 27 тамыз -2 қыркүйек . – Б. 1.

Қайран, Ә.  Шырақ [Мәтін] : ақын Жұматай Жақыпбаев туралы естелiк / Ә. Қайран // Егемен Қазақстан. - 2015. - 16 қазан. – Б. 5.

Қайран, Ә. Ата қазақ  арманы[Мәтін] : өлең / Ә. Қайран // Егемен Қазақстан. - 2015. - 16 желтоқсан. – Б. 14.

Қайран, Ә. Ұлттың еккен егiнi, ол - ұранын ұлықтап, туын көтеретiн ұрпағы [Мәтін] : ұлт туралы, ұлт болашағы, дiн мәселесi және сапасыз оқулықтар мен ұрпақты ұлтжанды, бiлiмдi етiп тәрбиелеудiң көкейкестi мәселелерi жайында / Ә. Қайран // Егемен Қазақстан. - 2016. - 26 қаңтар. - Б. 6.

Қайран, Ә. Ұлттың еккен егіні [Мәтін] : ол - ұранын ұлықтап, туын көтеретін ұрпағы / Ә. Қайран // Егемен Қазақстан . - 2016. - 26 қаңтар. - Б. 6

Қайран, Ә. Тарбағатай - Ақсуат [Мәтін] / Ә. Қайран // Егемен Қазақстан. - 2016. - 24 ақпан. - Б. 11.

Қайран, Ә. Аға [Мәтін] : Қ. Шаяхметұлына арналған өлең / Ә. Қайран // Қазақ әдебиетi және мемлекеттiк тiл. - 2016. - № 3. - Б. 5.

Қайран, Ә.  Мұрын ана - Жүзей қыз [Мәтін] : шежіре-аңыз, жыр-толғау / Ә. Қайран // Егемен Қазақстан. - 2016. - 29 маусым. – Б. 11.

Қайран, Ә. Өлеңдер [Мәтін] / Ә. Қайран // Қазақ әдебиеті . - 2016. - 29-4 ақпан. - Б. 8.

Қайран, Ә. Жұдырықтай жүрегiм : өлеңдер / Ә. Қайран // Қазақ әдебиетi. - 2016. - 29 - 4 ақпан. – Б. 8.

Қайран, Ә. Тарбағатай - Ақсуат [Мәтін] / Ә. Қайран // Егемен Қазақстан. - 2016.- 24 ақпан (№ 36). – Б. 11.

Қайран, Ә. Аға [Мәтін] : өлең  Қ. Шаяхметұлына арналған / Ә. Қайран // Қазақ әдебиеті және мемлекеттік тіл. - 2016. - № 3. - Б. 5.

Қайран,  Ә.  Отан  [Мәтін] : өлең / Ә. Қайран // Түркi әлемi. - 2016. - мамыр - маусым. – Б. 13.

Қайран, Ә. Кітаби кісілік, кінәмшіл кәнизәк [Мәтін] / Ә. Қайран // Түркістан. - 2016. - 23 маусым. – Б. 4

Қайран, Ә. Мұрын ана - Жүзей қыз[Мәтін] : шежiре-аңыз, жыр-толғау / Ә. Қайран // Егемен Қазақстан. - 2016. - 29 маусым. - Б. 11.

Қайран, Ә. Пiр [Мәтін] : өлең / Ә. Қайран // Түркi әлемi. - 2016. - тамыз. – Б. 4.

Қайран, Ә. Шертпе күйдiң шерiндей [Мәтін] : ақын Абзал Бөкеннiң шығармашылығы туралы / Ә. Қайран // Қазақ әдебиетi. - 2016. - 30 желтоқсан. - Б. 12-13 .

Қайран, Ә. Көңiлдiң кейбiр күйлерi [Мәтін] : өлеңдер / Ә. Қайран // Түркiстан. - 2017. - 27 сәуiр. – Б. 11.

Қайран, Ә. Алтай өрнектерінің айтары көп: [жазушы Т. Мағзұмовтың шығармашылығы туралы] / Ә. Қайран. - Мәтін // Дидар. - 2023. - 28 қаңтар. - Б. 3.

 

 

 

Ә. Қайран туралы әдебиеттер

Литература о Кайране А.

 

Кітаптар - Книги

 

Қазақстан жазушылары ХХ ғасыр [Мәтін] : анықтамалық. - Алматы : Ана тілі, 2004. – Қайран Әбубәкір: б. 173.

Қазақ әдебиеті [Мәтін] : энциклопедиялық анықтамалық. - Алматы : Аруна, 2005. - 576 б. – Қайран Әбубәкір : б. 307.

Қазақстан жазушылары [Мәтін] : анықтамалық / жауапты ред. Б. Шаханұлы. - Алматы : Ан-Арыс, 2009. – Қайран Әбубәкір: б. 218.

Шығыс жұлдыздары [Мәтін] : энциклопедиялық анықтамалық. - Астана : Фолиант, 2011. - 304 б.

Т. 1 : Сөз зергерлері. Мәдениет майталмандары. - Астана : Фолиант, 2011. - 304 б.- Қайран Әбубәкір: б. 99.

Шығыс Қазақстан облысы [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2014. - 848 б. –  Қайран Әбубәкір: б. 428.

 

***

 

Литература Казахстана [Текст] : энциклопедический справочник . - Алматы : Қазығұрт, 2010. - 528 с. – Кайран Абубакир : с. 255.

 

 

Мақалалар-Статьи

 

Еркебұлан, Е. Әбубәкір ақынды оқығанда [Мәтін] : [ақын Ә. Қайранның шығармашылығы туралы] / Е. Еркебұлан // Ертіс өңірі. - 2012. - 28 наурыз. - Б. 13.

Сәбитова, І. Жыр құдіреті - табиғат суреті [Мәтін] : ақын Ә. Қайран шығармашылығы туралы / І. Сәбитова // Жұлдыз . - 2010. - № 6. - Б. 184-190.

Қартов, М. Тереңде жатқан тұнбалар [Мәтін] : Әбубәкір Қайранға арналған өлең / М. Қартов // Жұлдыз . - 2009. - № 1. -  Б. 62 .

Тәңір шебер төккен нұр... [Мәтін] : Әбубәкір Қайранның  Ғасыр өтті атты өлеңі берілген // Қазақ әдебиеті. - 2015. – 7-12 тамыз. - Б. 8.

Қайнарұлы М.

Жаңартылды 11.07.2025 11:49

Мерей Қайнарұлы (1985 ж.) – Қазақстан Журналистер одағының мүшесі, суретші, фотограф.

1985 жылы 17 қарашада Шығыс Қазақстан облысы, Катонқарағай ауданы, Шыңғыстай ауылында дүниеге келген.

2003 жылы Семейдегі Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеттің «Бейнелеу өнері және сызу» факультетіне оқуға түсіп, ойдағыдай тәмамдаған.

Еңбек жолын Шығыс Қазақстан облысы, Глубокое ауданы, Глубокое кентіндегі Оралхан Бөкей атындағы орта мектепте мұғалім болып бастайды. Кейін Глубокое аудандық «Ақ бұлақ» газетінде тілші болады.

2011 жылы Өскеменде ашылған облыстық «Менің өлкем» газетіне ауысады. Мұнда журналист, редактор болып қызмет етеді.

2014 жылы облыстық «Дидар» газетіне журналист болып орналасады. Бүгінгі күні осы газетте жауапты хатшының орынбасары болып еңбек етеді.

Қосымша фотоөнермен, карикатура салумен айналысады. Республикалық, облыстық фотобайқауларда, карикатурашылар байқауында жүлделі орындар алған.

Республикалық «Менің Отаным» атты фотобайқауда бас жүлде (2016), «Рухани жаңғыру» бағдарламасы аясында өткен облыстық фотобайқауда «Менің замандастарым» номинациясынан 1-орын (2017), «Егемен Қазақстан» газеті ұйымдастырған республикалық карикатурашылар байқауында 2-орын (2018), Республикалық БАҚ арасындағы байқауда «Үздік фоторепортаж» аталымы бойынша 1-орын (2019), Облыстық жастар шығармашылық байқауында «Көркем фотосурет» номинациясы бойынша 1-орын (2019) иеленген.

2025 жылғы 23 маусымдағы Президенттің Жарлығымен "Ерен еңбегі үшін" медалімен наградталды. 

М. Қайнарұлының мерзімді басылымдардағы мақалалары

Статьи М. Кайнарулы в периодических изданиях

  

Қайнарұлы, Мерей. Шыңғыстай шамшырақтары: [Қатонқарағай ауданы Шыңғыстай мектебі, оның негізін қалаушы Ә. Ережепұлы (суретімен) туралы.] / М. Қайнарұлы // Менің өлкем. - 2012. - 9 ақпан.- Б. 9.

Қайнарұлы, Мерей.Полигон перзенті / М. Қайнарұлы // Менің өлкем. - 2012. - 15 наурыз. - Б. 3.

Қайнарұлы, Мерей. Оралхан тіпті де өлген жоқ: [Жазушы Оралхан Бөкейдің 70 жылдық мерейтойы Қатонқарағай өңірінде дүбірлеп өтті.] / М. Қайнарұлы // Менің өлкем. - 2013. - 19 қыркүйек. - б. 9.

Қайнарұлы, Мерей. Кешенге келушілер қатары көбейіп келеді: [Тарбағатай өңірінде туризмді дамыту мәселесі сөз болды] / М. Қайнарұлы // Дидар. - 2014. - 6 қараша. - б. 9.

Қайнарұлы, Мерей. Катонқарағайда қар барысы тұңғыш рет суретке ілінді / М. Қайнарұлы // Дидар. - 2015.- 9 қаңтар. - Б. 9.

Қайнарұлы, Мерей.  Дәулет олимпиада чемпионы болсам дейді / М. Қайнарұлы // Дидар. - 2015. - 13 ақпан. - Б. 10.

Қайнарұлы, Мерей. Ержүрек жерлестеріміз жайында сыр шертеді: [А.С. Пушкин атындағы облыстық кітапханада Ұлы Жеңістің 70 жылдығына арналған кітаптар көрмесі ұйымдастырылды] / М. Қайнарұлы // Дидар. - 2015. - 18 наурыз. - Б. 6.

Қайнарұлы, Мерей. Сәлемдесу кеші өтті / М. Қайнарұлы // Дидар. - 2015. - 24 сәуір. - Б. 6.

Қайнарұлы, Мерей. Ағайындарының зиратын Польшадан тапқан / М. Қайнарұлы // Дидар. - 2015. - 24 сәуір. - Б. 16.

Қайнарұлы, Мерей. Алтайдағы «Арал» немесе шекарада қалған екі үй / М. Қайнарұлы // Дидар. - 2017. - 14 қыркүйек. - Б. 16.

Қайсенов Қ.

Жаңартылды 07.12.2023 14:31

Қайсенов Қасым (1918-2006) – жазушы, Қазақстан Жазушылар Одағының мүшесі.

1918 жылы 23 сәуірде Шығыс Қазақстан облысы Ұлан ауданы Асу-Бұлақ кентінде дүниеге келген. Мектептен кейін, 1934 жылы Өскемен қаласындағы саяси-ағарту техникумына оқуға түседі. 1938 жылы техникумды аяқтаған соң, Павлодар облыстық халыққа білім беру бөлімінде нұсқаушы болып, әскер қатарына шақырылады, кейін әскери барлау мектебіне жіберіледі.

1941 жылы әскери барлау мектебін бітірген соң Солтүстік-Батыс майдан штабына жіберіледі, сол жерде жау қолында қалған Украина аумағында партизан қозғалысын ұйымдастыру үшін арнайы тапсырмамен жау тылына түсіріледі.

Партизан отрядына басшылық жасап, Украина, Молдавия мен Румыния жерлерін фашистік басқыншылардан азат ету ұрыстарына қатысты.

Соғыстан кейін Қазақ ССР-і Жоғарғы Кеңесі Президиумы аппаратының жауапты қызметкері. Жамбыл облысының Жуалы және Свердлов ауданыатқару комитеті төрағасының орынбасары болды. 1953 ж. Қазақстан Коммунистік партиясының ОК жанындағы партия мектебін бітірді. Ұзақ жылдар бойы «Жазушы», «Қайнар» баспасының директорының орынбасары, редакторы қызметтерін атқарды.

Қасым Қайсенов – қазақ әдебиетінде партизан соғысы тақырыбының негізін қалады. Алғашқы кітабы «Жас партизандар» (1954). «Илько Витряк», Переяславль партизандары» (1955), «Жау тылындағы бала», «Жау тылында» еңбектерінің авторы. 

Соғыстан кейін Украина жеріне жасаған сапарының нәтижесінде – «Партизан соқпақтары» (1964) кітабы жарық көреді. Жазушының 60 жылдығына орай «Народные мстители» - повестер мен әңгімелер жинағы жарық көрген (1978). Жазушының соңғы еңбегі - «Страна моего детства» туған жері Асубұлаққа арналған.

Отызға таяу кітаптың авторы, еңбектері орыс, қырғыз, украин, вьетнам тілдеріне аударылған.

Қазақстан Жазушылар одағының мүшесі (1957).

Богдан Хмельницкий, І дәрежелі Отан соғысы, "За заслуги" ордені, Чехословакия партизаны белгісі, СССР және шетелдердің 25 медалі, Қазақ ССР-і және Украин ССР-інің Құрмет грамоталарымен марапатталған. Украина Үкіметінің III және II дәрежелі "За особые заслуги" орденімен марапатталды.

1995 ж. Халық Қаһарманы атағы және полковник әскери атағы берілді. «Отан» ордені, Қазақстан Жазушылар одағының Б. Момышұлы атындағы сыйлығымен марапатталды, А. Фадеев атындағы Халықаралық сыйлық иегері.

2006 ж. 30 желтоқсанда қайтыс болды.

 

Қ. Қайсенов шығармалары

Произведения К. Кайсенова 

Кітаптар - Книги 

Қайсенов, Қ. Переяслав партизандары [Мәтін] / Қ. Қайсенов. - Алматы : Қазмемкөркемәдебиет баспасы, 1956. - 120 б.

Қайсенов, Қ. Жау тылындағы бала [Мәтін] / Қ. Қайсенов. - Алматы : Қазмемкөркемәдеббаспасы, 1960. - 134 б.

Қайсенов, Қ. Жау тылында [Мәтін] / Қ. Қайсенов - Алматы : Жалын, 1977. - 128 с.

Қайсенов, Қ. Ағалар туралы аңыз [Мәтін] : естелік - әңгімелер / Қ. Қайсенов. - Алматы : Балауса, 1992. - 139 б.

Қайсенов, Қ. Естеліктер мен жазбалар [Мәтін] / Қ. Қайсенов. - Алматы : Атамұра, 2002. - 304 б.

Қайсенов, Қ. Жау тылындағы бала [Мәтін] : повестер мен әңгімелер / Қ. Қайсенов. - Алматы : Атамұра, 2003. - 208 б.

Қайсенов, Қ. Жау тылында [Мәтін] : Ұлы Отан соғысы Жеңісіне 60 жыл / Қ. Қайсенов. - Алматы : Санат, 2005. - 288 б.

Қайсенов, Қ. Таңдамалы [Мәтін]. 1-2-ші кітап / Қ. Қайсенов. - Алматы : Қазақстан, 2008. - 480 б.

Қайсенов, Қ. Шығармалары [Мәтін] : 2 томдық / Қ. Қайсенов. - Астана : Фолиант, 2013-2014. - (Алтай-Ертіс кітапханасы).

 

***

Кайсенов, К. Юные партизаны [Текст] / К. Кайсенов. - Алма-Ата : Каз. Гос. издат, 1954. - 107 с.

Кайсенов, К. Партизаны Переяслава [Текст] / К. Кайсенов. - Алма-Ата : Казгослитиздат, 1958. - 114 с.

Кайсенов, К. Из когтей смерти [Текст] / К. Кайсенов. - Алма-Ата : Казгосиздат, 1960. - 119 с.

Кайсенов, К. Мальчик в тылу врага [Текст] : повесть / К. Кайсенов; перевод с казахского П. Якушев. - Алматы : Жазушы, 1961. - 108 с.

Кайсенов, К. Из когтей смерти [Текст] / К. Кайсенов. - Киев, 1962. - 165 с.

Кайсенов, К. Партизанской тропой [Текст] : записки партизана / К. Кайсенов.- Алма-Ата : Жазушы, 1965. - 432 с.

Кайсенов, К. Партизанской тропой [Текст] : записки партизана / К. Кайсенов. - Алма-Ата : Жазушы, 1970. - 344 с.

Кайсенов, К. Народные мстители [Текст] : сборник / К. Кайсенов; перевод с казахского. - Алма-Ата : Жалын, 1978. - 363 с.

Кайсенов, К. Народные мстители [Текст] / К. Кайсенов. - Алма-Ата : Жалын, 1978. - 364 с.

Кайсенов, К. Страна моего детства [Текст] / К. Кайсенов. - Алма-Ата : Жалын, 1983.- 120 с.

Кайсенов, К. Партизанские тропы [Текст] / К. Кайсенов.- Алма-Ата : Жазушы, 1985.- 360 с.

Кайсенов, К. Партизанской тропой [Текст] : повести / К. Кайсенов. - Алматы : Жазушы, 1994. - 512 с.

Кайсенов, К. Избранное [Текст]: в 2-х томах / К. Кайсенов; отв. ред. и сост. М.Х. Кайсенова. - Алматы : Толағай, 2008.

 

Қ. Қайсеновтың мерзімді басылымдар мен жинақтардағы жарияланымдары

Публикации К. Кайсенова в периодических изданиях и сборниках

 

Көркем шығармалар - Художественные произведения

 

Кайсенов, К. Мальчик в тылу врага [Текст] : [отрывок из повести] / К. Кайсенов // Ленинская смена. - 1961. - 6 июня; 13 августа. - С. 4.

Кайсенов, К. Страна моего детства [Текст] / К. Кайсенов // Простор. - 1981. - №8 . - С. 94-136.

Кайсенов, К. Память войны [Текст] / К. Кайсенов // Дневники братства : повести. - Алма-Ата : Жазушы, 1989. - С. 183-254. - перевод с казахского.

 

Мақалалар - Статьи

 

Қайсенов, Қ. "Орай шап" оқиғасы [Мәтін] : [Ұлан ауданындағы 1916 ж. оқиғасы] / Қ. Қайсенов // Лениншіл жас. - 1967. - 21 июнь.

Қайсенов, Қ. Ел намысы - ер намысы [Мәтін] : [партизан, жазушымен сұхбат ] / Қ. Қайсенов; сұхбаттасқан Е. Зікібаев // Ақиқат. - 1995. - № 5. - Б. 3-9.

Қайсенов, Қ. Чешен Республикадағы соғыс : өртін кім тұтатса, соның өзі сөндіруі тиіс [Мәтін] / Қ. Қайсенов // Егемен Қазақстан. - 1996. - 7 наурыз.

Қайсенов, Қ. Шовинизм ашындырған чешендер [Мәтін] : [Чешен соғысы туралы] / Қ. Қайсенов // Түркістан. - 1996. - 31 шілде.

Қайсенов, Қ. Өзге емес, өзім айтам [Мәтін] : [Украина жеріндегі естеліктері] / Қ. Қайсенов // Егемен Қазақстан. - 1997. - 26 ақпан.

Қайсенов, Қ. Тарас еліндегі табысу [Мәтін] : [М. Әуезовтың туғанына 100 жыл] / Қ. Қайсенов // Егемен Қазақстан. - 1997. - 29 сәуір.

Қайсенов, Қ. Жеңіс баршамызға ортақ [Мәтін] : [9 мамыр Жеңіс күніне] / Қ. Қайсенов // Қазақ әдебиеті. - 1997. - 6 мамыр.

Қайсенов, Қ. Шыншыл шежіре [Мәтін] : [Б. Әшімовтың «Ел сенімі-ең қымбатың» атты жинағы жайында] / Қ. Қайсенов // Егемен Қазақстан. - 1998. - 18 сәуір.

Қайсенов, Қ. Өткеніме жоқ менің өкінерім [Мәтін] : [майдангер жазушы, Халық қаhарманы 80 жаста] / Қ. Қайсенов ; әңгімелескен С. Мұса // Егемен Қазақстан. - 1998. - 24 сәуір.

Қайсенов, Қ. Қайран, інім-ай!... [Мәтін] : [халықтың батыр перзенті Рахымжан Қошқарбаев жайында] / Қ. Қайсенов // Егемен Қазақстан. - 1999. - 26 қаңтар. - Б. 3.

Қайсенов, Қ. Кемел шағында еді [Мәтін] : [К. Тоқаев шығармашылығы туралы] / Қ. Қайсенов // Қазақ әдебиеті. - 1999. - 3 желтоқсан.

Қайсенов, Қ. Солай да солай бұл тағдыр [Мәтін] : естелік / Қ. Қайсенов // Жұлдыз. - 2000. - № 2. - Б. 85-107.

Қайсенов, Қ. Мен балажан адаммын [Мәтін] / Қ. Қайсенов // Ақ желкен. - 2002. - № 1. - Б. 2-4.

Қайсенов, Қ. Алдыңда ағаларың азаймасын [Мәтін] / Қ. Қайсенов // Қазақ әдебиеті. - 2003. - 25 сәуір. - Б. 5.

Қайсенов, Қ. Ұлттық бояу [Мәтін] : Шәмші - қазақ өнеріне үлкен жаңалық әкелді / Қ. Қайсенов // Жалын. - 2006. - № 9. - Б. 57.

Қайсенов, Қ. Айтылмаған әңгімелер [Мәтін] : [жазушы батырмен сұхбат] / Қ. Қайсенов; әңгімелескен Е. Нұразхан // Жалын. - 2008. - № 7. - Б. 22-35.

Қайсенов, Қ. Ақын аға [Мәтін] : [ақын Қ.Аманжолов туралы естеліктен] / Қ. Қайсенов // Жалын. - 2010. - № 3. - Б. 40-41.

***

Кайсенов, К. На героической земле [Текст] : [заметки с Всесоюзном совещании писателей и критиков в Минске] : к 30-летию Победы в Великой Отечественной войне / К. Кайсенов // Казахстанская правда. - 1975. - 8 апреля.

Кайсенов, К. Слово партизана [Текст] : [тема Великой Отечественной войны в творчестве писателя] / К. Кайсенов // Детская литература. - 1982. - № 7. - С. 48-49.

Кайсенов, К. Учитель Байсултан [Текст] : [очерк о первом учителе К. Кайсенова Байсултане Кунапьянове] / К. Кайсенов // Уланские зори. - 1993. - 21 апреля.

Кайсенов, К. «Пишу о том, что испытал и пережил» [Текст] : [беседа] / К. Кайсенов; записал А. Серебряников // Рудный Алтай. - 1993. - 17 июля.

Кайсенов, К. «Пишу о том, что испытал и пережил» [Текст] : [о военной тематике произведений] / К. Кайсенов // Казахстанская правда. - 1995. - 14 марта.

Кайсенов, К. Партизан из рода батыров [Текст] : [К. Касенову - 80 лет] : интервью // К. Кайсенов; записал А. Черненко // Вечерний Алматы. - 1998. - 24 апреля.

Кайсенов, К. Дорогая моя столица! [Текст] : [о предстоящей презентации новой столицы] / К. Кайсенов // Казахстанская правда. - 1998. - 9 июня.

 

Қ. Қайсеновтың қатысуымен жарық көрген басылымдар

Издания, вышедшие при участии К. Кайсенова

 

Қазақстандық партизандар [Мәтін] / құрастырған : Қ. Қайсенов. - Алматы : Қазақтың мемлекеттік көркем әдебиет баспасы, 1960. - 308 б с.

 

Қ. Қайсенов туралы әдебиет

Литература о К. Кайсенове 

Кітаптар - Книги

 

Қазақстан [Мәтін] : ұлттық энциклопедия. 5 т. : К-Қ. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 1999. - Қайсенов Қасым: б. 473.

Шығыс Қазақстан облысы [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2014. - Қайсенов Қасым: б. 429.

Қазақ әдебиеті [Мәтін] : энциклопедиялық анықтамалық / Қазақстан Республикасы мәдениет, ақпарат және спорт министрлігі. - Алматы : Аруна, 2005. - (Мәдени мұра). – Қайсенов Қасым: б. 307.

Шығыс жұлдыздары [Мәтін] : энциклопедиялық анықтамалық. Т. 1 : Сөз зергерлері. Мәдениет майталмандары / құрастырушылар Ұ. Есдаулет, К. Құрмансейіт, Д. Кәпұлы. - Астана : Фолиант, 2011. - Қайсенов Қасым: б. 99.

Қазақстан жазушылары. ХХ ғасыр [Мәтін] : анықтамалық. - Алматы : Ана тілі, 2004. - Қайсенов Қасым: б. 173.

Қазақстан жазушылары [Мәтін] : анықтамалық / құрастырғандар С. Қамшыгер; Қ. Жұмашева. - Алматы : Ан Арыс, 2009. - Қайсенов Қасым: б. 218-219.

Жүз тұңғыш [Мәтін] : жинақ. 2-ші кітап. - Алматы : Жалын, 2005. - 352 б. - Қайсенов Қасым (ол туралы).

Сланов, Ғ. Замана шежіресі [Мәтін] : жазушы жазбалары / Ғ. Сланов. - Алматы : Қазақстан, 1970. - 296 б. - Қайсенов Қасым (ол туралы).

Әлімбаев, М. Хас батыр Қасым Қайсенов [Мәтін] / М. Әлімбаев М. - Алматы : Білім, 1981. - 40 б.

Партизан Қасым Қайсенов [Текст] / құрастырған М. Есламғалиұлы. - Алматы : Жазушы, 1997. - 208 б.

Аупбаев Ж. Таңғажайып тағдырлар [Мәтін] : портрет, эссе , сұхбат / Ж. Аупбаев. - Алматы : Қазақстан, 1998. - 208 б.

Иманасов, С. Қаламдастарым мен замандастарым [Мәтін] / С. Иманасов. - Алматы : Қазақстан, 2001. - 224 б. - Қайсенов Қасым (ол туралы).

Жақсыбаев, А. Қайтпас Қайсар [Мәтін] : роман-эссе / А. Жақсыбаев. - Астана : Фолиант, 2002. - 304 б. - Қайсенов Қасым (ол туралы).

Жақсыбаев, А. Балалық пен даралық [Мәтін] : әңгімелер / А. Жақсыбаев. - Алматы : Ол-Жас, 2005. - 80 б. - Қайсенов Қасым (ол туралы).

Жеңіс сәулесі = Свет победы [Мәтін] : суретті кітап. - Алматы : Казинпресс, 2005. - 400 б. - Қайсенов Қасым (ол туралы).

Халықтың өшпес ерлігі [Мәтін] = Бессмертие подвига народа : воспоминания казахстанцев - ветеранов войны и тружеников тыла. - Астана : Арай, 2005. - 672 б. - Қайсенов Қасым (ол туралы).

Қайырбеков, Ғ. Алыс та жақын жағалау [Мәтін]. 2-ші кітап / Ғ. Қайырбеков; баспаға дайындаған Б. Хамзақызы. - 2006. - 192 б. - Қайсенов Қасым (ол туралы).

Қаһарман [Мәтін] : (естелiк, арнау - толғау, өлең - жырлар) / құраст. Ғ. Қабышұлы. - Алматы : Атамұра, 2007. - 296 б. - Қайсенов Қасым (ол туралы).

Білгенге маржан [Мәтін] : қанатты сөздер мен мақал-мәтелдер / құрастырған А. Қ. Керімтаев. - Алматы : Көркем баспасы, 2010. - 416 б. - Қайсенов Қасым (ол туралы).

Қазақ жауынгері Ұлы Отан соғысы майданында [Мәтін] = Казахстанцы в Великой Отечественной войне : историко-документальное исследование / составители: Б. Ғ. Аяған, Х. М. Әбжанов, Ж. Ү. Қыдыралина. - Алматы : Өнер, 2010. - 639 с. - (Жеңіс). - Издание на казахском и русском языках. - Қайсенов Қасым (ол туралы).

Әміренов, М . Өмір өрнектері [Мәтін] / М. Әміренов. - Өскемен : Шығыс-Полиграф, 2013. - 286 б. - Қайсенов Қасым (ол туралы).

 

***

Казахстан [Текст] : национальная энциклопедия. Т. 3. К-М. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2005. - Кайсенов Касым: с. 94-95.

Литература Казахстана[Текст] : знциклопедический справочник / Министерство связи и информации Республики Казахстан; Комитет информации и архивов. - Алматы : Аруна : Қазығұрт, 2010. - (Мәдени мұра). - Кайсенов Касым: с. 255.

Писатели Казахстана [Текст] : справочник. - Алма-Ата : Жазушы, 1969. - 368 с. - Кайсенов Касым.

Писатели Казахстана [Текст] : справочник. - Алма-Ата : Жазушы, 1982. - 280 с. - Кайсенов Касым.

Они были первыми [Текст] : [справочник]. - Алматы : Алматыкiтап, 2007. - 296 с. - Кайсенов Касым (о нем).

Писатели и поэты Восточного Казахстана [Текст] : (рекомендательный указатель литературы) / Восточно-Казахстанская областная универсальная научная библиотека иени А. С. Пушкина. - Усть-Каменогорск, 1989. - Кайсенов Касым: с. 27-29.

Кайшибаева, Р. К Казахско-украинские литературные связи [Текст] / Р. К. Кайшибаева. - Алма-Ата : Наука, 1977. - 138 с. - Кайсенов Касым (о нем).

Слова, пришедшие из боя : казахстанские писатели в Великой Отечественной войне [Текст] : биобиблиографический указатель / составители Г. Х. Мусина, И. Г. Смирнова. - Алматы, 2005. - Кайсенов Касым: с. 56-58.

Тарлыкова, О. А за строкой мне видится судьба... [Текст] / О. Тарлыкова. - Усть-Каменогорск : Медиа-Альянс, 2006. - 300 с. - Кайсенов Касым (о нем).

Арцишевский, А. Неукротимая эпоха [Текст] : эссе, публицистика / А. Арцишевский. - Алматы : Алаш, 2014. - 480 с. - Кайсенов Касым (о нем).

 

Мерзімді басылымдар

Периодические издания

Тоқпатаев, У. Қайсар қазақ : [Халық қаһарманы Қ. Қайсеновпен сыр-сұхбат] / У. Тоқпатаев // Дидар. - 2005. - 25 қаңтар (№10). - Б. 2. 

Нұразханов, Е. Алтайдың алшы түскен асығы еді... [Мәтін] : [қазақтың қас батыры Қ. Қайсенов туралы хатшысының күнделігінен] / Е. Нұразханов // Дидар. - 2011. - 22 сәуір; 25 сәуір; 27 сәуір; 29 сәуір; 3 мамыр; 5 мамыр. - Б. 7.

Нұразхан, Е.  Қаһарман Қасымның хатшысы шерткен сыр : [партизан-жазушы Қ. Қайсенов туралы естелік] / Е. Нұразхан // Дидар. - 2012. - 23 наурыз (№33). - Б. 19

Көшімбаев, С. Тау көтерген Толағайдай... [Мәтін] : [партизан-жазушы Қасым Қайсенов туралы] / С. Көшімбаев // Қазақ әдебиеті. - 2012. - 4 мамыр. - Б. 5.

 

***

1969-1974

Кукушкин, Ю. Побратимы [Текст] : [об участии писателя К. Кайсенова в освобождении Украины в 1943 году] / Ю. Кукушкин // Казахстанская правда. - 1969. - 14 октября. - С. 2.

Чистяков, М. Побратимы [Текст] : [о К. Кайсенове] / М. Чистяков // Рудный Алтай. - 1974. - 27 августа. - С. 3.

1991-1998

Стамбеков, К. Он выполнял задание Родины [Текст] : [о ветеране Великой Отечественной войны, партизане К. Кайсенове] / К. Стамбеков // Казахстанская правда. - 1991.- 20 февраля. - С. 2.

Кривощеков, Л. Слово о моем друге [Текст] / Л. Кривощеков // Рудный Алтай. - 1993. - 17 июля. - С. 3.

Нурпеисова, Т. Украинский партизан из Казахстана [Текст] : [о легендарном партизане, писателе-фронтовике Касыме Кайсенове] / Т. Нурпеисова // Воин Казахстана. - 1995. - 19 мая. - С. 2.

Шашкова, Л. Вас не надо хвалить, Вами надо "хвалиться" [Текст] : [к 80-летию Народного героя Казахстана, писателя-партизана К. Кайсенова] / Л. Шашкова // Казахстанская правда. - 1998. - 18 августа. - С. 2.

2002

Никольский, А. Снится Украина хлопцу Васе... [Текст] : [о премьере документального фильма о К. Кайсенове] / А. Никольский // Комсомольская правда. - 2002. - 1 февраля. - С. 20.

Черненко, А. Вспомнить все [Текст] : о легендарном писателе-партизане Касыме Кайсенове / А. Черненко // Огни Алатау. - 2002. - 16 февраля. - С. 24.

2003

Касымова, Н. Интервью с Касымом Кайсеновым [Текст] / Н. Касымова // История Казахстана: преподавание в школе и вузах. - 2003. - № 5. - С. 9.

Кулакова, А. Прославленный воин и писатель [Текст] : [к 85-летию лет Касыма Кайсенова] // Казахстанская правда. - 2003. - 22 мая. - С. 6.

Награды казахстанцам [Текст] : [Указом Президента Украины Л. Кучмы за значительный вклад в углубление сотрудничества между двумя странами и в связи с 85-летием со дня рождения казахстанский писатель К. Кайсенов награжден орденом «За заслуги» II степени] // Казахстанская правда. - 2003. - 22 мая. - С. 6.

Каир, К. Герою Украины в Казахстане - 85 лет [Текст] / К. Каир // Рудный Алтай. - 2003. - 31 мая. - С. 1.

Поломошнова, Л. Здравствуй, батыр-ага! [Текст] : прославленный партизан Касым Кайсенов в Восточном Казахстане / Л. Поломошнова // Рудный Алтай. - 2003. - 22 июля. - С. 1.

2005

Тарлыкова, О. Как Вам живется, Касым-ага? [Текст] / О. Тарлыкова // Деловой Усть-Каменогорск. - 2005. - № 1. - С. 6-7.

Азимова, Р. Боец невидимого фронта [Текст] : [о К. Кайсенове] // Начнем с понедельника. - 2005. - 18-24 февраля. - С. 24.

2006

Сушко, П. И слух ласкает красота речений [Текст] : [о К. Кайсенове] / П. Сушко // Деловой Усть-Каменогорск. - 2006. - № 3. - С. 40-41.

2007

Кайсенов Касым : писатель, Халық Қаһарманы РК, герой-партизан Великой Отечественной войны [Текст] : некролог // Казахстанская правда. - 2007. - 5 января. - С. 7.

Кончина Касыма Кайсенова [Текст] : некролог // Рудный Алтай. - 2007. - 5 янв. - С. 1.

Галкина, Г. Последний герой [Текст] : [о К. Кайсенове] // Новое поколение. - 2007. - 2 февраля. - С. 12.

Галкина, Г. «О своих чувствах поведал в письме» [Текст] : [о К. Кайсенове] / Г. Галкина // Новое поколение. - 2007. - 9 февраля. - С. 12.

Баев, А. Касым Кайсенов. Жизнь и бессмертие [Текст] / А. Баев // Central Asia Monitor. - 2007. - 11-17 мая. - С. 7.

2008

Серикбаев, К. С. Незабвенный Касым-ага [Текст] : [к 90-летию Героя-партизана К. Кайсенова] / К. С. Серикбаев // Бағдар = Ориентир. - 2008. - № 3. - С. 68-75.

Шепель, О. Стал легендой при жизни [Текст] / О. Шепель // Рудный Алтай. - 2008. - 29 апреля. - С. 6.

Серикбаев, К. Такое не забывается [Текст] : [к 90-летию К. Кайсенова] / К. Серикбаев // Central Asia Monitor. - 2008. - 17-23 октября. - С. 10.

Смирнов, В. Партизан «Вася» [Текст] : [к 90-летию К. Кайсенова] / В. Смирнов // Рудный Алтай. - 2008. - 20 декабря. - С. 6.

2009

Галкина, Г. Живое распятие на куполе церкви [Текст] : [о К. Кайсенове] / Г. Галкина // Новое поколение. - 2009. - 3 апреля. - С. 12

Сулейменов, А. Стоявшие насмерть ради жизни [Текст] / А. Сулейменов // Экспресс К. - 2009. - 8 мая. - С. 6. - Кайсенов К. (о нем).

2010

Мусин, М. Ш. Уходили в поход партизаны [Текст] : [о партизанах - восточноказахстанцах] / М. Ш. Мусин // Рудный Алтай. - 2010. - 17 апреля. - С. 3. - Кайсенов К. (о нем).

Коксегенова, А. В честь партизана [Текст] : [в г. Усть-Каменогорск установлен бронзовый бюст Халык Каhарманы Касыму Кайсенову] / А. Коксегенова // Рудный Алтай. - 2010. - 10 мая. - С. 1, 2.

Сухова, Д. Бронзовая память [Текст] : [в г. Усть-Каменогорск установлен бронзовый бюст Халык Каhарманы Касыму Кайсенову] / Д. Сухова // Өскемен. - 2010. - 13 мая. - С. 24.

Шимырбаева, Г. Касым и Асыл [Текст] / Г. Шимырбаева // Казахстанская правда.- 2011. - 20 мая. - С. 21. - История любви писателя-фронтовика Касыма Кайсенова и его супруги Асыл.

2012

Кумаргажина, Р. Каким был дядя Вася? [Текст] : [о Народном герое К. Кайсенове] / Р. Кумаргажина // Усть-Каменогорск. - 2012. - 3 мая. - С. 6.

Соколова, И. В память о герое [Текст] : [о художественном фильме «Касым» ] // Страна и мир. - 2012. - 24 сентября. - С. 11.

2013

Салыкбаев, Б. Он был человеком-легендой [Текст] : [к 95-летию со дня рождения Халық Қаhарманы, писателя-партизана Касыма Кайсенова] / Б. Салыкбаев // Усть-Каменогорск. - 2013. - 18 апреля. - С. 8.

Никифоров, В. Юбилей Народного героя [Текст] : [95 лет со дня рождения К. Кайсенова] / В. Никифоров, А. Тенизбаева // Рудный Алтай. - 2013. - 30 апреля. - С. 1, 2.

Добродеева, А. Чтобы помнили [Текст] : [95 лет со дня рождения Касыма Кайсенова] / А. Добродеева // Мой город. - 2013. - 2 мая. - С. 13.

Свидетели истории [Текст] : [о патриотической акции в Восточно-Казахстанской области, посвященной памяти Героев Великой Отечественной войны] // Рудный Алтай. - 2013. - 7 мая. - С. 1, 2.

Шишанова, О. Свой среди чужих [Текст] : [о К. Кайсенове и художественном фильме «Касым»] // Новое поколение. - 2013. - 9 мая. - С. 7.

Абенова, С. В честь юбилея народного героя [Текст] : [к 95-летию писателя-партизана Касыма Кайсенова] // Казахстанская правда. - 2013. - 15 мая. - С. 7.

2014-2017

Капась, И. Без права на правду. Касым Кайсенов [Текст] / И. Капась // Mangi El. - 2014. - № 5. - С. 110-115.

Он был живой легендой [Текст] : [о Халык Кахарманы К. Кайсенове] // Шекарашы. - 2014. - № 3. - С. 9-12.

Рябцовская, Л. Что ни имя, то целая эпоха [Текст] : [о выставке в Восточно-Казахстанском областном краеведческом музее, посвященной писателям, уроженцам Восточного Казахстана] / Л. Рябцовская // Рудный Алтай. - 2015. - 29 января. - С. 9.

2018

Смағұл, Б. Ұлттық рухтың ұстыны [Мәтін] : қасым Қайсеновтың туғанына 100 жыл толуына орай / Б. Смағұл // Егемен Қазақстан. - 2018. - 24 қыркүйек. - Б. 9.

***

Кул-Мухаммед, М. Народный герой [Текст] : [100 лет со дня рождения К. Кайсенова] / М. Кул-Мухаммед // Казахстанская правда. - 2018. - 18 апреля. - С. 4 ; 19 апреля. - С. 6.

Вологодская, Г. Школа музыки и жизни [Текст] : [Г. И. Лоренц – блистательная пианистка] / Г. Вологодская // Казахстанская правда. - 2018. - 14 июня. - С. 4.

 

Интернет ресурстар

Интернет ресурсы

 

Кекілбайұлы, Ә. Қарағайға қарсы біткен бұтақтай еді... [Электронный ресурс] : [Қасым Қайсенов туралы] // Кітап : сайт. - Пайдалану орны : http://kitap.kz/index.php/catalog/author/5682-qasym_qajsenov (08.06.2017)

Касым Кайсенов (1918-2006) [Электронный ресурс] //проект Асыл Кайсеновой Касым Кайсенов (1918-2006) : сайт. - Режим доступа : http://kaissenov.kz (08.06.2017)

Касым Кайсенов. Хроника жизни [Электронный ресурс] // Портал "National Digital History" : сайт. - Режим доступа : http://e-history.kz/ru/publications/view/4021 

Партизан Касым Кайсенов или просто Вася [Электронный ресурс] : документальный фильм / реж. М. Сагатбеков // youtube.com : сайт. - Режим доступа: https://www.youtube.com/watch?v=3FIbr9rJA5s (20.04.2018)